Ĉi tiu artikolo temas pri urbo "Aachen" en Nordrejn-Vestfalio okcidente de Köln. Por komunumo en departemento Moselle sude de Sarreguemines rigardu la paĝonAchen. Por biologia termino kaj tipo de frukto legu la artikolonAkeno (frukto). Koncerne aliajn signifojn aliru la apartigilonAkeno (apartigilo).
Tomboj atestas, kefrankoj ekloĝis en la regiono ĉirkaŭ Aachen en la7-a jarcento. La unua tekstfonto, kiu mencias la urbon, originas el765, kiam la franka reĝoPipino la pli juna tie pasigis kristnaskon kaj sekvan paskon. Lia filo kaj posteuloKarolo la Granda konstruigis palacan regejon ekde789 (unu turo de ĝi daŭre staras kaj estas la plej malnova konstruaĵo en la urbo); krome preĝejeton, bazo de la hodiaŭakatedralo. Karolo la Granda, jamimperiestro, mortis kaj entombiĝis en Aachen en814. Ankaŭ liaj posteuloj dumtempe loĝis tie, ĝis lanormanoj detruis la regejon en881.
En la jaro936Otto la 1-a kroniĝis germana reĝo en Aachen, kaj tiel faris liaj posteuloj dum preskaŭ 600 jaroj.
LaAkena Kongreso okazis inter la 29.9. kaj la 21.11.1818 en Aachen. Temis pri interkonsenttrovo pri mezuroj farotaj por malhelpi demokratiaj movadoj en Eŭropo post la novordigoj de laViena kongreso.
LaBatalo de Akeno estis gravabatalo de laOkcidenta Fronto en laDua Mondmilito, luktita interusonaj kajgermanaj fortoj en kaj ĉirkaŭ Akeno inter la 2a kaj la 21a de oktobro1944. La urbo estis parto de laSigfrida Linio, nome la ĉefa defenda reto de la okcidenta landlimo de Germanio; laAliancanoj estis esperintaj konkeri ĝin tuje kaj avanci en la industriigitanRuhr-regionon. Kvankam plej el la civila loĝantaro de Akeno estis evakuita antaŭ la komenco de la batalo kaj tiel ne estis tro da civilaj mortoj, multo de la urbo estis detruita kaj ambaŭ flankoj suferis fortajn perdojn. La batalo finis per kapitulaco de germanoj, sed ilia obstina defendemo multe malhelpis la planojn de Aliancanoj por la avanco en Germanion.[3]
Aachener Nachrichten (prononco [Aĥener NAĤrihtn], mallonge AN) estas germana nacia gazeto. Ĝi fondiĝis en la urbo Akeno kaj havas sian centran redakcion tie. Gazetaj eldonoj ekde la 24-a de januaro 1945 aperas ĉiun lundon ĝis sabaton. Kune kun la parenca gazetoAachener Zeitung ĝi publikiĝas en eldonejo nomataAachener Zeitungsverlag.
La akenaj esperantistoj ĉiam tre proksime kunlaboris kun la Esperanto-grupo de la proksima urboEschweiler rekte ĉe la orienta urbolimo, kie interalie loĝisUwe-Joachim Moritz kun sia familio kajClaus Günkel, sed ankaŭ kun la Esperanto-grupo de la same proksima urboMaastricht en distanco de malpli ol 20 kilometroj okcidente kaj en pli vasta senco apartenas al la trilanda regiona Esperanto-ligoSenlime. La iama "Esperanto-lando"Neŭtrala Moresnet ekde 1908 ĝis la eko de launua mondmilito en 1914 komenciĝis rekte ĉe la sudokcidenta urbolimo, kaj la urboKerkrade, kie interalie disvolviĝis laIJK 1989 deTEJO, situas rekte ĉe la norda urbolimo. Daŭre estas gastiganto dePasporta Servo en Akeno.
.svg)
.svg)