Edmund Burke, la brita politikisto kiun oni konsideras la filozofia patro de konservativismo enBritio
Konservativismo estaspolitika ideologio ekzistanta en multaj kulturoj, kiu celas subtenon de la tradiciaordo de socio kaj de ties kulturaj, politikaj kaj religiaj kutimoj. Kompreninde, la precizaj postuloj de konservativuloj varias laŭ la karakterizaĵoj de la unuopa kulturo; kelkaj konservativaj grupoj kajpolitikaj partioj pledas porrestarigo de pasintecaj kutimoj kaj kredoj, dum aliaj defendas la nun ekzistantan sistemon.
La komenca paŝoj de la konservativa politiko kaj kultura tradicio baziĝas en la anglia-usona socipolitika tradicio. Tiuj komencoj de konservativismo povas esti trovitaj en la kolektoj de la plej fruaj ankoraŭ restantaj angliaj laŭleĝaj skribaĵoj, kiuj datas al la12-a jarcento, kaj povas esti konsiderata kiel la prapatroj de la konservativa tradicio. La unua eminenta pensulo estanta identigita kiel gvidanto de la anglia konservativa tradicio estas siroJohn Fortescue (1394-1479). La statuso de Fortesco en la konservativa anglia-usona tradicio estas iom simila al tiu deJohn Locke en la pli malfrualiberalisma tradicio. Kvankam Fortesco ne estas la fondinto de la konservativa tradicio, li estas ĝia unua eminenta desegnisto kaj faris por ĝi la modelon laŭ kiu la pli posta tradicio formiĝis. Dum lia restado enekzilo, Fortesco verkis plurajn eseojn pri lakonstitucio de Anglio (kiuj poste disvolviĝis al lakonstitucio de Unuiĝinta Reĝlando) kaj ĝiaj leĝoj. Unu el tiuj estas mallonga eseo titolitalatineDe Laudibus Legum Angliae (angleCommendation of the Laws of England,Laŭdo al la leĝoj de Anglio). Kiel la pli malfrua konservativisma tradicio, Fortesco ne kredas ke laSanktaj Skriboj aŭ la homaracio povas disponigi iununiversalan leĝon konvenan al ĉiuj nacioj. Oni trovas ke li ofte tiras el laLeĝo de Moseo kaj de la "kvar libroj de Reĝoj" (tiujn oni nomas la librojn: la1-a kaj2-a libroj deSamuelo, kaj la1-a kaj2-a libroj de la Reĝoj) kaj uzas ilin por kompreni la politikan ordon kaj la anglian konstitucion.
Samtempe, Fortesco emfazas, ke en ĉiuregno, la leĝoj reflektas la historian sperton de lanacio kaj ĝiakaraktero, same kiel la anglakutima juro respondas al la angla historia sperto. Fortesco argumentas, ekzemple, ke nacio kiu havas memdisciplinon kaj kutimon de libervola obeemo al leĝoj (prefere ol devigo) estas nacio kapabla profiti de ĝia reĝimo. Tia karaktero, li deklaras, estas de la sia anglia popolo. Tiutempe, dum la 17-a jarcento, okazis granda lukto de la defendantoj de la tradicia anglia konstitucio - kontraŭ politikaabsolutismo (solrego) unuflanke, kaj kontraŭ la unuaj adeptoj deuniversalaraciismo en la spirito de Locke aliflanke. Ĉi tiu lukto estas signifa parto de la procezo de la forĝado de konservativa tradicio. Inter la gravaj pensuloj kiuj gvidis tiun ĉi lukton estasJohn Selden (1584-1654). Selden - altrangajuristo de sia generacio de la kutima juro kaj eminenta politika pensulo iĝis gvidanto en laanglia parlamento kaj aliĝis al Edward Cooke en serio de konfliktoj kun la reĝo pri liaj potencoj. Dum tiu ĉi periodo la parlamento malakceptis kelkajn tielnomitajn reĝajn rajtojn: la rajto malliberigi angliajn ŝtatanojn sen esti alportita antaŭtribunalo; La rajto trudiimpostojn kaj devigaj pruntedonojn sen parlamenta aprobo; loĝado de soldatoj en civilaj hejmoj; kaj la rajton trudimilitreĝimon por ke la reĝo evitu la leĝojn de la regno. En1628 Selden havis gvidan rolon en redaktado, kaj alportado al la aprobo de la parlamento, de grava dokumento konata kiel la "Peticio de Rajto" - dokumento kiu serĉis restarigi "la diversajn rajtojn kaj liberecojn de ŝtatanoj" rekonitajn sub la tradicia anglia konstitucio.
Selden sin konsideris kiel la heredanto de la tradicio en kiu Fortesco funkciigis, kaj eĉ estis implikita en represo de nova eldono de "Laŭdo al la leĝojn de Anglio" en1616. Lia defendo de anglaj naciaj tradicioj estis publikigita en serio de mallongaj eseoj pri la historio de angla juro kaj en serio de plilongaj eseoj, ekzameninte demandojn de leĝo (kiujn Selden komencis verki en malliberejo, sub neklara akuzo deribelemo en la parlamento) kaj de politika pensado, en dialogo kun la klasikajudisma leĝa tradicio. La plej fama el tiuj verkoj estasThe Law of Nature and Nations According to the Hebrews (La leĝo de naturo kaj nacioj laŭ la hebreoj, 1640). En tiuj ĉi eseoj, Selden klopodis defendi la konservativaj tradicioj - inkluzive de la anglia - ne nur de la absolutismaj instruoj fare de laStuartoj sed ankaŭ de la argumentoj prezentitaj de universala raciismo - ke sufiĉas, ke la homoj konsultu sian komunanprudenton, tute identan en ĉiuj, por determini la plej bonan konstitucion por la tuta homaro. Tiu ĉi raciisma vidpunkto komencis kolekti subtenon inter la angliaj disĉiploj de la granda politika pensulo,Hugo Grotius, kiu en sia eseoDe jure belli ac pacis (La juro de la milito kaj paco, 1625) sugestis ke la konstitucioj de la diversaj nacioj povus esti forigitaj rezulte de fidante ekskluzive je la saĝo de la individuo.
Tiam kiel nuntempe, konservativuloj ne povis kompreni kiel fido je universala racio povus esti farebla. Sekve, la unuaj paĝoj de "Natura Juro kaj la Juro de Nacioj" inkluzivas ampleksan polemikan atakon kontraŭ tiaj teorioj. Selden argumentas tie ke tra la historio, "senlima uzado de pura kaj simpla racio" kondukis al konkludoj kiuj estas "esence malkonsekvencaj al homoj kaj malsimilaj inter ili." Se ni farus registaron sole bazitan sur pura racio, tiu ĉi registaro kondukus - finfine - ne nur al disfalo de politika registaro sed ankaŭ al vasta konfuzo, profunda diskutado kaj konstanta malstabileco (ĉar unu registaro estus anstataŭigita per alia en momento kiam ĝi ŝajnas pli inteligenta elekto). Fakte, malaprobante la ideon ke sistemo de rajtoj, kiu estus universale plenumebla, estus entute ebla, Selden sekvis la paŝojn de Fortesco. Kiel Selden verkis en siaj notoj al la eldono de "Laŭdo de la leĝoj de Anglio" de 1616, "kio estas ebla kaj plej konvena aŭ justa en unu lando povas esti same maljusta aŭ malkongrua en alia, kaj tamen, ilia konstitucio kaj registaro estas bonegaj por ili". Koncerne tiuj, kiuj kredas, ke sia propra inteligenteco produktis la universalajn verojn, kiuj supozeble estas memkompreneblaj por ĉiuj homoj, Selden avertas ke "kutimo ofte portasmaskon esti lanaturo mem, kaj ni estas kaptitaj en ĝi ĝis tiu mezuro, ke agadoj kiujn nacioj adoptis surbaze sole de kutimo, ofte emas aperi kiel homaj, naturaj kaj universalaj leĝoj."
Selden respondas al asertoj pri universala racio argumentante por pozicio kiu povas esti nomita "historia empirio". Laŭ tiu pozicio, nia pensado en aferoj de ŝtato kaj juro devus baziĝi sur la heredo de nacia tradicio. Tio ebligas alŝtatisto aŭjuristo venki la magran aron deobservado kajsperto, kiun individuoj kapablas akumuli dum siaj vivoj "Kiel sci-malriĉa infanaĝo kiu nur nia mallonga vivo permesas al ni" kaj profito de "multaj pasintaj generacioj de observado kaj sperto", kiuj permesas al ni "akumuli por ni jarojn, kvazaŭ ni vivintus ekde la komenco de la tempo".
La moderna konservativismo povas esti identigita ĉe la verkado deEdmund Burke (1729-1797). Lia kritiko de laFranca Revolucio en lia libroThoughts on the Revolution in France (Pensoj pri la revolucio en Francio) estas ĉerpita de laŭ li komprenata graveco de ligo inter tradicio kaj religio, kaj ne de la provo mem eliri el la totalismo kiu regis Francio'n tiutempe. Sendube, liaj ideoj estis profunde influitaj de la anglia tradicio kaj la pensado de ĝia defendantoj, inkluzive de Fortesco kaj Selden. Malgraŭ apartenado al laŭigo-partio (kiu estis la maldekstra partio en Britio tiutempe), Burke decidis transpasi la limojn kaj defendi la anglian tradicion pro timo ke la ondoj de revolucio atingus ankaŭ Anglion. Lia penso tiutempe estis kiu tiu kaŭzis la sukceson de konservativismo en la mondkonscion kaj li estas tial konsiderita la patro de moderna konservativismo. Notu ke tiamaj angliaj pensuloj, kiuj klopodis konservi la anglan tradicion kontraŭ totalismo unuflanke kaj de raciismo kaj universala racio aliflanke, ne difinis sin kiel konservativulojn, sed iliaj ideoj metis solidan bazon por moderna konservativa pensado.
EnBritio konservativaj ideoj (kvankam ankoraŭ ne nomitaj tiele) aperis en la konservativa movado, dum la periodo deAngla resurtronigo (1660-1688). Konservativismo subtenishierarkian socion kunmonarko kiu regis per dia rajto. Konservativuloj kontraŭbatalis la ideon kesuvereneco estis derivita de la homoj, kaj repudiis la aŭtoritaton deparlamento kajreligian liberecon. La verko deRobert Filmer nomePatriarcha: or the Natural Power of Kings, kiu estis verkita antaŭ laAngla enlanda milito, iĝis akceptita kiel la deklaro de siadoktrino. Tamen, laGlora Revolucio de 1688 detruis tiun principon certagrade establantekonstitucian registaron enAnglio, kondukante al la hegemonio de la kontraŭaŭiga ideologio. Alfrontita kun malvenko, la konservativuloj reformis sian movadon, tiam dirante ke suvereneco estis transdonita al latri statoj nome LaKrono,Lordoj, kajKomunuloj[1] prefere ol sole en la krono. Konservativismo iĝis marĝenigita dum la longa periodo deŭigo-potencpreno en la18-a jarcento.
Konservativuloj tipe vidasRichard Hooker (1554-1600) kiel la fonda patro de konservativismo, kune kun laMarkizo de Halifakso (1633-1695),David Hume (1711-1776) kajEdmund Burke (1729-1797). Halifakso antaŭenigispragmatismon en registaro, dum Hume kverelis kontraŭ politikaraciismo kajutopiismo.[2] Burke estis la privata sekretario de la Markizo de Rockingham kaj oficialapamfletisto al la Rockingham-filio de la ŭiga partio.[3] Kune kun laTorioj, ili estis la konservativuloj en la komenco de la18-a jarcento en laUnuiĝinta Reĝlando.[4] La opinioj de Burke estis miksaĵo de liberalulaj kaj konservativaj, rilate al la signifo de tiuj esprimoj en tiu periodo (kiu estis rimarkeble diferenca de iliaj implicoj hodiaŭ). Li apogis laUsonan Revolucion de 1765-1783, sed abomenis la perfortemon de laFranca Revolucio. Li akceptis la liberalajn idealojn de privatproprieta rajto kaj laekonomikon deAdam Smith, sed opiniis ke ekonomiko devus esti konservita malĉefe al la konservativasocia etiko, kekapitalismo devus esti malĉefa al la mezepoka socia tradicio kaj ke la komercista klaso devus esti malĉefa alaristokrataro.[5] Li insistis pri normoj dehonoro derivita de la mezepoka aristokrata tradicio, kaj vidis la aristokrataron kiel la naturaj gvidantoj de lanacio.[6] Tio signifis limojn por la potencoj de la krono, ĉar li eltrovis ke la institucioj deparlamento estis pli bone informitaj olkomisionoj nomumitaj fare de ajna oficulo. Li favoris establitan (ŝtatan)eklezion, sed enkalkulis gradon dareligia toleremo.[7] Burke pravigis la socian ordon surbaze detradicio: tradicio reprezentis la saĝecon de la specio kaj li aprezis komunumon kaj socian harmonion super socialaj reformoj.[8] Burke estis plej elstara teoriulo en tiu frua periodo, trovante ekstreman idealisman (aŭ konservativulo aŭ ŭigo) endanĝerigon al pli larĝaj liberecoj, kaj (kiel Hume) malaprobante abstraktan kialon kiel nepruvita gvidisto por politika teorio. Malgraŭ ilia influo sur estonta konservativa penso, neniu el tiuj fruaj kontribuantoj estis eksplicite implikitaj en konservativula politiko. Hooker vivis en la16-a jarcento, longe antaŭ la apero de konservativismo, dum Hume estis senpolitika filozofo kaj Halifakso simile saĝe sendependa. Burke priskribis sin kiel ŭigon.
Baldaŭ post la morto de Burke en 1797, konservativismo estis revivigita kiel ĉeftendenca politika forto kiam la ŭig-liberaloj suferis serion de internaj separiĝoj. Tiu nova generacio de konservativuloj derivis sian politikon ne de Burke sed de sia antaŭulo, la Vicgrafo Bolingbroke, kiu estis jakobito kaj tradicia konservativulo, malhavante la simpatiojn de Burke por ŭigec-politikoj kiaj ekzemple lakatolika emancipiĝo kaj lausona sendependeco (fame atakita fare deSamuel Johnson en "Taxation No Tyranny" (Impostoj, ne tiraneco)). En la unua duono de la 19-a jarcento ekzistis multaj gazetoj, revuoj, kaj ĵurnaloj antaŭenigantaj obeemajn aŭ dekstrulajn sintenojn en religio, politiko, kaj internaciaj aferoj. Burke malofte estis menciita sedWilliam Pitt (1759-1806) estis evidenta heroo. La plej elstaraj ĵurnaloj estisThe Quarterly Review, La Jarkvarona Revuo, fondita en 1809 kiel kontraŭpezilo alEdinburgh Review, de la ŭig-liberaloj kaj la eĉ pli konservativaBlackwood's Edinburgh Magazine. Sack trovas ke La Jarkvarona Revuo antaŭenigis ekvilibrankanningitan konservativismon; estis neŭtrala pri katolika emancipiĝo kaj nur iom kritika kontraŭ NekonformismanOpozicion; ĝi kontraŭbatalissklavecon kaj apogis la nunajn pormalriĉajn leĝojn. Ĝi estis "ofensiva imperiisto." La alta hierarkiularo de laEklezio de Anglio legis laOrthodox Churchman's Magazine kiu estis same malamika aljudoj,katolikoj,jakobenoj,metodistoj, kajunitaraj reprezentantoj. Ankrite ĉe la ultraj konservativuloj estisBlackwood's Edinburgh Magazine, kiu staris firme kontraŭ katolika emancipiĝo, kaj preferis sklavecon, malmultekostan monon,merkantilismon, la navigadajn leĝojn, kaj laSanktan Aliancon.[9]
En la19-a jarcento, konflikto inter riĉaj komercistoj kaj la aristokrataro disfendas la britan konservativan movadon, kie la aristokrataro postulas reveno al mezepokaj ideoj dum la komercistaj klasoj postulis kontraŭaŭtoritatankapitalismon.[10]
Kvankam konservativuloj kontraŭbatalis provojn permesi pli grandan reprezentadon de laburĝa klaso en parlamento, en 1834 ili koncedis ke elekt-reformo ne povus esti inversigita kaj promesita por apogi plu reformojn tiel longe kiel ili ne eroziu la instituciojn de eklezio kaj ŝtato. Tiuj novaj principoj estis prezentitaj en laTamworth Manifesto kiu laŭhistoriistoj estas la baza deklaro de la kredoj de la novaKonservativa Partio.[11]
Kelkaj konservativuloj priploris la morton depastoraleca mondo kie la etoso denobeleco devis antaŭenigirespekton por la malsuperaj klasoj. Ili vidis laAnglikanan Eklezion kaj la aristokrataron kiel ekvilibroj kontraŭ komercista riĉeco.[12] Ili laboris direkte al leĝaro por plibonigilaborkondiĉojn kaj urban loĝigon.[13] Tiu vidpunkto poste estus nomita Toria Demokratio.[14] Tamen ekde Burke ĉiam ekzistos malamikeco inter tradicia aristokrata konservativismo kaj la riĉa komercista klaso.[15]
En 1835, konservativula ĉefministroRobert Peel publikigis la Tamworth Manifeston en kiu li promesis aprobi moder-politikan reformon. Tio markis la komencon de la transformo de brita konservativismo deHigh Tory reagismo direkte al pli moderna formo bazita sur "konservado". La partio iĝis konata kiel laKonservativa Partio kiel rezulto el tio, nomo kiun ĝi retenis ĝis nune. Peel, aliflanke, ankaŭ estus la radiko de disigo en la partio inter la tradiciaj konservativuloj (gviditaj fare de la Grafo de Derbio kajBenjamin Disraeli) kaj la "Peelitoj" (kondukitaj unue fare de Peel mem, poste de la Grafo de Aberdeen). La disigo okazis en1846 pro la temo de libera komerco, kiun Peel apogis, kontraŭ protektismo, apogita de Derbio. La plimulto de la partio helpis al Derbio, dum proksimume trionofordisiĝis, poste kunfalante kun la ŭig-liberaloj kaj la radikaluloj por formi laLiberalan Partion. Malgraŭ la disigo, la ĉefa Konservativa Partio akceptis la doktrinon de libera komerco en1852.
En la dua duono de la jarcento estis la liberaluloj kiuj estis alfrontitaj kun politikaj skismoj, la plej grava pro la irlanda aŭtonomeco. GvidantoWilliam Gladstone (mem iamaPeelite) serĉis doni alIrlando gradon daaŭtonomio, politika movo kiu estis kontraŭbatalita de elementoj en kaj la maldekstraj kaj dekstraj flankoj de lia partio. Tiuj forfendetiĝas por iĝi laLiberalaj Uniistoj (gvidite deJoseph Chamberlain), formante koalicion kun la Konservativuloj antaŭ kunfalado kun ili en 1912. La liberaluniista influo trenis la partion direkte al lamaldekstro; kaj tiele konservativulaj registaroj pasis kelkajn progresemajn komence de la 20-a jarcento. Ekde la fino de la 19-a jarcento, la tradiciaj komercistaj subtenantoj de labritia Liberala Partio eniris en la Konservativulojn, igante ilin la partio de negoco kajkomerco.[16]
Post periodo de liberala dominado antaŭ laUnua Mondmilito, la Konservativuloj iom post iom iĝis pli influaj en registaroj, reakirante plenan kontrolon de lakabineto en1922. En laintermilita periodo konservativismo estis la plej grava ideologio en Britio, kiam la Liberala Partio konkuris kun laLaborista Partio pri kontrolo de la maldekstro. Post laDua Mondmilito, la unua laborista registaro subClement Attlee komencis programon deŝtatigo de industrio kaj socialsubtena ŝtato. La politikoj estis ĝenerale akceptitaj fare de la Konservativuloj ĝis la1980-aj jaroj. Multaj el la programoj de laboro estis inversigitaj en la 1980-aj jaroj fare de la konservativula registaro deMargaret Thatcher, kiu estis gvidita pernovliberala ekonomiko.
Malgrandaj konservativaj partioj (kiaj ekzemple laUnited Kingdom Independence Party (Sendependeca Partio de Unuiĝinta Reĝlando) kaj laDemocratic Unionist Party (Demokrata Uniisma Partio, fondita en 1971) komencis ekaperi, kvankam ili ankoraŭ havas ajnan signifan impreson ĉeWestminster (la DUP estas nuntempe parto de reganta koalicio en laNord-Irlanda Asembleo).
Konservativa pensaro formiĝis kune kunnaciismo enGermanio, kulminante per la venko de Germanio superFrancio en laFrancia-Prusia Milito, la kreado de launuigitaGermana Imperiestra Regno en1871, kaj la samtempa ascendo deOtto von Bismarck sur la eŭropa politika scenejo. La potenc-ekvilibra modelo de Bismarck konservis pacon en Eŭropo dum jardekoj ĉe la fino de la 19-a jarcento, kaj lia "revolucia konservativismo" kaŭzis signifajn popularajn reformojn enasekurjuro, laborokondiĉoj, kaj salajroj. Tiuj kaj aliaj politikoj igissocialismon ŝajni malpli dezirinda al la meznivela germana familio, kaj propulsis Bismarck al alta renomo dum lia vivdaŭro.
EnUsono, konservativismo estas fiksiĝinta en laUsona Revolucio kaj ĝia engaĝiĝo alrespublikanismo, suvereneco de la homoj, kaj la rajtoj kaj liberecoj disde angloj forpelante lareĝon kaj liajn subtenantojn. La plej multaj eŭropaj konservativaj verkistoj ne akceptas usonan konservativismon kiel originalan; ili konsideras ĝin kiel diverseco deliberalismo. Modernaj usonaj liberaluloj en la koalicioNew Deal ne malkonsentas kun tiu interkonsenta vido, sed konservativuloj foruzas multe pli da emfazon sur la revoluciaj originoj, kaj laTea Partio rekomendas utiligi epizodon de la1770-aj jaroj por sia nomo kaj kelkaj eĉ survestas tiuepokajn kostumojn ĉe siaj amaskunvenoj.
Historiisto Gregory Schneider identigas plurajn konstantojn en usona konservativismo: respekto por tradicio, subteno derespublikanismo, "la jurŝateco kaj la kristana religio", kaj defendo de "okcidenta civilizo de la defioj de modernisma kulturo kaj totalismaj registaroj."[17] La usona konservativismo kiel reflektita en la respublikana partio estas la partio de "Leĝo kaj ordo" kaj de la "malgranda familia entrepreno". En usona politiko ĉiam ĉeestas tensio inter federacia jurisdikcio (lausona konstitucio) kaj ŝtataj guberniestroj kaj iliaj lokaj registaroj (tiel nomataj rajtoj de ŝtatoj). Tiu tensio reflektiĝas en la federala politiko en ambaŭ partioj.
En la komenco de la21-a jarcento, usona konservativismo fariĝis pli kaj pli kontraŭa almultkulturismo, la perdo de nacia, blankula, kristana,hetroseksa, uson-anglalingva identeco kontraŭ laenmigrantoj kajrifuĝintoj, neblankaj, nekristanaj,aliaseksaj kaj ne-angla parolantaj. La pinto de tiu sinteno estas en la gvideco deDonald Trump.
Alia formo de konservativismo evoluiĝis en Francio paralele al konservativismo en Britio. Ĝi estis influita perkontraŭ-klerismaj verkoj de homoj kiaj ekzempleJoseph de Maistre kajLouis de Bonald. Latinida konservativismo estis malplipragmata kaj pli dareakciula ol la konservativismo de Burke. Multaj kontinentaj aŭ tradiciistaj konservativuloj ne apogasapartigon de eklezio kaj ŝtato, kun plej multe de la apoga ŝtata rekono de kaj kunlaboro kun laRomkatolika Eklezio, kio ekzemple ekzistis en Francio antaŭ la Revolucio.
Poste konservativuloj aldonispatriotismon kajnaciismon al la listo de tradiciaj valoroj kiujn ili apogas. Germanaj konservativuloj estis la unuaj se temas pri ampleksi naciismon, kiu antaŭe estis asociita kun liberalismo kaj laRevolucio en Francio.[18]
Pro la malfacilo are priskribi ĉiajn konservativismojn per la samaj trajtoj, oni plurfoje klopodis enkonduki subkategoriojn. Ekzemple, oni ofte apartigas la anglan konservativismon disde la (kontinent)eŭropa. Plej detale, eblas distingi inter franca konservativismo, itala konservativismo, nordamerika konservativismo, kaj tiel plu. Fine, oni kelkfoje kontraŭstarigas moderan kaj malmoderan (ekstreman) konservativismon.
Liberala konservativismo estas variaĵo de konservativismo kiu kombinas konservativajn valorojn kaj politikojn kun klasikaj liberalaj sintenoj.[19] Ĉar tiuj lastaj du esprimoj havis malsamajn signifojn dum tempo kaj trans landoj, liberala konservativismo ankaŭ havas vastan gamon da signifoj. Historie, la esprimo ofte rilatis al la kombinaĵo daekonomia liberalismo, kiu pledas por malkontrolemaj merkatoj, kun la klasika konservativisma sinteno por establita tradicio, respekto por aŭtoritato kaj religiaj valoroj. Ĝi komparis sin al klasika liberalismo, kiu apogis liberecon por la individuo en kaj la ekonomiaj kaj sociaj sferoj.
Russell Kirk ege influis super la usona konservativismo.
Dum tempo, la ĝenerala konservativa ideologio en multaj landoj adoptis ekonomiajn liberalajn argumentojn, kaj la esprimonliberala konservativismo estis anstataŭigita per simplekonservativismo. Tio ankaŭ estas la kazo en landoj kie liberalaj ekonomiaj ideoj estis la tradicio, kiel ekzemple en Usono, kaj estas tiel konsideritaj konservativaj. En aliaj landoj kie liberal-konservativaj movadoj iĝis la politika ĉeftendenco, kiel ekzemple enItalio kajHispanio, la esprimoj liberalaj kaj konservativaj povas esti sinonimaj. La liberal-konservativa tradicio en Usono kombinas la ekonomian individuismon de la klasikaj liberaluloj kun Burkeana formularo de konservativismo (kiu ankaŭ fariĝis parto de la usona konservativa tradicio, kiel ekzemple ene de la verkaro deRussell Kirk).
Kromsenco por la esprimoliberala konservativismo kiu formiĝis en Eŭropo estas kombinaĵo de pli modernaj konservativaj (malpli tradiciistaj) vidoj kun tiuj de sociala liberalismo. Tio formiĝis kiel opozicio al la pli da kolektivistaj vidoj desocialismo. Ofte tio implikas emfazi kio nun estas konservativaj vidoj da libermerkataekonomiko kaj kredo je individua respondeco, kun sociaj liberalaj videbloj en defendo de civitanrajtoj,ekologiismo kaj subteno por limigita sociala ŝtato. En kontinenta Eŭropo, tio foje estas ankaŭ tradukita en la anglan kielsociala konservativismo.
Konservativa liberalismo estas variaĵo deliberalismo kiu kombinas liberalajn valorojn kaj politikojn kun konservativaj sintenoj, aŭ, pli simple, temas pri la dekstra flanko de la liberala movado.[20][21][22] La radikoj de konservativa liberalismo estas trovitaj komence de la historio de liberalismo. Ĝis la duMondmilitoj, en la plej multaj eŭropaj landoj la politika klaso estis formita fare de konservativaj liberaluloj, de Germanio ĝis Italio. La okazaĵoj post laUnua Mondmilito ŝanĝis la pli radikalan version de klasika liberalismo al pli konservativan (t.e. pli moderan) specon de liberalismo.[23]
La origina (anglalingva) teksto de la enkonduko al la Konstitucio de Barato, antaŭ ties 42a Amendo.Konstitucio estas grava dokumento kaj instrumento por konservi la politikajn instituciojn.
Libervolisma aŭ Liberecema konservativismo priskribas iajn politikajn ideologiojn ene de Usono kajKanado kiuj kombinas liberecemajn ekonomiajn temojn kun aspektoj de konservativismo. Ĝiaj kvin ĉefbranĉoj estaskonstituciismo, paleoliberecanismo, novliberecanismo, konservativismo por malgranda registaro kaj kristana liberecanismo. Ili ĝenerale devias de paleokonservativuloj, en tio ke ili estas en favoro de pli persona kaj ekonomia libereco.
Kontraste al paleokonservativuloj, libervolismaj konservativuloj apogas striktajn malkontrolemajn politikojn kiel ekzemplelibera komerco, opozicio al iu nacia banko kaj opozicio al komercaj regularoj. Ili estas impete malfavoraj al pormediaj regularoj, entreprena sociala bonfarto,subvencioj, kaj aliaj areoj de ekonomia interveno.
Imposta konservativismo estas la ekonomia filozofio de prudento en registarelspezoj kaj ŝuldo.[26]Edmund Burke, en siajPensoj pri la Revolucio en Francio (Reflections on the Revolution in France), argumentis ke registaro ne havas la rajton prizorgi supren grandajn ŝuldojn kaj tiam ĵeti la ŝarĝon sur la impostopaganto.
Plej konservativuloj kredas, ke la registara agado ne povas solvi la sociajn problemojn, kiaj malriĉeco kaj senegaleco. Multaj kredas, ke la registaraj programoj kiuj celas havigi servojn kaj oportunojn por malriĉuloj fakte kuraĝigas dependecon kaj malpliigas memfidon. Plej konservativuloj kontraŭas afirmativan agadon ĉe politikoj, tio estas, politikoj pri dungado, edukado, kaj aliaj areoj kiuj celas koutraŭagadi pasintandiskriminadon per speciala helpo al membroj de malavantaĝitaj grupoj. Konservativuloj kredas, ke la registaro ne devas doni specialan traktadon al unuopuloj baze surgrupa identeco.
Multaj konservativuloj, speciale en Usono, kredas, ke la registaro ne devas ludi ĉefan rolon en la regulado de negocoj kaj administrado de la ekonomio. Ili tipe kontraŭas klopodojn por trudi altajn impostojn kaj por redistribui la enspezojn por helpi la malriĉulojn. Tiaj klopodoj, ili argumentas, ne ĝuste premias la homojn kiuj enspezis sian monon danke al pena laboro.
Newt Gingrich parolas ĉe loka forumo en januaro 2012
Verda konservativismo estas esprimo uzita por rilati al konservativuloj kiuj integrigis verdajnkonzernojn en sia ideologio.[27] Unu el la unuaj uzoj de la terminoverda konservativismo estis fare de iamarespublikana proparolanto de laUsona Domo de Reprezentantoj nomeNewt Gingrich, en debato en mediaj temoj kunJohn Kerry.[28][29] Ĉirkaŭ tiu tempo, la verda konservativa movado foje estis prisignita kiel lacrunchy con (krusteca trompo movado), esprimo popularigita de lagazetoNational Review kaj de la verkaro deRod Dreher.[30] La grupoRepublicans for Environmental Protection (Respublikanoj porMediprotektado) serĉas fortigi la sintenon de la Respublikana Partio en mediaj temoj, kaj apogas laborojn por konservi naturresursojn kaj protekti homan kaj median sanon.
Nacikonservativismo estas politika esprimo uzita ĉefe en Eŭropo por priskribi variaĵon de konservativismo kiu koncentriĝas pli en naciaj interesoj ol norma konservativismo same kiel klopodas konfirmi kulturan kaj etnanidentecon,[31] dum ne aperas sincere naciisma aŭ apogasekstremdekstran aliron. En Eŭropo, kadre de laEŭropa Unio, naciaj konservativuloj estas kutimeeŭroskeptikuloj..[32][33]
Nacikonservativismo estas tre orientita direkte al la tradicia koncepto defamilio kaj socia stabileco same kiel en favoro de limigado deenmigrado. Tiele naciaj konservativuloj povas esti distingitaj de ekonomiaj konservativuloj, por kiuj ekonomiaj politikoj por libera merkato, dereguligo kaj imposta konservativismo estas la ĉefaj prioritatoj. Kelkaj komentistoj identigis kreskantan interspacon inter nacia kaj ekonomia konservativismo: "la plej multaj partioj de La Dekstro [hodiaŭ] estas regataj de ekonomiaj konservativuloj kiuj, en ŝanĝiĝantaj gradoj, marĝenigis socialajn, kulturajn, kaj naciajn konservativulojn."[34] Nacikonservativismo ankaŭ estas rilatita al tradiciisma konservativismo.
Kulturaj konservativuloj apogas la konservadon de laheredaĵo de unu nacio, aŭ de komuna kulturo kiu ne estas difinita per naciaj limoj.[36] La komuna kulturo povas esti same diverĝa kielokcidenta kulturo aŭĉina kulturo. En Usono, la esprimokultura konservativismo povas implici konservativan pozicion en lakulturmilito. Kulturaj konservativuloj kliniĝas rapide al tradiciaj pensadoj eĉ spite al monumentaj ŝanĝoj. Ili kredas forte je tradiciaj valoroj kaj tradicia politiko, kaj ofte havas admonan senton denaciismo.
PrezidantoDonald Trump dum diskurso en 2020. Li ne nur estris la plej reakciemajn sintenojn en la usona socio, sed li ankaŭ baraktis por "konservi" sian postenon, eĉ post malvenko en la balotado.
Socia konservativismo estas aparta de kultura konservativismo, kvankam ekzistas kelkaj interkovroj. Sociaj konservativuloj kredas ke la registaro havas rolon en apogado aŭ devigado de tio kion ili konsideras tradiciaj valoroj aŭ kondutoj. Socia konservativulo volas konservi tradicianmoralon kaj sociajnmorojn, ofte tracivila kodo aŭ reguligo. Sociaj ŝanĝoj estas ĝenerale rigarditaj kiel suspektataj.
Dua signifo de la esprimosocia konservativismo evoluiĝis en la nordiaj landoj kaj kontinenta Eŭropo. Tie ĝi rilatas al liberalaj konservativuloj apogantaj modernajn eŭropajnsocialajn Ŝtatojn.
Manifestacio kontraŭ abortorajto enParizo,Francio, 2012
Religiemaj konservativuloj ĉefe serĉas apliki la instruon de specialaj religioj al la politika- kaj sekve publika vivo, foje simple proklamante la valoron de tiuj instruoj, en aliaj tempoj havante tiujn instruan influoleĝojn.[42]
En plej modernaj demokratioj, politika konservativismo serĉas elteeni la strukturojn de tradicia familio kaj de sociaj valoroj. Konservativuloj tipe kontraŭas abortadon, samseksemajn kutimarojn, droguzadon, kajseksajn rilatojn antaŭ geedzeco kajekster geedzeco. Foje, konservativaj valoroj estas enradikitaj sur religiajkredoj, kaj kelkaj konservativuloj klopodas pliigi la rolon de religio en la publika vivo.
Progresema konservativismo (pli ĝeneralekristana demokratio) asimilas progresemajn politikojn kune kun konservativaj politikoj. Substrekas la gravecon de sociala protekta reto por trakti malriĉecon, subtenon de limigitariĉecoredistribuo kune kun registara regulado por reguligi merkatojn je la avantaĝoj de kajkonsumantoj,entreprenistoj kajproduktantoj.[43] Progresema konservativismo unue ekestis kiel klara ideologio en Britio dum la regado de la ĉefministroBenjamin Disraeli konita kiel "Ununacia Konservativismo".[43][44]
Kun radikoj en la konservativa Katolika Partio, laKristana Popola Partio retenis konservativan sintenon tra la tuta 20-a jarcento, subtenante lareĝon en laReĝa Afero skandalo, subtenante la rolon de lanuklea familio kiel lavolboŝtono de la socio, defendante la kristanan edukon, kaj opozicie al la aprobo de laeŭtanazio. La Kristana Popola Partio dominis la politikon en la post-milita Belgio. En 1999, la subteno al la partio falis, kaj ĝi iĝis la kvina plej granda partio de la lando.[53][54][55] Nuntempe, laNov-Flandra Alianco estas la plej granda partio en Belgio.[56]
David Cameron, iama brita konservativa partiestro, en 2010.
LaSkota Konserativa Partio (angleScottish Conservative Party, longeScottish Conservative and Unionist Party;skotgaele:Pàrtaidh Tòraidheachd na h-Alba;skoteScots Conservative an Unionist Pairty) estas la skota filio de laBrita Konservativa Partio. Ĝi estas la konservativacentro-dekstra politika partio en skotlanda politiko.
La Kolombia Konservativa Partio, fondita en 1849, havis originon el la opoziciantoj de la registaro de GeneraloFrancisco de Paula Santander de 1833–1837. Kvankam la termino "liberalo" estis uzita por priskribi ĉiujn hegemoniajn politikajn fortojn en Kolombio, la konservativuloj priskribis sin kiel "konservativaj liberaloj" kaj iliaj opoziciantoj estis priskribitaj kiel "ruĝaj liberaloj". El la 1860-aj jaroj ĝis la nuntempo, la partio subtenis fortajn centrajn registarojn; subtenis lakatolikan eklezion, speciale sian rolon kiel la protektanto de la familio; kaj opoziciisseparadon de la eklezio kaj la ŝtato. Ties politiko inkludas lajuran egalecon de ĉiuj homoj, la rajton de civitanoj al propra posedrajto kaj teorianopozicion aldiktatoreco. Ĝi estis kutime la dua plej granda partio deKolombio, dum la Kolombia Liberala Partio estis la plej granda.[57]
Fondita en 1915, la Konservativa Popola Partio de Danio estis la sukcedanto deHøjre (laŭvorte "dekstro"). La konservativa partio estris la registaran koalicion el 1982 ĝis 1993. La partio estis frua partnero en koalicio kun laLiberaloj el 2001 ĝis 2011.[58] La partio estis anstataŭita je 11 jaroj fare de Junaj Konservativoj, nuntempe las junulara movado de la partio. La partio suferis fortan malvenkon en la parlamentaj balotadoj de Septembro 2011 en kiuj la partio perdis pli ol duonon de siaj sidlokoj kaj perdis ankaŭ registaran povon. Liberala kultura politiko dominis dum la post-milita periodo. Tamen, ĉirkaŭ la 1990-aj jaroj, malkonsentoj pri la enmigrantoj el tute diferencaj kulturoj eksplodigis konservativan malprogreson.[59]
La konservativa partio enFinnlando estas laNacia Koalicia Partio (en finnaKansallinen Kokoomus,Kok). La partio estis fondita en 1918 kiam kelkaj monarkiismaj partioj unuiĝis. Kvankam en la pasinto la partio estis dekstrema, nuntempe estas modere liberala konservativa partio. Kvankam la partio defendas ekonomian liberalismon, ĝi estas ankaŭ defendanto de lasociala merkatekonomio.[60]
Konservativismo en Francio fokusiĝis al malakcepto de lasekularismo fare de laFranca Revolucio kaj ties sekvoj, subteno por la rolo de laKatolika Eklezio kaj larestaŭradon de lamonarkio.[61] La monarkiisto idearo estis preskaŭ venkontis en la1870-aj jaroj, sed tiam malaltiĝis ĉar la proponita reĝo malakceptis svingi latri-koloran flagon.[62] Religiaj komplikaĵoj plialtiĝis en la epoko de 1890–1910, sed moderiĝis laŭ la spirito de unueco en la luktado de laUnua Mondmilito.[63] Ekstrema formo de konservativismo karakterizis laReĝimon de Vichy de 1940–1944 per fortaantisemitismo, opozicio alindividuismo, emfazo al la familia vivo kaj al nacia direktado de ekonomio.[64]
Post la Dua Mondmilito, konservativuloj en Francio subtenis grupojn deGaŭlistoj kiuj estis naciismaj kaj emfazis tradicion, ordon kaj regeneradon de Francio.[65] Gaŭlistoj tenis diverĝajn sintenojn pri sociaj aferoj. La nombro de konservativaj grupoj, ilia manko de stabileco kaj ilia tendenco esti identigitaj kun lokaj aferoj malhelpas simplan kategoriigon. Konservativismo estis la ĉefa politika forto en Francio ekde la Dua Mondmilito.[66] Malkutime, la post-milita franca konservativismo estis formita ĉirkaŭ la personaleco de estro, nomeCharles de Gaulle; kaj ĝi ne baziĝis sur la tradicia franca konservativismo, sed sur la tradicio deBonapartismo.[67] Gaŭlismo en Francio pluas subLes Républicains (iamUnion pour un mouvement populaire), kiu estis estrita deNicolas Sarkozy, grava konservativa figuro en Francio.[68] La vorto "konservativa" mem estas tro uzata termino en Francio.[69]
Manifestacio de la ekstremdekstra naziismeca partioOra Tagiĝo (ĥrisi avgi) en 2012.
La ĉefa inter-milita konservativa partio estis la Popola Partio (Laïkòn Kómma), kiu subteniskonstitucian monarkion kaj opoziciis al larespublikisma Liberala Partio (Kómma Fileleŭterón). Ambaŭ estis subpremataj de la aŭtoritara, konservativega kaj monarkiisma Reĝimo de la 4a de Aŭgusto deIoannis Metaxas en 1936–1941. La PP kapablis re-grupiĝi post la Dua Mondmilito kiel parto de Unuigita Naciisma Fronto kiu enpoviĝis per kampanjo dekontraŭkomunisma,ultranaciisma platformodul laGreka Enlanda Milito (1946–1949). Tamen, la voĉdonoj akiritaj de la PP malpliiĝis dum la nomita "Centrisma Intervalo" en 1950–1952. En 1952, MarŝaloAleksandros Papagos kreis la Grekan Kuniĝon (Ellīnikòs Synagermós) kiel ombrelo por la dekstremaj fortoj. La Greka Kuniĝo enpoviĝis en 1952 kaj restis la ĉefa partio en Grekio ĝis 1963 — post la morto de Papagos en 1955 reformis ĝin kiel Nacia Radikala Unio (Ethnikī́ Rizospastikī́ Énōsis) subKonstantinos Karamanlis. Dekstraj registaroj apogitaj de la reĝa palaco kaj de la armeo elpostenigis la registaron de la Centra Unio (Enosis Kentrou) en 1965 kaj regis la landon ĝis la establado de la diktatoraGreka junto (1967–1974). Post la "metapolitefsi" (reĝimfalo) en Aŭgusto 1974, Karamanlis revenis el ekzilo, estris la registaron kaj fundis la partionNova Demokratio. La nova konservativa partio havis kvar celojn: fronti la turkanekspansiismon enKipro, reestabli kaj plifirmigi la demokratian regadon, havigi al la lando fortan registaron kaj konstrui povegan moderan partion kiel grava forto en la greka politiko.[70]
Fondita en 1924 kielKonservativa Partio (Íhaldsflokkurinn), laSendependecpartio (Sjálfstæðisflokkurinn) deIslando adoptis sian nunan nomon en 1929 post la kuniĝo kun la Liberala Partio. Dekomence, ili estis la plej grandaj voĉdon-ricevantaj partioj, averaĝe ĉirkaŭ 40%. Ili kombinis liberalismon kaj konservativismon, subtenis laŝtatigon deinfrastrukturoj kaj opoziciis laklaskonfliktojn. Kvankam ĉefe en la opozicio dum la1930-aj jaroj, ili aliĝis al la ekonomialiberalismo, sed ankaŭ akceptis labonfaran ŝtaton post la milito kaj partoprenis en registaroj kiuj subtenis laŝtatajn intervenon kaj protektismon. Malkiel aliaj skandanivaj konservativaj (kaj liberalaj) partioj, tiu ĉiam havis grandan sekvantaron de lalaborista klaso.[72] Post lafinanca krizo de 2008, la partio malaltiĝis al tre malgranda subteno je niveloj de ĉirkaŭ 20–25%.
Post la Dua Mondmilito, enItalio la konservativaj partioj estis reprezentataj ĉefe fare de lakristan-demokrata partio (KD), kiu registaris el la fondo de la Respubliko ĝis la dissolvo de la partio en 1994. Oficiale, la KD malakceptis ideologion de konservativismo, sed praktike en multaj aspektoj, por ekzemple la defendo de la valoroj defamilio kaj la arda opozicio al la maldekstraj partioj kaj tendencoj, ĝi estis tipa konservativa partio.
Krom FI, nuntempe la konservativaj ideoj estas esprimitaj ankaŭ fare de novcentra-dekstra partio estrita deAngelino Alfano. Berlusconi formis novan partion, kiu estas fakte refondo de Forza Italia (2013), tiel fondante novan konservativan movadon. Alfano servis kielMinistro pri eksteraj aferoj. Post la balotado de2018,Lega Nord kaj laMoVado 5 Steloj formis registaron de dekstra tendenco kunpopulismo.
LaKonservativa Partio de Norvegio (Norvege: Høyre, laŭvorte "dekstro") estis formita de malnovaj altklasaj ŝtataj funkciuloj kaj riĉaj komercistoj por lukti kontraŭ lapopulisma demokratio de laLiberala Partio, sed ĝi perdis la povon en 1884, kiam la parlamenta registaro estis por la unua fojo praktikata. Ĝi formis sian unuan registaron en parlamenta reĝimo en 1889 kaj plue alternis en povo kun la Liberaloj ĝis la 1930-aj jaroj, kiam la Laborpartio iĝis la dominanta politika partio. Ĝi havas elementojn kaj depaternalismo, fokuse al la respondeco de la ŝtato, kaj de ekonomika liberalismo. Ĝi por la unua fojo revenis en la povon en la 1960-aj jaroj.[73] Kiam estis Kåre WillochĈefministro de Norvegio en la 1980-aj jaroj, oni emfazis al liberaligo de lakredito kaj de laloĝeja merkato, kaj al abolo de lamonopolo de la ŝtata radio kaj televidoNRK, dum oni subtenis la publikan ordon enkrimjustico kaj la tradiciajn normojn en edukado[74]
Estas nombraj konservativaj partioj en la parlamento deSvisio, nome Federacia Asembleo. Tiuj estas la plej granda, nomeSvisa Popolpartio (SVP),[75] la Kristandemokrata Popolpartio[76] kaj la Konservativa Demokrata Partio de Svisio,[77] kiu estas disiĝo de la SVP kreita post la elekto deEveline Widmer-Schlumpf kiel estro de la Federacia Konsilio.[77] La dekstraj partioj havas majoritaton en laFederacia Asembleo.
LaSvisa Popolpartio (SVP) estis formita en 1971 per la kunigo de la Partio de Farmistoj, Komercistoj kaj Civitanoj, formita en 1917 kaj la pli malgranda Svisa Demokrata Partio, formita en 1942. La SVP emfazis agrikulturan politikon kaj estis forta inter farmistoj en la german-parolantaj protestantaj areoj. Kiam Svislando konsideris establi pli fortajn rilatojn kun laEŭropa Unio en la1990-aj jaroj, la SVP adoptis pli klaranprotektismajn kajizolismajn tendencojn. Tio ebligis ties etendon al la german-parolantaj katolikaj montaraj areoj.[78] LaKonsilio de Eŭropo nomis la SVP "ekstrema dekstro", kvankam kelkaj fakuloj malkonsentas kun tiu klasigo. Ekzemple, Hans-Georg Betz priskribis ĝin kiel "populisma radikala dekstro".[79] La SVP estas la plej granda partio en Svisio ekde 2003.
LaAdalet ve Kalkınma Partisi nomePartio de Justeco kaj Disvolviĝo, mallongigita alAKP aŭAK Parti en laturka, estas socia konservativapolitika partio enTurkujo. Ĝi evoluadis elislamismo, sed oficiale anstataŭis tiun ideologion per “konservativa demokratio”[80]. La partio estas la plej granda en Turkujo, kaj havas plimulton en parlamento kun 316 membroj. La partiestro,Binali Yıldırım, estas la landaministroprezidento; iama estro,Recep Tayyip Erdoğan, estasprezidanto de Turkujo, kiu establisaŭtoritatisman kaj konservativisman politikon, speciale por lasubpremado de opozicio, partikulare dekurdoj en sudoriento de la lando, por la uzado de la amasa trairado de elmigrantoj elAzio al Eŭropo, pere de kio atingis favorojn el laEŭropa Unio, kaj por militinterveno en lasiria enlanda milito per invado de siriaj nordaj areoj.
Prakonservativismo,prakonservativismo aŭpaleokonservativismo estaskonservativa kajreakciema politika filozofio, trovita ĉefe enUsono, kiu emfazastradicion kajcivilan socion kune kunreligia,regiona,nacia identecoj. Laŭ Michael Foley, klerulo pri internaciaj rilatoj, "prakonservativuloj agitadas por pli striktajn kvotojn kaj limigojn de enmigrado, malfaron demultkulturismaj programoj, malcentrigon de la federacia registaro (laŭkonfederacia modelo), la relimigon de internacia komerco, pli grandan emfazon je ekonomia naciismo kajizolismo en usona internacia politiko, kaj ĝeneralevenĝeman vidpunkton pri socia ordo kiu, laŭ ili, bezonas repreni la tradiciajn liniojn distingajn kaj precipe la asignadon de roloj laŭ la kategoriojsekso,etno, kajraso." Ĝenerale ili rigardas Usonon kielŝtaton por blankaj eŭropanoj kaj kontraŭas miksadon inter kulturoj kajrasoj.
Nov-konservativismo aŭNovkonservativismo (mallongitaneocon en la angla, novkuloj) estas politika movado kiu aperis en Usono dum la 1960-aj jaroj. La novkuloj influis, notinde la politikon deGeorge W Bush por lainvado de Irako en 2003. Gravaj novkuloj en la administracio de George W. Bush inkludisPaul Wolfowitz,Elliott Abrams,Richard Perle kajPaul Bremer. La novkula influo manifestiĝis kun la doktrino deReagan kontraŭkomunismo kajSovetio. Sed ĝi apogiĝis sur laBush doktrino. PorNorman Podhoretz, la esenco de tia pensado asertis ke Usono ludis la rolon de la potenco de la Bono.
↑Jerry Z. Muller, eld.Conservatism: an anthology of social and political thought from David Hume to the present (Princeton University Press, 1997); Sheldon Wolin, 'Hume and Conservatism',American Political Science Review 48 (1954), 999-1016.
↑Stanlis, Peter J.Edmund Burke: selected writings and speeches. New York: Transaction Publishers (2009), p. 18
↑Auerbach,The Conservative Illusion. (1959), p. 40
↑Auerbach,The Conservative Illusion. (1959), p. 37
↑Auerbach,The Conservative Illusion (1959), pp. 52–54
↑Auerbach,The Conservative Illusion, (1959), p. 41
↑J.J. Sack, "The Memory of Burke and the Memory of Pitt: English Conservatism Confronts Its Past, 1806-1829,"Historical Journal (1987) 30#3 pp. 623-640;in JSTOR; quote on p 627
↑Auerbach, M. MortonThe Conservative Illusion. Columbia University Press (1959), pp. 39–40
↑The World & I.: Volume 1, Issue 5. (1986)The World & I.: Volume 1, Issue 5. Washington Times Corp.. “militant atheism was incompatible with conservatism”.
↑43,043,1Patrick Dunleavy, Paul Joseph Kelly, Michael Moran.British Political Science: Fifty Years of Political Studies. Oxford, England, UK; Malden, Massachusetts, USA: Wiley-Blackwell, 2000. pp. 107–08.
↑Robert Blake. Disraeli. Second Edition. London, England, UK: Eyre & Spottiswoode (Publishers) Ltd, 1967. p. 524.
↑Trevor Russel. The Tory Party: its policies, divisions and future. Penguin, 1978. p. 167.
↑David Marr. "Power Trip: The Political Journey of Kevin Rudd",Issue 38 of Quarterly Essay Series. Black Inc., 2010. p. 126. (British Conservative Party leaderDavid Cameron launched the Progressive Conservatism Project at Demos.)
↑Ruth Lister.Understanding Theories and Concepts in Social Policy. Bristol, England, UK; Portland, Oregon, USA: The Policy Press, 2010. p. 53.
↑Emile F. Sahliyeh.Religious resurgence and politics in the contemporary world. Albany, New York, USA: State University of New York Press, 1990. p. 185.
↑Jonathan Lurie. William Howard Taft: The Travails of a Progressive Conservative. New York, New York, USA: Cambridge University Press, 2012. p. ix.
↑Günter Bischof. "Eisenhower, the Judiciary, and Desegregation" de Stanley I. Kutler,Eisenhower: a centenary assessment. p. 98.
↑John Alden Nichols.Germany after Bismarck, the Caprivi era, 1890–1894: Issue 5. Harvard University Press, 1958. p. 260.
↑52,052,1Hugh Segal. The Right Balance. Victoria, British Columbia, Canada: Douglas & McIntyre, 2011. pp. 113–48.
↑Annesley, Claire.A political and economic dictionary of Western Europe. London: Routledge, 2005.(ISBN 978-1-85743-214-5), p. 124
↑Zig Layton-Henry, eld.Conservative Politics in Western Europe (St. Martin's Press, 1982)
↑Annesley, Claire.A political and economic dictionary of Western Europe. London: Routledge, 2005.(ISBN 978-1-85743-214-5), p. 68.
↑Kasper Støvring, "The Turn from Cultural Radicalism to National Conservatism: Cultural Policy in Denmark."Telos 2009.148 (2009) pp. 54–72
↑Siaroff, Alan.Comparative European party systems: an analysis of parliamentary elections since 1945. New York and London: Garland Publishing Inc., 2000.(ISBN 978-0-8153-2930-5), p. 243
↑E.L. Woodward,Three Studies In European Conservatism. Mettenich: Guizot: The Catholic Church In The Nineteenth Century (1923)online
↑Maurice Larkin,Religion, politics and preferment in France since 1890: La Belle Epoque and its legacy (Cambridge University Press, 2002)
↑Stanley Hoffmann, "The Vichy Circle of French Conservatives" in Hoffmann,Decline or Renewal? France since 1930s (1974) pp. 3–25
↑Richard Vinen, "The Parti républicain de la Liberté and the Reconstruction of French Conservatism, 1944–1951",French History (1993) 7#2 pp. 183–204
↑Viereck, Peter kaj Ryn, Claes G. New Brunswick, NJ: Transaction Publishers, 2005.(ISBN 978-0-7658-0576-8) p. 205
↑Ware, Alan.Political Parties and Party Systems. Oxford: Oxford University Press, 1996.(ISBN 978-0-19-878076-2), p. 32
↑Hauss, Charles.Comparative Politics: Domestic Responses to Global Challenges. Belmont, CA: Cengage Learning, 2008.(ISBN 978-0-495-50109-1) p. 116
↑Knapp, Andrew kaj Wright, Vincent.The government and politics of France. New York: Routledge, 2006.(ISBN 978-0-415-35733-3) p. 211
↑Penniman, Howard Rae.Greece at the polls: the national elections of 1974 and 1977. Washington: American Enterprise Institute, 1981.(ISBN 978-0-8447-3434-7) pp. 49–59
↑Grofman, Bernard kaj Lijpart, Arend, editors.The evolution of electoral and party systems in the Nordic countries. New York: Agathon Press, 2002. "The Icelandic electoral system 1844–1999" de Olafur Th. Hardarson(ISBN 978-0-87586-138-8), pp. 107–108
↑Heidar, Knut.Norway: elites on trial. Boulder Westview Press, 2001.(ISBN 978-0-8133-3200-0), pp. 66–67
↑Francis SejerstedHøyrebølgen Store norske leksikon. Alirita en la 18a de Decembro 2013.
↑Ziebertz, Hans-Georg. (2011)How Teachers in Europe Teach Religion: An International Empirical Study: An International Empirical Study in 16 Countries. Lit Verlag, p. 237.ISBN 978-3-643-10043-6.
↑Juravich, Tom. (2000)Ravenswood: The Steelworkers' Victory and the Revival of American Labor. Cornell University Press, p. 133.ISBN 978-0-8014-8666-1.
↑77,077,1Schwok, René. (2009)Switzerland – European Union: An Impossible Membership?. Peter Lang, p. 143.ISBN 978-90-5201-576-7.
↑Siaroff, AlanComparative European Party Systems. New York: Garland, 2000.(ISBN 0-8153-2930-X) p. 446
Blee, Kathleen M., kaj Sandra McGee Deutsch, eld. Women of the Right: Comparisons and Interplay Across Borders (Penn State University Press; 2012) 312 paĝoj.
Theodore Dalrymple. Our Culture, What's Left of It: the Mandarins and the masses /, 2005
Blinkhorn, Martin. Fascists and conservatives : the radical right and the establishment in twentieth-century Europe / 1990
The Superfluous Men: Critics of American Culture, 1900–1945 / Robert Crunden., 1999
Recent conservative political thought : American perspectives / Russell G. Fryer., 1979
The Conservative Movement / Paul E. Gottfried., 1993
The British Right : Conservative and right wing politics in Britain / Neill Nugent., 1977
America alone: the neo-conservatives and the global order / Stefan A. Halper., 2004
Conservatism / Ted Honderich.
The Conservative Mind / Russell Kirk., 2001
The Politics of Prudence / Russell Kirk., 1993
The conservative press in twentieth-century America / Ronald Lora., 1999
From the New Deal to the New Right: race and the southern origins of modern conservatism / Joseph E. Lowndes., 2008
Conservatism / Jerry Z. Muller.
Right-wing women: from conservatives to extremists around the world / P. Bacchetta., 2002
Unmaking law: the Conservative campaign to roll back the common law / Jay M. Feinman., 2004
Radicals or conservatives?: the contemporary American right / James McEvoy., 1971
Conservatism: Dream and Reality / Robert Nisbet., 2001
Ought the Neo-Cons be Considered Conservatives?: a philosophical response / AQ: Journal of Contemporary Analysis. 75(6):32–33/40. 2003
Conservatism in America since 1930: a reader / Gregory L. Schneider., 2003
Conservatism / Noel O'Sullivan.
The new racism : conservatives and the ideology of the tribe / Martin Barker., 1982
A time for choosing: the rise of modern American conservatism / Jonathan M. Schoenwald., 2001
The Meaning of Conservatism / Roger Scruton.
Facing fascism: the conservative party and the European dictators, 1935–1940 / N. J. Crowson., 1997
The End of Politics: triangulation, realignment and the battle for the center ground / Alexander Lee kaj Timothy Stanley., 2006
Liberty, Equality, Fraternity / James Fitzjames Stephen.
The Graphic Guide to Conservatism: a visual primer on the conservative worldview / Olivier Ballou.[1]. 2011
Carey, George (2008). "Conservatism". In Hamowy, Ronald. The Encyclopedia of Libertarianism. Thousand Oaks, CA: SAGE;Cato Institute. pp. 93–5.ISBN 978-1-4129-6580-4. LCCN 2008009151. OCLC 750831024.[2][rompita ligilo]
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
-(cropped).jpg)
.jpg)
