Dze (Ѕ, ѕ, kursive:Ѕ, ѕ; ekzistinaj variantoj:Ꙅ ꙅ, kursive:Ꙅ ꙅ kajꙂ ꙃ, kursive:Ꙃ ꙃ) estas litero decirila alfabeto. Ĝi ĉeestis en ĉiuj malnovaj cirilaj alfabetoj, sed nun restas nur en lamakedona alfabeto, en kiu ĝi estas la dek unua litero kaj signifas la voĉanalveolaranafrikaton [d͡z].[1]
EnSlavono ĝia nomo estasѕѣлѡ̀ (dzelo aŭzelo), kio signifas "tre". Enkirilico la litero Ѕ aspektas kiel
kaj inter lacirilaj ciferoj havas valoron 6, englagolico al ĝi respektivas la litero
, kiu havas la valoron 8.[2]
La deveno de la cirila litero Ѕ estas malklara. Eble ĝi devenas de lagreka literostigmo Ϛ, kiu estasligaturo de la literojsigmo kajtaŭo. En la greka stigmo havas la saman valoron 6.
En malnovaj manuskriptoj ekzistas diversaj variantoj por skribado de Ѕ. La reflektita skribo Ꙅ ꙅ troviĝas jam en la epitafo fare de labulgara caro Samuilo — la plej frua specimeno de kirilico, en kiu oni indikis la daton (993). Tie ĝi estas uzata reflektite ne kiel ordinara litero, sed kiel cifero 6. Alia varianto estas Ꙃ ꙃ.[3]
| Signo | Ѕ | ѕ | ||
|---|---|---|---|---|
| Unikoda nomo | CYRILLIC CAPITAL LETTER DZE | CYRILLIC SMALL LETTER DZE | ||
| Enkodigo | dekume | deksesume | dekume | deksesume |
| Unikodo | 1029 | U+0405 | 1109 | U+0455 |
| UTF-8 | 208 133 | D0 85 | 209 149 | D1 95 |
| HTML | Ѕ | Ѕ | ѕ | ѕ |
| Nomita referenco enHTML | Ѕ | ѕ | ||
| CP855 | 137 | 89 | 136 | 88 |
| Windows-1251 | 189 | BD | 190 | BE |
| ISO-8859-5 | 165 | A5 | 245 | F5 |
| MacCyrillic | 193 | C1 | 207 | CF |
Aliaj variantoj:
| Signo | Ꙅ | ꙅ | Ꙃ | ꙃ | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Unikoda nomo | CYRILLIC CAPITAL LETTER REVERSED DZE | CYRILLIC SMALL LETTER REVERSED DZE | CYRILLIC CAPITAL LETTER DZELO | CYRILLIC SMALL LETTER DZELO | ||||
| Enkodigo | dekume | deksesume | dekume | deksesume | dekume | deksesume | dekume | deksesume |
| Unikodo | 42564 | U+A644 | 42565 | U+A645 | 42562 | U+A642 | 42563 | U+A643 |
| UTF-8 | 234 153 132 | EA 99 84 | 234 153 133 | EA 99 85 | 234 153 130 | EA 99 82 | 234 153 131 | EA 99 83 |
| HTML | Ꙅ | Ꙅ | ꙅ | ꙅ | Ꙃ | Ꙃ | ꙃ | ꙃ |
