| Gangi | |||||
 | |||||
komunumo de Italio vd | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
| Ŝtato |  Italio | ||||
| Regiono |  Sicilio | ||||
| Provinco | PA Palermo | ||||
| Geografia situo | 37° 48′ N,14° 12′ O(mapo)37.814.2Koordinatoj:37° 48′ N,14° 12′ O(mapo) | ||||
| Alto supermarnivelo | 1.011 m | ||||
| Areo | 127 km² | ||||
| Loĝantaro | 6110 (2023) | ||||
| Loĝdenso | 48 loĝantoj/km² | ||||
| Najbaraj komunumoj | Alimena,Blufi,Bompietro,Calascibetta (EN),Enna (EN),Geraci Siculo,Nicosia (EN),Petralia Soprana kajSperlinga (EN) | ||||
| Patrono | sankta Kataldo | ||||
| Festa tago | 10-a de majo | ||||
| Nomo de loĝantoj | gangitani | ||||
| Poŝtkodo | 90024 | ||||
| Imposta kodo | D907 | ||||
| Kodo laŭISTAT | 082036 | ||||
| Telefona prefikso | 0921 | ||||
| Estro | |||||
| Retpaĝo | Oficiala retejo | ||||
  | |||||
| |||||
Gangi (''Ganĝi'',Ganci ensicilia lingvo) estas itala komunumo, kiu apartenas al lametropola urbo Palermo, enSicilio. La urbo formas parton de la cirkvito deburgoj plej belaj de Italio kaj estis proklamita "Burgo el burgoj 2014". Fine de 2023 en la komunumo vivis6 110 loĝantoj. Gangi kovras areon de127,47 kvadrataj kilometroj, kio rezultigas loĝdenson de48 loĝantoj/km². Najbaraj komunumoj estasAlimena,Blufi,Bompietro,Calascibetta (EN),Enna (EN),Geraci Siculo,Nicosia (EN),Petralia Soprana kajSperlinga (EN).
En la teritorio de Gangi la malkovroj plej antikvaj venas el la bronzepoko, epoko konata pro la kulturo de Castelluccio, kiel atestaĵoj troviĝas pluraj tombejoj el grotoj eltrovitaj en la seĝloko Serra del Vento kaj ankaŭ en Regiovanni kaj Zappaiello, je ĉirkaŭ 16 kilometroj el la nuna loĝata loĝloko. Dum longa tempo ĝin oni identigis kun la legenda kreta urbo Engyon. Rajtigitaj erudiciuloj, esploremuloj el la pasinto kaj ankaŭ el la nuntempo situigas Engyon ĝuste en Gangi (loĝloko Gangivecchio aŭ sur la Monto Alburkjo). Kelkaj arkeologiaj evidentaĵoj tion konfirmas. Fama malnonvepoka historiisto, skribis pri la detruo de la regiono okazinta en 1299 fare deFederiko la 3-a dum lamilito deSicilia vespro. Ĝi estis rekonstruita sur najbara monto: Marone. La unuaj historiografiaj dokumentoj atestas la ekziston de Gangi, tiame situinta sur la origina loĝloko, ĉe la distriktoMalnovGangi (itale Gangivecchio) en la 12a jarcento. Gangi estis poste inkluzivita en la posedaĵoj de la graflando Geraci: en 1195Henriko la 6-a, kiu en la antaŭa jaro subigis Sicilion kaj kronita kiel ĝia reĝo, asignis ĝin al la familio Craon, ĉe la grafino Guerrera, poste la limoj de ĉi graflando inkluzivis Gangi en la teritorio. En la13-a jarcento la graflando Geraci falis sub regado de la nobelulojVentimiglia.
Ekde la fino de la 15-a jarcento, Gangi, kiel la cetero de Sicilio,tiam parto de laHispana Imperio, estis submetita al laInkvizicio. Ĉi tie la prioro de la benediktanoj de Gangivecchio estis turmentita kaj ekzekutita.
Meze de la 16-a jarcento la censoj kaj la malkovroj indikas nombron de ĉirkaŭ 4000 loĝantoj. Ĉirkaŭ la jaro 1572 fondiĝis la kompanio de la familio Bianchi, kiu bonvenigis la plej videblajn sociajn kaj ekonomiajn elementojn de la Ganĝia socio.
En 1625 ano de la familio Graffeo Maniaci aĉetis la teritorion de Gangi al la familio Ventimiglia, akirante en 1629 la titolon Princo de Gangi per koncesio deFilipo la 4-a. La titolo restis ĉe Graffeo ĝis 1652, kiam ĝi pasis kiel doto al la princo de Valguarnera, kies stirpo retenis la titolon ĝis la 19-a jarcento. En la 18-a jarcento fondiĝis la akademioj. La plej konata estis "Akademio de Industriosi" en la masona mondo. La Preĝejo de la Abatejo, aneksita al la benediktana monaĥejo, estis konstruita laŭ projekto de Don Cataldo La Punzina, ĉefpastro de la Preĝejo de Sankta Nikolao.
La1-an de januaro1926 la prefekto Cesare Mori plenumis tion, kio probable estis lia plej fama ago, kaj tion oni memoras kiel la sieĝon de Gangi, la bastiono de multaj krimaj grupoj. Kun multaj homoj el laKarabenistoj kaj laPolico li forrastis la vilaĝon kaj serĉis domn post domo, arestante banditojn, mafiajn gefilojn kaj diversajn fuĝantojn. La metodoj efektivigitaj dum ĉi tiu ago estis aparte malfacilaj kaj Mori ne hezitis uzi virinojn kaj infanojn kiel ostaĝojn por devigi la krimulojn kapitulaci.
.jpg)
.jpg)
.jpg)
 | Ĉi tiu artikolo ankoraŭ estasĝermo priItalio. Helpu al Vikipedioplilongigi ĝin. Se jam ekzistas alilingva samtema artikolo pli disvolvita, traduku kaj aldonu el ĝi (menciante la fonton). |
