Asirio estis antikva lando, en la norda parto deMezopotamio. Ĝi kreiĝis en la 3-a jm a.K. kaj ekzistis ĝis la 7-a jc a.K. En tiu tempo, la loĝantaro de Asirio, laŭ kulturo, lingvo kaj etno preskaŭ ne diferencis de la najbaraBabilonio. Laasiria lingvo estis dialekto de la asiro-babilona aŭakada lingvo.Asirianoj adoradis la tutan babilonan panteonon de dioj, sed en ĝia kapo starigis sian dion -Aŝuron. La ĉefurbo de la lando nomiĝis pro la dia nomo -Aŝuro aŭAsiro, kaj la lando - Asirio.
Asirio dekomence situis en la supra fluo deTigriso kaj havis malgrandan teritorion. Sciencistoj supozas, ke ĝia teritorio estis loĝata de ĥuritaj kaj subaraj ne-ŝemidaj triboj. Iom po iom, okazis ĝia semitiĝo, ĉar de okcidento penetris okcident-ŝemidaamorea loĝantaro, kaj de sudorient-ŝemida babilona (akada) loĝantaro. Laakada lingvo fariĝis parola por la aborigenoj, babilona religio kaj kulturo forte enradikiĝis. Tiamaniere, la ŝemidiĝo de la regiono finiĝis je la 2000 a.K.
3-2-a jarmiloj - Asiro kaj ĝiaj kontrolataj teritorioj subiĝis al Babilonaj regnestroj.
Kom. de 18-a jc a.K. - Kreiĝis vasta regno sub la gvido de reĝo Ŝamŝiadad 1-a. Gravaj centroj estis Arbela,Ninevo ka.
16-15 jc. - Kreiĝis ĥurita regnoMitano, kiu konkeris Asirion.
15-a jc - Asirio liberiĝis de Mitano kaj mem atakis ĝin.
Fino de 15-a jc - kom. de 14-a jc - Asiria reĝo Asurubalit 1-a mallongtempe okupis Babilonion.
15-13-a jc - Asirio konkeris la tutan teritorion de Mitano en norda Mezopotamio.
12-a jc - Dum la regado de Tiglatpilasar 1-a (1115-1077), Asirio estas forta regno, kiu sukcese militis en najbaraj kaj foraj landoj (Suda Kaŭkazio,Urartu, Nairi, NordaSirio,Fenicio).
11-a jc - Asirio malplifortiĝis pro la senĉesaj invadoj dearameoj, kiu daŭris dum du jarcentoj. Asiriaj reĝoj translokis sian rezidejon de Asiro al Kalĥu, unue kaj poste alDur-Ŝarukin kajNinevo.
9-a jc - Asirio denove prosperis dum Asurnasifal 2-a kaj Salmanasar 3-a.
fino de 9-a jc - Asirio perdas multajn teritoriojn pro la kontraŭstaro kun Urartu, sed dum la regado de Tiglatpilesar 3-a, Asiro venkas ĝin, konkeras Sirion, Palestinon, Fenicion kaj Babilonion kaj kreas fortan imperion nomeNov-Asiria Imperion.
705-633 a.K. - Dum la regado de Sinaherib (705-680), Asarhadon (680-669) kajAsurbanipal (669-633) daŭras la prosperado kaj sukcesaj militoj kunMedio,Elamo,Egipto,Scitoj kajKimerianoj.
605 a.K. - Koalicio de Medio kaj Babilonio supervenkis kaj Asirio, kiel regno ĉesis la ekzistadon. Mem la loĝantaro, asirianoj iom post iom arameiĝis kaj perdis sian individuecon.
.svg)
