En Esperanto ĉefaj partoj de birdoj; kape oni povas komprenikreston, kiam leveblas; se nekapoverton same kiel kaposupro kaj la tuta linio el frunto al nukokronoTipa krania anatomuo de birdo.Ekstera anatomio de birdo: 1 Beko, 2 Kapo, 3 Iriso, 4 Pupilo, 5 Dorso, 6 Malpligrandaj flugilkovriloj, 7 Skapolaj, 8 Mezkovriloj, 9 Triarangaj, 10 Pugo aŭ Gropo, 11 Unuarangaj, 12 Subpugo aŭ Kloako, 13 Femuroj, 14 Tibio-tarsa artiklo, 15 Tarso, 16 Piedo, 17 Tibio, 18 Ventro, 19 Flankoj, 20 Brusto, 21 Gorĝo, 22 BridoKompara morfologio de laAglo de Haast kun sia plej proksima vivanta parenco, laNanaglo.Strutopiedo.
Kompare kun aliaj vertebruloj, birdoj havas korpon kiu montras multajn nekutimajn adaptojn, ĉefe por faciligiflugon.
La skeleto konsistas el tre malpezaj ostoj. Ili havas grandajn aerplenajn kavaĵojn (nomataj pneŭmatikaj kavaĵoj) kiuj konektas kun laspira sistemo.[1] La cerbaj ostoj ĉe plenkreskuloj estas fuziitaj kaj ne montras kraniajn suturojn.[2] Laorbitoj estas grandaj kaj separataj de osteca septumo. Lavertebraro havas nukan, torakan, lumban kaj vostan regionojn kun nombro de nukaj (kolo) vertebroj tre varia kaj speciale fleksebla, sed ties movo estas limigita en la antaŭajtorakaj vertebroj kaj foresta en la lastaj vertebroj.[3] La lastaj estas fuziitaj kun lapelvo por formi lasinsakron.[2] La ripoj estas ebenaj kaj lasternumo estas kileca por ligo de flugomuskoloj escepte ĉe la neflugaj birdordoj. La antaŭaj membroj estas modifitaj en flugiloj.[4]
Kiel ĉereptilioj, birdoj estas ĉefe urikotelikaj, tio estas, tiesrenoj elprenas nitrogenajn rubaĵojn el sangofluo kaj forigas ĝin kielureata acido anstataŭureo aŭamoniako per la ureteroj al la intesto. Birdoj ne havasurinan vezikon aŭ eksteran ureteran malfermaĵon kaj (escepte lastruto) la ureata acido estas forigita kun la fekaĵoj kiel duonsolida rubaĵo.[5][6][7] Tamen, birdoj kiaj kolibroj povas esti amonotelikaj, kaj elpelas plej el la nitrogenaj rubaĵoj kiel amoniako.[8] Ili forigas ankaŭ kreatinon, pli olkreatininon kiel mamuloj.[2] Tiu materialo, same kiel la produkto de la intestoj, eliras el la birdakloako.[9][10] La kloako estas multcela malfermaĵo: ruboforigejo, pariĝejo, kaj inoj demetas ovojn tra ĝi. Aldone multaj birdospecioj vomasrestovomaĵojn.[11] Ladigesta sistemo de birdoj estas unika, kunkropo por stokado kajmaĉstomako kiu enhavas englutitajn ŝtonetojn aŭ sablerojn por dispecigi manĝon kaj anstataŭi mankantajn dentojn.[12] Plej birdoj estas tre adaptataj al rapida digesto por helpi flugon.[13] Kelkaj migrantaj birdoj adaptiĝis al uzado de proteinoj el multaj partoj de siaj korpoj, inklude proteinon el intestoj, kiel aldona energio dum migrado.[14]
Birdoj havas unu el plej komplikajspiraj sistemoj el ĉiuj animalaj grupoj.[2] Dum enspiro, 75% el freŝa aero preterpasas la pulmojn kaj fluas rekte al postaaersako kiu etendas el pulmoj kaj konektas kun aerspacoj en ostoj kaj plenigas ilin per aero. La alia 25% el la aero iras rekte al la pulmoj. Kiam la birdo elspiras, la uzita aero fluas for de la pulmoj kaj la stokita freŝa aero el la posta aersako estas samtempe forigita al la pulmoj. Tiele la birdaj pulmoj ricevas konstantan liveron el freŝa aero dum kaj enspiro kaj elspiro.[15] Sonproduktado estas akirita per uzado de lasirinkso, muskola kavaĵo enhavanta multoblan timpanajn membranojn kiuj diverĝas el la malsupra fino de la traĥeo.[16] La birda koro havas kvar kavaĵojn kaj la dekstraaorta arko okazigas la sisteman cirkuladon (malkiel ĉe la mamuloj kie intervenas la maldekstra arko).[2] La posta kavaĵo ricevas sangon el la membroj tra la rena portosistemo. Malkiel ĉe mamuloj, laeritrocitoj de la birdoj havaskernon.[17]
↑Ehrlich, Paul R.; David S. Dobkin, and Darryl Wheye. Adaptations for Flight. Birds of Stanford. Stanford University (1988). Alirita 2007-12-13 . Baze sur la The Birder's Handbook (Paul Ehrlich, David Dobkin, kaj Darryl Wheye. 1988. Simon and Schuster, New York.)
↑ (2003) “Does the ostrich (Struthio camelus) coprodeum have the electrophysiological properties and microstructure of other birds?”,Comparative biochemistry and physiology. Part A, Molecular & integrative physiology134 (4),p. 749–755.doi:10.1016/S1095-6433(03)00006-0.
↑ (April 1997) “Ammonia excretion by hummingbirds”,Nature386 (6625),p. 561–62.doi:10.1038/386561a0.
↑ (Januaro 1966) “The Influence of Ambient Temperature and Aridity on Modes of Reproduction and Excretion of Amniote Vertebrates”,The American Naturalist100 (916),p. 667–82.doi:10.1086/282459.
↑Attenborough, David. (1998)The Life of Birds. Princeton: Princeton University Press.ISBN 0-691-01633-X.
↑ (Januaro 2000) “Empirical evidence for differential organ reductions during trans-oceanic bird flight”,Proceedings of the Royal Society B267 (1439),p. 191–5.doi:10.1098/rspb.2000.0986. (Erratum inProceedings of the Royal Society B267(1461):2567.)
↑ (Novembro 2006) “Development, structure, and function of a novel respiratory organ, the lung-air sac system of birds: to go where no other vertebrate has gone”,Biological Reviews81 (4),p. 545–79.doi:10.1017/S1464793106007111.
↑Suthers, Roderick A.; Sue Anne Zollinger. (2004) “Producing song: the vocal apparatus”, H. Philip Zeigler and Peter Marler (eds.):Behavioral Neurobiology of Birdsong, Annals of the New York Academy of Sciences1016. Nov-Jorko: New York Academy of Sciences, p. 109–129.doi:10.1196/annals.1298.041.ISBN 1-57331-473-0.PMID 15313772
↑ (March 1966) “Comparative hematology: The phylogeny of the erythrocyte”,Annals of Hematology12 (6),p. 340–51.doi:10.1007/BF01632827.
