Vario de FabrikmanierojLaboristo fabrikas unu el partoj de industria aŭtomata pordo.
Fabrikado estas fazo de la ekonomia produktado dehavaĵoj kajvaroj. La termino povas referenci ion en ampleksa gamo de homa agado, el metiarto ĝis la plej altateknologio, sed ĝin oni aplikas plej ofte alindustria produktado, kiu konsistas en la transformado dekrudmaterialoj en fabrikitaj, prilaboritaj aŭ finkompletigitaj produktoj, pretaj por ilia distribuado kajkonsumo grandskala. Ĝi postulas ankaŭ procezojn de prilaborado de duonfabrikitaj aŭduonprilaboritaj produktoj.
La inĝenierado de fabrikado aŭ fabrikadprocezo estas la paŝoj laŭ kiuj la krudmaterialojn oni transformas en fina produkto. La fabrikadprocezo startas pere de ladezajno de la produkto kaj la specifigo de la materialoj el kiuj oni fabrikas la produkton. Tiujn materialojn oni modifas pere de fabrikadprocezoj por ke ili iĝu la postulita peco. Fabrikado estas la agado de laduaranga sektoro de laekonomio, nomita ankaŭ industria sektoro, aŭ pli simple fabrikado aŭindustrio.
Pli detalaj informoj troveblas en artikoloFabriko.
LaŭPIV "fabrikado" estas "Ago de tiu, kiu fabrikas", dum "fabriki" estas "Produkti en fabriko" kaj "fabriko" estas "Ejo, en kiu oni produktas pogrande komercaĵojn".[1]Fabriko (el lalatina: fabrica,laborejo) estasejo porindustriaentrepreno, por produkti pogrande komercaĵojn. La produktado estas farita helpe demaŝinoj,laboristoj kajestraro. La estro nomiĝas nuntempe entreprenisto.
Muntado tute ĝenerale laŭ la vortuzo en Esperanto estas fiksa kunmetado de la partoj de ensemblo (aparato, produktaĵo, informaro, filmo) en la ĝustan lokon. En industrio temas pri fikse kunmeti la diversajn partojn de aparato, maŝino sur la ĝustan lokon. La industrian evoluon de la 20-a jarcento tre influis la sistema enkonduko demuntoĉenoj, unue de 1903 ĝis 1913 en lausonaaŭtomobila produktejoFord, kiu ebligis tre efikan kaj tempoŝparan muntadon de industriaj varoj.
En la 20-a jarcento okazis plinovigoj. Enfiziko, la malkovro denuklea fisio en la Nuklea Epoko kondukis kaj al fabrikado denukleaj armiloj kaj alnuklea energio. Oni inventiskomputilojn kaj poste oni ŝanĝis ilin elanalogaj al ciferecaj en lacifereca revolucio. Tio okazigis enormajn ŝanĝojn en fabrikado kaj en la organizado de fabrikoj. Necesas kompleksaj teknikoj kaj organizaĵoj en fabrikado kajkonstruado por fari kaj elteni pli modernajn teknologiojn, kaj aperis tutajsektoroj por disvolvigi siavicajn generaciojn de pli kaj pli kompleksaj iloj. Moderna teknologio pli kaj pli dependas el trejnado kaj edukado – iliaj desegnistoj, konstruistoj, bontenistoj, kaj uzantoj ofte postulas prilaboritan ĝeneralan kaj specifan trejnadon.[6] Krome, tiuj teknologioj iĝis tiom kompleksaj ke tuta fakoj disvolviĝis por elteni ilin, kielinĝenierado kajkomputiko; kaj aliaj jam ekzistintaj fakoj iĝis pli kompleksaj, kielkonstruado,transportado, kajarkitekturo.
Joshua B. Freeman,Behemoth. A History of the Factory and the Making of the Modern World, 2019,ISBN 9780393356625
Hounshell, David (1984),From the American System to Mass Production, 1800-1932: The Development of Manufacturing Technology in the United States, JHU Press,ISBN 9780801831584
Hunter, Louis C. (1985).A History of Industrial Power in the United States, 1730–1930, Vol. 2: Steam Power. Charlottesville: University Press of Virginia.
