La15-a de februaro estas la 46-a tago de la jaro laŭ lagregoria kalendaro. 319 tagoj restas (320 en superjaroj).
Interalie en tiu tago celebriĝas la "internacia tago de turistajĉiĉeronoj". En multaj urboj kaj unuopaj muzeoj tutmonde tiun tagon eblas senpage ĝui gvidadon, interalie tra lainternacia Esperanto-muzeo kaj la aliaj urbocentraj muzeoj de Vieno.[1]
En unuopaj jaroj je la 15-a de februaro okazis, interalie:
- -399:Antikva Grekio:greka filozofoSokrato estis kondamnita jemortpuno
- 438:Bizanca imperio:Teodozia jurkodo aperis, eldonita de imperiestroTeodozio la 2-a
- 590:Ĥosro la 2-a iĝis reĝo dePersa Imperio
- 1002: En asembleo ĉePavio delombardaj nobeloj,Arduino de Ivreo kroniĝis kielreĝo de Italio
- 1045: Ekkonstruo de laKatedralo Sankta Sofio de Novgorod
- 1113: PapoPaskalo la 2-a sankciis monaĥan regulon de laMalta Ordeno
- 1145:Eŭgeno la 3-a iĝis papo
- 1282:Piastoj: dum kunveno enKępno duko dePomerio Mściwój la 2-a kaj duko deGrandpollandoPrzemysł la 2-a ligis interkonsenton pri unuigo de siaj teritorioj
- 1288:Nikolao la 4-a iĝis papo
- 1383: Duminterna milito pri entronigo inter kavaliraj gentoj enGrandpolujo okazis batalo apudSzamotuły
- 1386:Krakovo: litova grandduko kaj pola reĝoJogajlobaptiĝis kun siaj fratoj en lakatedralo surVavelo, akceptante la nomonLadislao -kristanigo deLitovio komenciĝis
- 1493:Kristoforo Kolumbo verkisleteron pri sia unua vojaĝo alAmeriko - larĝe disvastigata post lia reveno alPortugalio
- 1563: Dum litova-rusa milito soldataro de caroIvano la Terura konkerisPolackon
- 1630:Nederlando konkerisOlinda, komencantekoloniigon de nord-orientaBrazilio
- 1637:Ferdinando la 3-a kroniĝis kiel imperiestro de laSankta Romia Imperio
- 1764:Misurio: urboSankta Luiso fondiĝis
- 1775:Pio la 6-a iĝis papo
- 1786:William Herschel malkovrisplaneduman nebulozon -Katokulan nebulon en la konstelacioDrako
- 1793:Dua dispartigo de Pollando:prusa armeo aneksisŚroda Wielkopolska
- 1794:Unua Respubliko de Francio:Nacia Konvencio oficialigistrikoloranflagon de Francio kreitan deLouis David
- 1796:Francaj revoluciaj militoj: reganto deBatava Respubliko subigisKolombon al britaj fortoj, finante invadon alCejlono
- 1798:Francoj konkerisRomon
- 1804:Serba revolucio komenciĝis
- 1819:Kongreso de Angostura kunvenigita deSimón Bolívar komencis, inter aliaj aferoj, kreon deGranda Kolombio
- 1823:Aŭstralio: oficiala sciigo pri malkovro deoro en la Fiŝa Rivero enNovsudkimrio
- 1833: EnLvovo okazis premiero dekomedioFraŭlinaj nuptoj de pola verkistoAleksander Fredro
- 1835:Konstitucio de Serbio voĉdonita de laAsembleo de la Serba Princlando - unua en la historio deSerbio
- 1845: EnmilanaTeatro alla Scala okazis premiero deGiovanna d'Arco, opero deGiuseppe Verdi
- 1863:Januara ribelo kontraŭ laRusia Imperio:Giuseppe Garibaldi turnis sin alEŭropo kun alvokoNe forlasu Pollandon
- 1864: 22-jaraĝa Gerhard Adriaan Heineken aĉetis enAmsterdamobierfarejon, kiu iĝisHeineken-firmao, la hodiaŭa tutmondakorporacio
- 1864:Januara ribelo kontraŭRusia imperio: malvenko deinsurekcianoj en la batalo apud Głowaczów (distrikto Kozienice)
- 1867: EnVieno okazis premiero de laValso de la Danubo, komponita deJohann Strauß
- 1897:Ferdinand Braun enkondukisosciloskopancirkviton
- 1898: Mistera eksplodigo deKirasŝipo Maine en la haveno deHavano estis preteksto por komenco de lahispana-usona milito
- 1902:Metroo de Berlino ekfunkciis
- 1908: EnVarsovio ekfunkciiselektrocentralo de UrbajTramoj
- Unua mondmilito:
- 1921:Reĝlando de Rumanio establas sian leĝigon enHelsinko
- 1921: Unuaĉeĥoslovakacenso okazis
- 1922:Konstitucio deLatvio estis voĉdonita
- 1923: Okcidentaj ŝtatoj transdonis laMemel-regionon alLitovio
- 1923:Grekio kiel lasta eŭropa ŝtato adoptisGregorian kalendaron
- 1927:Radio Kraków kiel dua en laDua Pola Respubliko komencis disaŭdigi (postVarsovio)
- 1936: Unua germanaaŭtoVolkswagen estis produktita
- 1939: Premiero de la usonavesterna filmoStagecoach, reĝisorita deJohn Ford
- Dua mondmilito:
- 1946:Universitato de Pensilvanio anoncis kreon de unuakomputilo en la mondo -ENIAC
- 1947:Rodoso kajDodekanesoj estis transdonitaj alGrekio
- 1949:Cisjordanio: oni komencis elfosadon el lagroto deQumran n-1, loko de la unuaj 7Manuskriptoj de la Morta Maro
- 1950: Premiero de la animata filmoCindrulino deWalt Disney
- 1951: Oni parafis interkonsenton interPollando kajSovetunio pri la plej granda korekto de apudlimaj teritorioj (po ĉ. 480 km²) —Sovetunio ricevis areojn enLublinio, Pollando — en Bieszczady (orientajBeskidoj)
- 1953: Sveda firmaoAsea AB sintezis unuandiamanton
- 1956:Urho Kekkonen iĝisprezidanto de Finnlando
- 1959:Danio:Socialista Popola Partio estas fondita, ekskludita komunisto Aksel Larsen iĝis prezidanto
- 1961: Ĉiuj 72 homoj de Sabena Flugo 548, inkluzive la tuta usona teamo dearta sketado, kaj unu homo sur la tero estis mortigitaj kiam la aviadilo kraŝis alproksimiĝante alFlughaveno Bruselo Nacia
- 1962:Sejmo dePola Popola Respubliko akceptis leĝon pri pola civitaneco likvidante duoblan civitanecon - miloj da civitanoj de laDua Pola Respubliko estantaj pro la milito enekzilo iĝis fremdlandanoj
- 1963: EnFrancio estis malkovritakomploto kontraŭCharles de Gaulle
- 1965:Kanado: naciaflago kun folio deacero adoptiĝis
- 1970:IBM ofertis malrigidan magnetan diskon por stokado de informoj -disketon
- 1971:Unuiĝinta Reĝlando: finfarita ladecimaligo de la brita mono -brita pundo egala al 100pencoj
- 1971:Pola Popola Respubliko:Striko detekstilistinoj enLodzo; estas nuligita altigo denutraĵ-prezoj anoncitaj du monatojn pli frue - kio kaŭzis i.a.stratajn protestojn en la marbordo
- 1976:Sovetunio: oni komencis produktikamionojnKamAZ
- 1979:Gas-eksplodo en la varsovia PKO-domo: 45 personoj mortis, ĉ. 100 vundiĝis
- 1985:Mondĉampiono pri ŝako inter defendanta ĉampionoAnatolij Karpov kaj pretendantoGarri Kasparov estis nuligita post 48 ludoj per decido deFIDE-prezidanto
- 1989:Afgana milito (1979-1989): lastaj taĉmentoj de la soveta armeo forlasisAfganion, kune kun kontrolanta evakuon generalo Boris Gromov, kiu simbole transpaŝis "Ponton de Amikeco" sur landlima riveroAmudarjo
- 1989:Sejmo dePola Popola Respubliko voĉdonis pri reveno deNacia tago de sendependeco dum la11-a de novembro
- 1991:Viŝegrada grupo fondiĝis enHungario dum kunveno de la hungara ĉefministroJózsef Antall kun la ĉeĥoslovaka prezidentoVáclav Havel kaj la pola prezidentoLech Wałęsa
- 1992: Kongreso dePola Diasporo en Germanio fondiĝis helpe de 16 asocioj, kune kun laAsocio de Poloj en Germanio
- 1994: EnMoskvo oni subskribis interkonsenton pri rilatoj inter federacia registaro deRusio kajTatarstano, deklarinta suverenecon en 1991
- 1999: Gvidanto dekurdojAbdullah Öcalan, kunfondinto deKurdistana Laborista Partio, estis arestita de usonaj kaj israelaj agentoj enNajrobio (Kenjo), kaj transdonita alTurkio, kie li baldaŭ estis kondamnita almortpuno, en 2002 ŝanĝita alĝismorta malliberigo
- 2001: Kompletagenaro de lahomo estis publikigita de "Nature"
- 2003: En 600urboj en la tuta mondo okazis protestoj kontraŭinvado en Irakon en kiu partoprenis kune 8-30 milionoj da homoj
- 2003: EnĈinio okazispaniko post komenciĝo demalsano, kiu montriĝisnetipa pneŭmonio
- 2006:Pollando:Janusz Kochanowski iĝisombudsmano
- 2007:Ramzan Kadirov, post demisio de sia antaŭulo, ekplenumis funkcion de la prezidento deĈeĉenio
- 2008:Václav Klaus refoje iĝis prezidento de Ĉeĥio
- 2010: 24barataj policanoj pereis rezulte de atako de grupo damaoistoj ensubŝtatoOkcident-Bengalo
- 2011:Libia enlanda milito eksplodis - armita konflikto inter la registaro deMuamar Kadafi kaj ribelaj fortoj subtenataj deNATO
- 2013:Meteoro de Ĉelabinsk: rezulte de eksplodo demeteoroido superĈelabinska provinco enUralo kaj kaŭzita de ĝiŝokondo ĉirkaŭ 1500 personoj vundiĝis - la meteoroido havisdiametron ĉirkaŭ 20 metran kaj ĝiaeksplodo liberigis energion egalan al 600 miloj detunoj daTNT, kaj teren falis 4-6 tunoj demeteorŝtonoj
- 2014:Pollingva soci-katolikaTelevido Trwam komencistersurfacan ciferecan video-elsendon
- 2016:Internacia Viŝegrada Tago unuafoje festata ene de la landoj deViŝegrada grupo
- 2019:Pollando: dutaga naciafunebro-ceremonio komencita post morto deJan Olszewski, ĉefministro de la unuanekomunista registaro
- 2020: EnVilno polamonaĥino malfermis unuan enLitoviohospicon porinfanoj malsanaj jekancero
- 2024: la greka parlamento aprobis leĝon kiu enkondukas samseksan edzecon
- 1377:Ladislao la 1-a, reĝo de Napolo (m.1414)
- 1564:Galilejo, itala astronomo, astrologo, matematikisto, fizikisto kaj filozofo, kunkreinto de lamoderna scienco, inventinto determometro, malkovrinto de lalunoj de Jupitero (m.1642)
- 1571:Michael Praetorius, germana komponisto,kapelmajstro kaj orgenisto (m.1621)
- 1710:Ludoviko la 15-a, reĝo de Francio (m.1774)
- 1739:Alexandre-Théodore Brongniart, franca arkitekto, kreinto de laTombejo Père-Lachaise (m.1813)
- 1748:John Marshall, brita velisto kaj esploristo (m.1819)
- 1755:Jean-Nicolas Corvisart, francakardiologo, kuracisto deNapoleono (m.1821)
- 1759:Friedrich August Wolf, germanafilologo esplorinta aŭtorecon deIliado kajOdiseado (m.1824)
- 1771:August Karl von Egloffstein, germana generalmajoro (m.1834)
- 1777:Johann Nepomuk von Tschiderer, aŭstra teologo, episkopo deTrento, beatigita (m.1860)
- 1782:William Miller, usonabaptista prediktisto, fondinto deadventisma movado (m.1849)
- 1785:Henri Navier, franca inĝeniero (m.1836)
- 1800:Sámuel Brassai, hungaratutfakulo, instruinta matematikon, ĝeneralan lingvistikon kajsanskriton (m.1897)
- 1811:Domingo Faustino Sarmiento, prezidento de Argentino, verkisto kaj historiisto (m.1888)
- 1820:Susan B. Anthony, usonafeministino (m.1906)
- 1835:Adolfo Mussafia, kroatafilologo (m.1905)
- 1840:Titu Maiorescu, rumana verkisto,literatura kritikisto, filozofo, ĉefministro deRumanio (m.1917)
- 1843:Holger Hansen, dana instruisto de lingvoj kajesperantisto organizinta propagandan vojaĝon de prof.Odo Bujwid (m. nekonata)
- 1848:Karel Klostermann, ĉeĥa verkisto (m.1923)
- 1861:Charles Édouard Guillaume, franca fizikisto Nobelpremiita (m.1938)
- 1868:Endre Veress, hungara historiisto (m.1953)
- 1874:Ernest Shackleton, irlanda vojaĝisto kaj esploristo deAntarkto (m.1922)
- 1877:Louis Renault, franca aŭtomobila industriisto, fondinto de la firmaoRenault (m.1944)
- 1887:Sándor Reschofsky, hungara pianisto, komponisto (m.1972)
- 1890:Robert Ley, germanamilitkrimulo respondeca pri trudlabora servo (m.1945)
- 1892:Ján Valašťan-Dolinský, slovaka esperantisto kaj instruisto,kunlaborinto dePlena Ilustrita Vortaro kajSlovaka Antologio (m.1965)
- 1893:Kazimierz Domosławski, pola bibliografo kaj biografo deEsperanto-movado en Pollando, enestanta enTutmonda Jarlibro Esperantista el 1905, sian vivoverkon kompilis enPuławy, de kie estis transdonita alarkivo dePola Esperanto-Asocio enVarsovio (m.1960)
- 1898:Totò, itala artisto, aktoro, komponisto,komikisto kaj kantisto (m.1967)
- 1898:Hans Rheinfelder, germana filologo (m.1971)
- 1903:Julianna Zsigray, hungara verkistino kaj poetino (m.1987)
- 1905:Nise da Silveira, brazila psikiatra kuracistino, studentino deCarl Jung, ankaŭ kontraŭa al agresemaj formoj de psikiatra kuracado kiel elektroŝoko,insulino-terapio kaj lobotomio, pionirino de la bestoterapio (m.1999)
- 1909:Miep Gies, nederlandanino kaŝinta judinonAnne Frank dum la germanaokupado (m.2010)
- 1910:Irena Sendlerowa, pola social-konspira laboristino en laVarsovia geto, membrino de laKonsilantaro por Helpo al Judoj,justulino inter la popoloj savinta pli ol 2500 judajn infanojn, memorigita en laMuzeo al poloj savintaj judojn,honorcivitano deIsraelo (m.2008)
- 1912:George Mikes, hungara-angla verkisto kaj ĵurnalisto (m.1987)
- 1913:Willy Vandersteen, belga desegnisto debildstrioj (m.1990)
- 1921:József Macskásy, rumania hungara pentristo (m.1994)
- 1924:Nedeljka Subotić, serba esperantistino, tradukistino kaj poetino kontribuanta i.a. al "La Progreso" kaj "La Suda Stelo",fakdelegito deUEA priinstruado kajturismo, sekretario de Jugoslavia E-Instituto,komitatano deUK 1973 (m.2000)
- 1924:John Francis, skotaEsperanto-verkisto, kunaŭtoro de la poemkolektoKvaropo, aŭtoro de originalaromanoLa granda kaldrono kaj de sciencfikcia romanoMisio sen alveno, tradukisto deRikardo Tria deŜekspiro (m.2012)
- 1929:Iván Diószeghy, rumania hungara aktoro (m.2006)
- 1931:Claire Bloom, angla aktorino
- 1932:Vladimír Váňa, ĉeĥa esperantisto, tradukisto kajfilatelisto elPlzeň, tradukinto deLa travivaĵoj de la brava soldato Ŝvejk dum la mondmilito, enestanta enPaŝoj al Plena Posedo kajBelartaj Konkursoj, aŭtoro deKatalogo pri Esperanto-poŝtmarkoj (m.2000)
- 1934:András Szécsi, rumania hungara pentristo (m.1991)
- 1934:Niklaus Wirth, svisa komputikisto (m.2024)
- 1935:Vlastimil Novobilský,ĉeĥa esperantisto, pedagogo, rektoro, altlerneja profesoro prikemio enÚstí nad Labem kaj deAIS, rektoro deInternacia Kongresa Universitato dumUK 1996, kontribuanto al "Starto" (m.2021)
- 1936:János Zsemlyei, hungara lingvisto (m.2003)
- 1938:Sándor Kolozsy, hungara skulptisto
- 1940:József Rokaly, rumania hungara instruisto, lokhistoriisto
- 1941:Friedhelm Golücke, germana historiisto kaj pedagogo
- 1943:Imre Oravecz, hungara poeto, tradukisto kaj profesoro
- 1944:Ĝoĥar Dudajev,generalmajoro de sovetia aerarmeo, unua prezidento de la neagnoskita Ĉeĉena RespublikoIĉkerio (m.1996)
- 1945:Éva Bortnyik, hungara pentristino
- 1945:Jenő Miklós, rumania hungara kemiisto,parapsikologo
- 1946:Hajnalka Szodoray Parádi, rumania hungara skulptistino
- 1948:Art Spiegelman, usona bildliteraturisto
- 1951:Jane Seymour, angla aktorino
- 1952:Tomislav Nikolić, prezidento de Serbio
- 1958:Lajos Baricz, rumania hungara romkatolika pastro, poeto
- 1962:Milo Đukanović, ĉefministro deMontenegro (kajSerbio kaj Montenegro), prezidento
- 1964:Chris Farley, usona aktoro kaj komediisto (m.1997)
- 1968:Axelle Red, flandra kantistino
- 1972:Natalja Muraŝkeviĉ, sovetia infana film-aktorino
- 1972:Jaromír Jágr, ĉeĥa hokeisto
- 1973:Kateřina Neumannová, ĉeĥa sportistino, mondĉampionino enskikurado
- 1976:Ervin Posta, rumania hungara aktoro
- 1977:Gerald Grosz, aŭstra politikisto
- 1982:Élodie Frégé, franca kantistino
- 1984:Dorota Rabczewska, pola kantistino,kantaŭtoro, produktoro, aktorino
- 1990:Nándor András Köllő, rumania hungara aktoro
- 670:Oswiu, reĝo de Northumbria, Anglio (n. ĉirkaŭ 612)
- 1145:Lucio la 2-a, papo
- 1152:Konrado la 3-a, imperiestro de laSankta Romia Imperio (n. ĉirkaŭ1093)
- 1595:Marco Sittico Altemps, aŭstra kardinalo,papa legato (n.1533)
- 1621:Michael Praetorius, germana komponisto (n.1571)
- 1637:Ferdinando la 2-a, imperiestro de laSankta Romia Imperio (n.1578)
- 1701:Adam Drese, germana komponisto (naskiĝis ĉirkaŭ1620)
- 1736:Stephen Gray, angla kemiisto kaj astronomo (n.1666)
- 1738:Matthias Bernhard Braun, aŭstra-ĉeĥa skulptisto kaj lignogravuristo (n.1684)
- 1741:Georg Raphael Donner, aŭstra skulptisto (n.1692)
- 1744:František Václav Míča, ĉeĥa komponisto kaj kapelestro (n.1694)
- 1781:Gotthold Ephraim Lessing, germana verkisto, ĵurnalisto kaj filozofo (n.1729)
- 1810:Anton Wallner, aŭstra rezistadmovadestro kontraŭnapoleona (n.1768)
- 1857:Miĥail Glinka, rusa komponisto verkinta himnon de Rusia FederacioLa Patriota Kanto (n.1804)
- 1869:Mirza Ghalib, barata poeto (n.1797)
- 1900:Karl Theodor Robert Luther, germana astronomo (n.1822)
- 1905:Lew Wallace, usona advokato, oficiro kaj verkisto
- 1911:Theodor Escherich, germana-aŭstrainfanmedicinisto (n.1857)
- 1926:Gabriel Delanne, francaspiritisto (n.1857)
- 1928:Eddie Foy, usonavodevila aktoro kaj komediisto (n.1856)
- 1930:Ede Szabados, hungara poeto, instruisto, tradukisto (n.1867)
- 1933:Pat Sullivan, aŭstralia desegnisto kajproduktoro (n.1887)
- 1934:Béla Kölönte, hungara lokhistoriisto kaj verkisto (n.1883)
- 1934:Hjalmar Johannes Runeberg,svedlingva finnlandano, literaturisto, partoprenanto deUK 1905, membro de la unua provizoraLingva Komitato, unua prezidanto de laEsperanto-Asocio de Finnlando,Esperanto-tradukisto (n.1874)
- 1939:Kuzma Petrov-Vodkin, rusa pentristo kaj grafikisto (n.1878)
- 1956:Lajos Boga, hungara zoologo (n.1885)
- 1956:Stanisław Zygmunt Braun, pola oficisto, esperantlingva poeto publikiganta en pluraj revuoj kiel "Esperanto Triumfonta", "Germana Esperanto-Gazeto", "Heroldo de Esperanto", "Literatura Mondo", "Pola Esperantisto", "La Revuo", kunorganizanto de la unua kongreso de pola junularo enKazimierz Dolny (1907), aktivulo deEsperanto-klubo deLodzo, enestanta enEsperanta antologio (n.1893)
- 1959:Owen Willans Richardson, brita fizikisto Nobelpremiita (n.1879)
- 1965:Nat King Cole, usona ĵaz-pianisto kaj kantisto (n.1917)
- 1966:Mihály Eisemann, hungara komponisto kaj dirigento (m.1898)
- 1970:Antonio Caetano Coutinho, brazila farmaciisto, tradukisto portugalen de la "Unuaj Lecionoj" deThéophile Cart, membro deLingva Komitato, direktoro de "Brazila Esperantisto" kaj ties kontribuanto, komitatano de la10-a Brazila Kongreso de Esperanto, revizianto de laAntologio de Brazilaj Rakontoj, gvidanto de korespondaj kursoj kadre deBrazila Esperanto-Ligo,honora membro de UEA (n.1879)
- 1971:Vlasta Kálalová-Di Lotti, ĉeĥa kuracistino fondinta kaj gvidanta malsanulejon enBagdado (n.1896)
- 1972:Hillel Kohn, rumania hungara ekonomikisto, sociologo, publicisto (n.1891)
- 1972:István Zerkovitz, hungara komponisto (n.1910)
- 1976:Přemysl Pitter, ĉeĥa socia aganto, pacifisto, neortodoksa kristano, pedagogo, humanisto, sukcesinta post la dua mondmilito savi pli ol 800 internigitajn infanojn el naziaj koncentrejoj, eskapinta deĈeĥoslovakio, subtenintaEsperanton (n.1895)
- 1978:Simon Antal Gáspár, hungara etnografo kaj kolektisto (n.1895)
- 1988:Richard Feynman, usona fizikisto Nobelpremiita, partoprenanto de laprojekto Manhattan (n.1918)
- 1993:Sándor Szenyei, hungara verkisto, redaktoro (n.1934)
- 1994:Wacław Korabiewicz, pola kuracisto, verkisto, kolektisto kaj vojaĝisto alAfriko kajProksima Oriento,etnografo (n.1903)
- 1996:Brunó F. Straub, hungara biokemiisto, ŝtatestro (n.1914)
- 2003:Miroslav Horníček, ĉeĥa aktoro, humuristo kaj verkisto (n.1918)
- 2003:Jiří Hanzelka, ĉeĥa vojaĝisto kaj verkisto (n.1920)
- 2004:Hasse Ekman, sveda aktoro kaj reĝisoro (n.1915)
- 2006:Éva Balázs H., hungara historiistino (n.1915)
- 2015:Katalin Balázs, rumania hungara ĵurnalistino, redaktorino (n.1941)
- 2021:Zdzisław Najder, pola literatur-historiisto (n.1930)
- 2021:Werner Mägdefrau, germana historiisto (n.1931)
- 2022:Peter Merseburger, germana ĵurnalisto (n.1928)
- 2023:Paul Berg, usona biokemiisto Nobelpremiita (n.1926)
- 2023:Raquel Welch, usona aktorino (n.1940)
La15-a de februaro estas (laŭgregoria kalendaro):
