|
| ĥemia elemento • Kalkofila elemento |
|---|
| elemento de periodo 5 • transirmetalo • posttransira metalo |
|---|
| Ĝeneralaj informoj |
|---|
| Nomo (latine),simbolo,numero | kadmio (cadmium), Cd, 48 |
| CAS-numero | 7440-43-9 |
| Loko enperioda tabelo | 12-agrupo,5-aperiodo,blokod |
| Karakteriza grupo | Transiraj metaloj |
| abundeco en terkrusto | 0,000015 % |
| Nombro de naturaj izotopoj | 8 |
| Aspekto | metala arĝenta solido |
| Atomaj ecoj |
|---|
| Relativa atompezo | 112.414amu |
| Atomradiuso | 155pm |
| Kovalenta radiuso | 144pm |
| Radiuso de van der Waals | 158pm |
| Elektrona konfiguracio | Kr 4d10 5s2 |
| Elektronoj en ĉiuenergia ŝelo | 2; 8; 18; 18; 2 |
| Oksidiĝa nombro | +2 |
| Fizikaj ecoj |
|---|
| Materia stato | solida |
| Kristala strukturo | heksagona |
| Denseco | 8,65 g/cm3 |
| Malmoleco | 2,0 (Mohs-skalo) |
| Magneta konduto | diamagneta |
| Degelpunkto | 321,07°C (594,22K) |
| Bolpunkto | 767°C (1040,15K) |
| Molvolumeno | 13,00 · 10−6m3/mol |
| Specifa varmokapacito | 230 J/(kg · K) |
| Elektra konduktivo | 13,8 · 106 S/m |
| Elektra rezistivo | 72,7 · 10−9Ω · m |
| Termika konduktivo | 96,6W/(m · K) |
| Diversaj |
|---|
| Elektronegativeco | 1.69 (Pauling-skalo) |
| Joniga energio | 867,8 kJ/mol |
| Izotopoj |
|---|
| Izotopo | Naturapero | t1/2 | radioaktiveco de disfalo | Energio de disfaloMeV | Produkto de radioaktiva disfalo |
|---|
| 106Cd | 1,25 % | estasstabila kun 58neŭtronoj |
|---|
| 108Cd | 0,89 % | estasstabila kun 60neŭtronoj |
|---|
| 110Cd | 12,49 % | estasstabila kun 62neŭtronoj |
|---|
| 111Cd | 12,80 % | estasstabila kun 63neŭtronoj |
|---|
| 112Cd | 24,13 % | estasstabila kun 64neŭtronoj |
|---|
| 114Cd | 28,73 % | estasstabila kun 66neŭtronoj |
|---|
| 109Cd | sinteza | 462,6 d | ε | 0,214 | 109Ag |
|---|
| 113Cd | sinteza | 7,7 · 1015 a | β− | 0,316 | 113In |
|---|
|
| Se ne estas indikite alie, estas uzitaj unuoj deSI kajSVP. |
|---|
Kadmio aŭKadmiumo estaskemia elemento en laperioda tabelo kiu havas la simbolonCd kaj laatomnumeron 48. Ĝi estas malabunda mola blublanka venena[1]transira metalo.
Kadmio okazas kiel negrava komponento en la plej multaj zinkaj ercoj kaj estaskromprodukto de zinkproduktado. Ĝi estis uzata dum longa tempo en la 1900-aj jaroj kiel korodrezista tegaĵo surŝtalo, kaj kadmiaj komponaĵoj estas uzataj kiel ruĝaj, oranĝaj kaj flavaj pigmentoj, por kolorigi vitron kaj stabiligi plaston. La uzo de kadmio ĝenerale malpliiĝas ĉar ĝi estas toksa.[1][2]
Kadmio estas mola, modebla, muldebla, arĝente blanka divalenta metalo. Ĝi estas simila en multaj rilatoj al zinko sed formas kompleksajn kunmetaĵojn.[3] Male al la plej multaj aliaj metaloj, kadmio estas rezistema al korodo kaj estas utiligita kiel protekta plato sur aliaj metaloj. Kiel groca metalo, kadmio estas nesolvebla en akvo[4] kaj ne estas brulema; tamen, en sia pulvora formo ĝi povas bruli kaj liberigi toksajn vaporojn.[5]
Kadmio estas ofta malpureco en zinkaj ercoj, kaj ĝi estas plej ofte izolita dum la produktado de zinko. Kelkaj zink-ercoj koncentriĝas de zinksulfataj ercoj enhavas ĝis 1.4% de kadmio.[6]
La Brita Geologia Enketo raportas ke en 2001, Ĉinio estis la plej alta produktanto de kadmio kun preskaŭ unu sesono de la monda produktado, proksime sekvita fare de Sud-Koreio kaj Japanio.[7]
Kadmio estas ofta komponento de elektraj baterioj, pigmentoj, tegaĵoj,[8] kaj elektroteksado.[9]
- ↑1,01,1Morgaŭo, H. (2010). " Kadmio kaj Kadmio-Alojoj " . Kirk-Othmer Enciklopedio de Kemia Teknologio. John Wiley & Filoj. pp 1–36.doi:10.1002/0471238961.0301041303011818.a01.pub3.ISBN 978-0-471-23896-6.
- ↑La Danĝeroj de Troa Kadmio-Konsumo. Prena dato: la 24-an de aprilo 2025
- ↑Holleman, A. F.; Wiberg, E.; Wiberg, Nils (1985). "Kadmio". Lernolibro de Neorganika Kemio, 91-100 (en la germana). Walter de Gruyter. pp 1056–1057.ISBN 978-3-11-007511-3.
- ↑"Kadmio 3.2.6 Solveco " . PubChem. Prenite 24 aprilon 2025 .
- ↑"Kazesploroj en Media Medicino (CSEM) Kadmio " . Agentejo por Toksaj Substancoj
- ↑Golberg, D. C.; et al. (1969).Tendencoj en Uzado de Kadmio: Raporto. Usona NRC/NAS/NAE. pp 1–3.
- ↑Hetherington, L. E.; et al. (2008). "Produktado de Kadmio" (PDF). Monda Minerala Produktado 2002-06. Brita Geologia Enketo. p. 15. Arkivita el la originalo (PDF) la 8an de novembro 2012. Prenite la 15an de aprilo 2012.
- ↑Smith, C.J.E.; Higgs, M.S.; Baldŭin, K.R. (20 aprilo 1999). "Progresoj al Protektaj Tegaĵoj kaj ilia Apliko al Aging Aircraft " . RTO MP-25. Arkivita el la originalo (PDF) la 17an de majo 2011. Prenite la 29an de majo 2011.
- ↑Scoullos, Michael J.; Vonkeman, Gerrit H.; Thornton, Iain; Makuch, Zen (2001).Merkuro, Kadmio, Plumbo: Manlibro por Daŭrigeblaj Pezmetaloj-Politiko kaj Reguligo. Springer. ISBN 978-1-4020-0224-3.
