Ŝintoo, aŭ pleonasmeŜintoismo, (japane 神道shintō) estas unu el la indiĝenaj religioj deJapanio kaj verŝajne la plej malnova[1]. La nomo signifas "la vojo de la dioj," aŭ pli ĝuste, "la vojo de lakamioj" (la japanaj-tō kaj-dō egalas al la ĉina-tao entaoismo).Kamioj (naturaj dioj) estas, ekzemple, montoj, arboj, akvofaloj, homoj, ... Oni komencis uzi la nomon nur kiam labudhismo (japanebutsu-dō, "la vojo de la Budho") atingis Japanion; ĝis tiam, la religio estis sennoma.
La ŝintoon oni povas priskribi kiel formo deanimismo. Grava estas la kulto de naturaj animoj, nomatajkamioj (japanekami) el kiuj tre grava estas la sundiinoAmaterasu.
Ĝis laDua Mondmilito, unu formo de ŝintoo estis ŝtata religio enJapanio. En la ŝtata ŝintoo tre gravis la kulto de laimperiestro (japanetennō), rigardata kieldio ĝis la imperiestroHirohito devis rezigni tiun titolon post lakapitulaco en1945.
Hodiaŭ, la ŝintoo konsistas el multaj sektoj, el kiuj la plej bone konata inter esperantistoj estasOomoto. En Brazilo, ŝintoajMesiana Eklezio kajSejĉo-No-Je estas tre konataj.
Ŝintoo bazita sur proprajtemploj (kiuj ne havas fondintojn kaj instruojn);
Ŝintoo rilatanta al la tradicioj de lajapana popolo, heredata de generacio al generacio;
Kjoha-ŝintoo – Tiuj posedantaj proprajn Fondinton kaj Instruojn. En tiu ĉi kategorio inkluziviĝas, krom Oomoto,Tenrikjo, Sejîo-No-Je kaj Mesiana Eklezio.
Lajapana mitologio estas tre kompleksa sistemo de kredoj de Japanio. Nur lapanteono de ŝintoo konsistas el kolekto de pli ol 8 000 000kamioj. Malgraŭ la influo de la antikva ĉina civilizo, grava parto de la religio kaj mitologio japanaj restas unikaj. Ĝi enhavas ŝintoajn kaj budhismajn tradiciojn samkiel agrikulturajn popolajn kredojn.
La terminoŝintoo signifas "vojo de la dioj". Ĝi estas konsiderata la religio devena de Japanio,[2] populara kulto kiun oni povas priskribi kiel prilaborita formo deanimismo naturalisma kun adorado al antaŭuloj, profunde identigita kun la japana kulturo.
Dekomence, tiu etna, indiĝena religio, ne havis nomon ĝis la enkonduko deBudhismo en Japanion (dum la 6-a jarcento elĈinio traKoreio. Unu de la nomoj kiujn ricevis la budhismo estisbucudo, kiu signifas "la vojon de Budo". Por diferencigi budhismon disde la indiĝena religio, tiu baldaŭ konatiĝis laŭ la nomoŝintoo. Tiu nomo,ŝin-to, devenas de antikva ĉina vorto kiu signifasvojo de la dioj. La japanoj elektis uzi ĉinan nomon por sia religio ĉar en tiu tempo (antaŭ pli ol unu jarmilo), laĉina lingvo estis la nura lingvo kiu tiam havis skribmanierion en Japanio, ĉar ankoraŭ ne disvolviĝis la skribmaniero de lajapana lingvo. La frazo kiu signifasŝinto en japana estaskami no miĉi.
Kelkaj fakuloj eĉ konsideras, ke ne indas referenciŝintoan religion propre dirita antaŭ la kreado de la ŝtata ŝintoo kiu unuformigis multajn de la religiaj praktikoj, konceptoj kaj tradicioj.[3] Por kelkaj fakuloj simile al kiel la terminohinduismo enhavas multajn religiajn praktikojn kaj tradiciojn kielombrelvorto, laŝintoo enhavas la diversajn tradiciojn, folklorojn kaj eĉ antabudhismajn japanajn religiojn kiujn unuigis la ŝtato pro politikaj celoj.[3]
Arta priskribo de Utagawa Kunijoŝi dekami Inari aperanta al viro.
Ŝintoismo estaspoliteisma, implikante la adoradon al multaj diaĵoj konataj kielkami,[4] aŭ foje kieljingi (神祇).[5] En la japana, neniu distingo estas farita ĉi tie inter singularo kaj pluralo, kaj tial la esprimokami rilatas kaj al individuakami kaj la kolektiva grupo dekami.[6] Kvankam mankas rekta traduko,[7] la esprimokami foje estis rilatigita al "dio" aŭ "spirito".[8] La historiisto pri religio Joseph Kitagawa opiniis tiujn tradukojn "sufiĉe nekontentigaj kaj misgvidaj",[9] kaj diversaj akademiuloj instigas kontraŭ tradukado dekami.[10] En la japana, ofte oni diras, ke ekzistas ok milionoj dakami, termino kiu implicas senfinan nombron,[11] kaj ŝintoistoj, kredas ke ili ĉeestas ĉie.[12] Ili ne estas rigardataj kielĉiopovaj,ĉiosciaj aŭ nepresenmortaj.[13]
La esprimokami estas "koncipe fluida",[14] nome "malklara kaj malpreciza".[15] En la japana ĝi estas ofte aplikata al la potenco de fenomenoj kiuj inspiras senton de miro kaj respekto ĉe la rigardanto.[16] Kitagawa nomis tion "lakami-naturo", deklarante ke li opiniis ĝin "iom analoga" al la okcidentaj ideoj de mistero kajsankteco.[9]Kami vidiĝas kiel loĝanto kaj en la vivoj kaj en la mortintoj, kaj en organika kaj en neorganika materio, kaj en naturaj katastrofoj kiel tertremoj, sekegoj, kaj plagoj;[17] ilia ĉeesto vidiĝas en naturaj fortoj kiel ekzemple la vento, la pluvo, la fajro, kaj la sunbrilo.[18] Laŭ tio, Nelson komentis, ke ŝintoo rigardas "la faktajn fenomenojn de la mondo mem" kiel "diaj".[19] Ĉi tiu perspektivo estis karakterizita kielanimisma.[20]
En Japanio,kami estis venerata ekde prahistorio.[12] Dum laJajoi-epoko|Jajoi-periodo ili estis rigarditaj kiel senformaj kaj nevideblaj,[21] poste prezentitaj antropomorfe sub budhana influo.[22] Nun, statuoj dekami estas konataj kielŝinzo.[23]Kami estas kutime asociitaj kun specifa loko, ofte elstara pejzaĝa trajto kiel akvofalo, monto, granda roko aŭ karakteriza arbo.[24] Fizikaj objektoj aŭ lokoj en kiuj lakami verŝajne havas ĉeeston estas nomitajŝintai;[25] objektoj loĝitaj per lakami kiuj estas metitaj en la sanktejon estas konataj kielgo-ŝintai.[26] Objektoj ofte elektitaj por tiu celo estas speguloj, glavoj, ŝtonoj, bidoj kaj surskribitaj tabuletoj.[27] Tiujgo-ŝintai estas kaŝitaj de la vido de vizitantoj,[28] kaj povas esti kaŝitaj ene de kestoj tiel ke eĉ la pastroj ne scias kiel ili aspektas.[25]
Kami estas konsiderataj kapablaj je kaj bonfaraj kaj detruaj agoj;[29] se avertoj pri bona konduto estas ignoritaj, lakami povas havigi punon, ofte malsanon aŭ subitan morton, nomitanŝinbacu.[30] Kelkajkami, referencitaj kiel lamagacuhi-no-kami aŭaraburu kami, estas rigarditaj kiel malbonvolaj kaj detruemaj.[31] Oferoj kaj preĝoj estas donitaj al lakami por akiri iliajn benojn kaj por diskonvinki ilin de detruaj agoj.[17] Ŝintoo serĉas kultivi kaj certigi harmonian rilaton inter homoj kaj lakami kaj tiel kun la natura mondo.[32] Pli lokalizitakami povas esti kondiĉigita de sentoj de intimeco kaj konateco de membroj de la loka komunumo kiuj ne estas direktitaj al pli ĝeneraligitajkami kiel Amaterasu.[33] Lakami de speciala komunumo estas referita kiel iliaujigami,[34] dum tiu de speciala domo estas lajaŝikigami.[35]
3000-jaraĝa sakra arbo (ŝintai) de Sanktejo Takeo.
Kami ne estas konsideritajmetafizike diferencaj de la homaro,[14] ĉar eblas por homoj iĝikami.[7] Prapatroj kaj aliaj mortintaj homoj foje estas adorataj kielkami, rigarditaj kiel protektantoj.[36] Ekzemple, imperiestro Ōjin estis postmorte sanktigita kiel lakami Haĉiman, konsiderita protektanto de Japanio kajkami de milito.[37] En Okcidenta Japanio, la esprimojigami estas uzita por priskribi la sanktigitankami de vilaĝfondinto.[38] En kelkaj kazoj, ankaŭ vivantaj homoj estis rigarditaj kielkami;[17] tiuj estis nomitajakitsumi kami[39] aŭarahito-gami.[40] En la Ŝtata Ŝintoisma sistemo de la Meiji-epoko, la imperiestro de Japanio estis deklarita kielkami,[7] kaj pluraj Ŝintoismaj sektoj ankaŭ rigardis siajn gvidantojn kiel vivantajnkami.[7]
Kvankam kelkajakitsumi kami estas adoritaj nur en ununura loko, aliaj havas sanktejojn tra multaj areoj.[41] Haĉiman ekzemple havas proksimume 25 000 sanktejojn dediĉitajn al li,[18] dum Inari havas 40 000.[42] La ago de establado de nova sanktejo alkami, kiu jam havas tion estas nomitabunrei ("dividi la spiriton").[43] Kiel parto de tio, lakami estas invitita por eniri novan lokon, kaj la instalceremonio konata kielkanjo.[41] La nova, duaranga sanktejo estas konata kielbunŝa.[44] Individuajkami verŝajne ne havas sian potencon malpliigita per sia loĝado en multoblaj lokoj, kaj ekzistas neniu limo por la nombro da lokoj en kiujkami povas esti sanktejigita.[41] En kelkaj periodoj, pagoj estis ŝargitaj por la rajto sanktejigi specialankami en nova loko.[41] Sanktejoj ne estas nepre ĉiam dezajnitaj kiel permanentaj strukturoj.[12]
Multajkami havas mesaĝistojn, konatajn kielkami no cukai aŭcuka vaŝime, kiuj ĝenerale prenas bestajn formojn.[41] La mesaĝisto de Inari, ekzemple, estasvulpo (kicune),[45] dum tiu de Haĉiman estaskolombo.[41] Ŝintoismakosmologio inkludas ankaŭ spiritojn kiuj kaŭzas malbonvolajn agojn, nomebakemono, kategorion en kiu estasoni,tengu,kapao,mononoke, kajjamanba.[46] Japana folkloro ankaŭ asimilas kredon je lagoryō aŭonryō, maltrankvilaj aŭ venĝemaj spiritoj, precipe de tiuj kiuj mortis perforte kaj sen taŭgaj funebraj ritoj.[47] Tiuj supozeble kaŭzas suferon al la vivantoj, signifante ke ili devas esti pacigitaj, kutime per budhanaj ritoj, sed foje pere de sanktigado de ili kielkami.[47] Aliaj japanaj supernaturaj figuroj estas latanuki, besto-similajn estaĵojn kiuj povas preni homan formon.[48]
Izanami-no-Mikoto kajIzanagi-no-Mikoto, fare de Kobajaŝi Eitaku, fine de la 19-a jarcento.
Kvankam la rakontoj malsamas en detalo,[49] la origino de lakami kaj de Japanio mem estas rakontita en du 8-a-jarcentaj tekstoj,Kojiki kajNihon Ŝoki.[50] Uzante peze ĉinan influon,[51] tiuj tekstoj estis komisiitaj fare de regantaj elitoj por legitimi kaj plifirmigi sian regadon.[52] Kvankam neniam de granda graveco al japana religia vivo,[53] en la komenco de la 20-a jarcento la registaro proklamis ke iliaj raportoj estis faktaj.[54]
LaKojiki rakontas, ke la universo komenciĝis perame-cuĉi, la apartigo de malpezaj kaj puraj elementoj (ame, "ĉielo") de pezaj elementoj (cuĉi, "tero").[55] Trikami tiam ekaperis:Amenominakanuŝi,Takamimusuhi no Mikoto, kajKamimusuhi no Mikoto. Aliajkami sekvis, inkluzive de frato kaj fratino,Izanagi kajIzanami.[56] Lakami instruis Izanagi kaj Izanami krei teron sur la Tero. Tiucele la gefratoj movis la salan maron per juvelita lanco, el kiu formiĝis la insulo Onogoro.[57] Izanagi kaj Izanami tiam descendis al la Tero, kie ĉi-lasta naskis pliajnkami. Unu el tiuj estis fajro-kami, kies naskiĝo mortigis Izanami.[58] Izanagi descendis alĝomi por preni sian fratinon, sed tie li vidis ŝian korpon putriĝanta. Embarasita ĉar ŝi estis vidita en ĉi tiu stato, ŝi pelis lin elĝomi, kaj li fermis ĝian enirejon per roko.[59]
Izanagi banis en la maro por forigi sin de la poluo kaŭzita de atestado de la putriĝo de Izanami. Tra tiu ĉi ago, pliakami eliris el lia korpo:Amaterasu (la sun-kami) naskiĝis el lia maldekstra okulo,Cukujomi (la lun-kami) el lia dekstra okulo, kajSusanoo (la ŝtormakami) el ĝia nazo.[60] Susanoo kondutis en detrua maniero; por eviti lin, Amaterasu kaŝis sin ene de kaverno, plonĝante la teron en mallumon. La aliakami finfine sukcesis kaĵoli ŝin eksteren.[61] Susanoo tiam estis forigita al tero, kie li geedziĝis kaj havis infanojn.[62] Laŭ laKojiki, Amaterasu poste sendis sian nepon,Ninigi, por regi Japanion, donante al li kurbajn bidojn, spegulon, kaj glavon: la simboloj de japana imperia aŭtoritato.[63] Amaterasu restas verŝajne la plej adoratakami de Japanio.[64]
En Ŝintoo, la kreiva principo trapenetranta ĉiun vivon estas konata kielmusubi, kaj estas rilata al sia proprakami.[65] Ene de tradicia japana pensaro, ekzistas neniu koncepto de ĝenerala dueco inter bono kaj malbono.[66] La koncepto deaki ampleksas malbonan sorton, malfeliĉon kaj katastrofon, kvankam ĝi ne kongruas ĝuste kun la okcidenta koncepto de malbono.[67] Ekzistas neniueskatologio en Ŝintoo.[68] Tekstoj kiel ekzemple laKojiki kajNihon Ŝoki portretas multoblajn regnojn en la ŝintoa kosmologio.[69] Tiuj prezentas universon dividitan en tri partojn: la Ebeno de Alta Ĉielo (Takama-no-hara), kie lakami vivas; la Fenomena aŭ Manifestita Mondo (Ucuŝi-jo), kie homoj loĝas; kaj la Malsupra Mondo (Ĝomocu-kuni), kie loĝas malpuraj spiritoj.[70] La mitologiaj tekstoj tamen ne desegnas firmajn limojn inter tiuj regnoj.[71]
Moderna Ŝintoo metas pli grandan emfazon al ĉi tiu vivo ol al ajna postvivo,[72] kvankam ĝi apogas kredon je homa spirito aŭanimo, nome lamitama aŭtamaŝii, kiu enhavas kvar aspektojn.[73] Dum indiĝenaj ideoj pri postvivo estis verŝajne bonevoluintaj antaŭ la alveno de budhismo,[74] nuntempaj japanoj ofte adoptas budhanajn postvivajn kredojn.[75] Mitologiaj rakontoj kiel laKojiki priskribasĝomi aŭĝomi-no-kuni kiel regnon de la mortintoj,[76] kvankam tio ludas neniun rolon en moderna Ŝintoo.[74] Modernaj Ŝintoaj ideoj pri la postvivo plejparte rondiras ĉirkaŭ la ideo ke la spirito postvivas korpan morton kaj daŭre helpas la vivantojn. Post 33 jaroj, ĝi iĝas parto de la familiakami.[77] Ĉi tiuj praulaj spiritoj foje supozeble loĝas en la montoj,[78] de kie ili descendas por partopreni en agrikulturaj eventoj.[79] La postvivaj kredoj de Ŝintoo inkludas ankaŭ laobake, maltrankvilajn spiritojn kiuj mortis en malbonaj cirkonstancoj kaj ofte serĉas venĝon.[80]
Esenca temo en ŝintoo estas la evitado dekegare ("poluo" aŭ "malpureco"),[81] certiganteharae ("pureco").[82] En la japana pensaro, homoj estas rigardataj kiel esence puraj.[83]Kegare estas tial vidita kiel provizora kondiĉo kiu povas esti korektita tra atingado deharae.[84] Ritoj de purigo estas faritaj por restarigi individuon al "spirita" sano kaj igi lin utila al socio.[85]
Tiu nocio de pureco ĉeestas en multaj aspektoj de japana kulturo, kiel ekzemple la fokuso kiun ĝi metas sur banado.[86] Purigo estas ekzemple rigardita kiel grava en preparo por la plantad-sezono,[87] dum aktoroj denoo-teatro spertas purigan riton antaŭ ol ili aranĝas siajn prezentojn.[88] Inter la aĵoj rigardataj kiel specialaj malpurigaĵoj en ŝintoo estas morto, malsano, sorĉado, senŝeligado de vivanta besto, incesto, bestoseksumado, feko, kaj sango asociita kun aŭ menstruo aŭ akuŝo.[89] Por evitikegare, pastroj kaj aliaj praktikantoj povas engaĝiĝi pri abstinado kaj eviti diversajn agadojn antaŭ festivalo aŭ rito.[90] Ankaŭ diversaj vortoj, nomitajimi-kotoba, estas rigarditaj kieltabuo, kaj homoj evitas diri ilin kiam oni estas ĉe sanktejo; tiuj estasŝi (morto),byō (malsano), kajŝiŝi (viando).[91]
Puriga ceremonio konata kielmisogi implikas la uzon de nesala akvo, sala akvo aŭ salon por forigikegare.[92] Plena mergo en lamaro estas ofte rigardata kiel la plej antikva kaj efika formo de purigo.[93] Tiu ago ligas kun la mitologia rakonto en kiu Izanagi mergis sin en la maron por purigi sin post malkovro de sia forpasinta edzino; estis de ĉi tiu ago kiel aliajkami fontis el lia korpo.[94] Alternativo estas mergado subakvofalo.[95]Salo estas ofte rigardata kiel puriga substanco;[96] kelkaj ŝintoistoj ekzemple ŝprucegas salon sur si mem post entombigo,[97] dum tiuj kiuj prizorgas restoraciojn povas meti malgrandan amason da salo eksteren antaŭ ol la negoco komenciĝas ĉiun tagon.[98] Ankaŭfajro estas perceptita kiel fonto de purigo.[99] Lajaku-barai estas formo deharae dezajnita por malhelpi misfortunon,[100] dum laoharae, aŭ "ceremonio de granda purigo", estas ofte uzita por fin-de-jaraj purigaj ritoj, kaj estas kondukita dufoje jare ĉe multaj sanktejoj.[101] Antaŭ la Meiji-periodo, ritoj de purigo estis ĝenerale faritaj fare deonmyōji, speco de aŭguristo kies praktikoj derivis de la ĉinafilozofio deJino kaj Jango.[102]
La agoj de pastroj ĉe la Ĝasukuni Sanktejo en Tokio generis konflikton en tuta Orientazio.
Ŝintoo asimilas moralajn rakontojn kaj mitojn, sed neniun kodigitan etikan doktrinon,[17] kaj tiel neniun "unuigitan, sistemigitan kodon de konduto".[103] Etika sistemo tamen ekestiĝas de ĝia praktiko,[104] kun emfazo metita sur sincereco(makoto),[105] honesteco (tadaŝii),[106] laborego (cui-ŝin),[107] kaj dankemo (kanŝa) direktita al lakami.[107]Ŝojiki estas rigardata kielvirto, ampleksanta honestecon, justecon, verecon kaj sincerecon.[108] Ŝintoo foje inkludas referencon al kvar virtoj konataj kiel laakaki kijoki kokoro aŭsei-mei-ŝin, kun la signifo "pureco kaj gajeco de koro", kiuj estas ligitaj al la stato deharae.[109] Sintenoj al sekso kaj fekundeco tendencas esti rektaj en Ŝintoo.[110] La fleksebleco de Ŝintoo koncerne al moralo kaj etiko estis fonto de ofta kritiko, precipe de tiuj argumentantaj ke la religio povas facile iĝi peono por tiuj dezirantaj uzi ĝin por legitimi sian aŭtoritaton kaj potencon.[111]
En Ŝintoo,kannagara ("maniero de lakami") estas la leĝo de lanatura ordo,[106] en kiuŭa ("bonfara harmonio") estas eneca en ĉiuj aĵoj.[112] Elrompaŭa estas konsiderata malbona, dum kontribui al ĝi estas opiniita bona;[113] kiel tia, subigo de la individuo al la pli granda socia unuo delonge estis karakterizaĵo de la religio.[114] Laŭlonge de la japana historio, la nocio desaisei-itĉi, aŭ la unio de religia aŭtoritato kaj politika aŭtoritato, estis delonge elstara.[115] En la moderna mondo, Ŝintoo tendencis direkte alkonservativismo,[116] same kiel alnaciismo,[117] asocio kiu rezultis en la kreado de diversaj japanaj burĝaj grupojpriliberecaj kaj en la falkto, ke najbaraj landoj konsideris ŝintoon suspektinda.[118] Aparte polemika estis laSanktejo Ĝasukuni en Tokio, dediĉita al la militmortintoj de Japanio. En 1979 ĝi sanktigis 14 virojn kiuj estis deklaritaj akuzitoj de Klaso-A ĉe laTokiaj Juĝoj pro Militkrimoj de 1946, generante enlandan kaj internacian kondamnon, precipe fare de Ĉinio kaj Koreio.[119]
Instalaĵo de malgrandajtorii en la sanktejo Fuŝimi Inari-taiŝa en Kioto.
Ŝinto-pastroj alfrontas etikajn enigmojn. En la1980-aj jaroj, ekzemple, pastroj ĉe la Suva Sanktejo enNagasako diskutis ĉu inviti la ŝipanaron de usonmararmea ŝipo haltigita ĉe la havenurbo al siaj festivalaj festoj konsiderante la sentemojn ĉirkaŭ la usona uzo de laatombombo sur la urbo de 1945.[120] En aliaj kazoj, pastroj kontraŭbatalis konstruprojektojn sur tereno posedata de sanktejo;[121] ĉe Kaminoseki en la komenco de la 2000-aj jaroj, pastro estis premadita al rezigno post kontraŭbatalado de la vendo de sanktejaj teroj por konstruiatomcentralon.[122] En la 21-a jarcento, ŝintoo ĉiam pli estis portretita kiel natur-centrigita spiriteco kunekologiismaj konotacioj;[123] pluraj sanktejoj kunlaboris kun lokaj ekologiismaj kampanjoj,[124] dum internacia interreligia konferenco pri media daŭripovo estis okazigita ĉe la Ise-sanktejo en 2014.[125] Kritikaj komentistoj karakterizis la prezenton de Ŝintoo kiel ekologiisma movado kiel retorika ruzaĵo prefere ol kunordigita fortostreĉo de Ŝinto-institucioj por iĝi ekologie daŭrigebla.[126]
Kagami moĉi, 鏡餅, japana tradicia dekoraĵo proponita al diaĵoj de Ŝintoo (神道).
La religioj devenaj de variaj aziaj landoj konservas similajn modelojn, kiel okazas enĈinio,Japanio kajKoreio rilate al la elementoj de kulto al la prauloj. Tio devenas de la fakto ke ĝiaj konceptoj eliras el tio ke ankaŭ laanimo aŭesenco restas ligita al la korpo postmorte aŭ povas resti proksime de tiu, kaj eble ĝi povas reveni kieldemono aŭfantomo por damaĝi la homojn se oni ne havigas proponojn kaj ioman adoradon.
Tiuj konceptoj ligiĝas intime kun la tipo de vivo okazigita pere de la agrikultura laboro de la popolo, ĉar Japanio estis ekspluatita de kolonoj ligite dependantaj de la fortoj de la naturo kaj cikloj de la sezonoj, sur kiuj oni konsideris, ke eblas influi profite dominante ilin pere de magio kaj rito. La homoj, dezirantaj atingi la posedon de la magia forto okaziganta de produktaj rezultoj en la naturo, ideigis serion de praktikoj kiuj realiĝas pere deŝamanoj kaj poste pere de laimperiestroj.[2]
La plej antikvaj mitoj de Japanio, konsideritaj la plej grava fonto de ŝintoo, sugestas, ke la religiaj ritoj referencas al naturaj fenomenoj impresaj (montoj, rokaĵoj aŭ arboj), same kiel al nutrodiaĵoj kaj bazaj naturaj fortoj kiuj estas gravaj por la epoko. La popolo esence agrikultura de la epoko estis grava en la socio. Por priskribi la tuton de ĉiuj diaĵoj, la mitoj uzis la esprimon "jao jorozu", kiu laŭvorte signifas "ok milionoj", sed reale komprenebla en la senco "nekalkulebla", "neregebla". Tio indikas, ke la tiama religio ne estis kredosistemo fermita kaj unuforma.
Kiel la tuta antikva japana kulturo, tiu religio probable estis ligita al laĴomon kajJajoi-kulturoj kaj la religioj aŭstronezioj, kiuj alvenis al Japanio ĉefe tra tera ponto elTajvano tra laRjukju-insularo sude. Krome, oni supozas ankaŭ ke gravis la unuaj ŝamanismaj kultoj koreaj kaj plej klasikaj elSiberio (traSaĥaleno), same kiel influoj de la popolaj ĉinaj kredoj kiuj alvenis al Japanio traKoreio.[127] Laŭ Helen Hardacre, ŝintoo kaj japana kulturo deriviĝis de la kulturo kaj religio Jajoi.[128] Memorindas ke en prahistoriaj tempoj Japanio ne estis loĝata de ununura grupo etne homogena kaj ke eĉ en historiaj tempoj, ondoj de enmigrado el la kontinento kondukis al lokaj kulturaj diferencoj. Tiukadre, la nomita "Ur-ŝintoo" estis formita per lokaj tradicioj kiuj estis multe pli diferencai unuj de aliaj ol tiuj aktualaj. Ioma normigo okazis nur je la kreado de la japanapraŝtato, kies fazo de formado kompletiĝis ĉirkaŭ la jaro 700. La unuaj skribaj fontoj devenas de laEpoko de Nara (Kojiki: 712, Nihon ŝoki: 720), kiu sekvis tuj post la politika plifiksigo. Tial multaj demandoj pri la japana religio prahistoria restas sen respondo pro la manko de fontoj. Ĉio tio rezultis en la fakto ke esplorado jam ne uzas la terminon "ŝintoo" rilate al la prahistoria kaj antaŭbudhisma religio (aŭ plej bone dirite: la religioj) de Japanio, sed oni turnas sin al pli neŭtralaj terminoj kiel "kulto kami ". Tamen, en multaj enkondukaj verkoj ankoraŭ troveblas ofte la ekvacio “ŝintoo = origina japana religio”.
Kiam hegemonia dinastio establiĝis en la centro de Japanio en la 5-a kaj 6-a jarcentoj, aperis kortega kulto pli kaj pli orientita al la ĉinaj ŝtata sistemo kaj kulturo. Lakulto al prauloj kaj la moralaj konceptoj de ĉinakonfuceismo, krom lakosmologio de lataoismo kaj la kredo en la savo propra debudhismo ludis gravan rolon. Ĉiuj tiuj tradicioj kombiniĝis kun la kultoj al indiĝenaj teritoriaj kaj sonaj diaĵoj (Ujigami) por formi novan tipon de ŝtata ceremoniaro.
La primitiva japana ŝtato aperis el aliancoj de unuopaj klanoj(uji), ĉiu el kiu kultis sian propranujigami. Kiam la klano de la sekvajTennō (imperiestro) establiĝis kiel la dinastio hegemonia ene de tiu alianco, aperismitologio kiu fuziis la historiojn de la unuopaj diaĵoj de la klanoj en unuigita rakonto mitologia. La plej fruaj tekstaj fontoj de tiu mitologio de la 8-a jarcento jam menciitaj priskribas la mondokreadon kaj la originon de la dinastio Tennō: paro de ĉefaj dioj (nome Izanagi kaj Izanami) kreas la japanajn insulojn kaj ĉiujn aliajn diaĵojn.Amaterasu Omikami (La granda diaĵo kiu brilas en la ĉielo) estas la plej grava kreitaĵoj: ĝi regas la "ĉielajn regnojn" (Takamanohara) kaj oni egaligas ĝin kun la suno. Je ĝia konto, ĝia nepo malsupreniras al la tero por establi la eternan dinastion de la Tennō. Tiu mitologia ideo de la origino de Japanio kaj de ĝia imperia stirpo konstituas centran ideon en ĉiuj postaj klopodoj sistematigi ŝintoon (por ekzemplo, en Joŝida ŝintoo, en Kokugaku kaj en la ŝtato ŝintoo). Kvankam la propra termino "ŝintoo" jam aperis en tiu epoko, ĝi ne estas uzata en la senco de sistema religio.[129] La nomita "Oficejo de la Dioj" (神祇官,Jingi-kan), la nura antikva registara institucio kiu ne respondas al ĉina modelo, ne uzas la nomon de "Oficejo Ŝintoo" (kiel foje oni asertas en la okcidenta literaturo), sed ĝi estas laŭvorte la "Oficejo de la Dioj de la Ĉielo (神,jin aŭŝin) kaj la "Oficejo de la Dioj de la Ĉielo" (神).ŝin) kajde la tero (祇,gi)' - denove koncepto finfine ĉina.
Kvankam labudhismo, ĵus enkondukita en la 6-a kaj 7-a jarcentoj, trafis dekomence rezistadon en la kunteksto de la kulto al la indiĝenaj dioj, baldaŭ trovis formojn integri lakamiojn en sia kosmorigardo kaj influis, inter aliaj, en la konstruaĵoj kaj poste en laikonografio de la kulto alkamioj. Dum la plimilto de la periodoj de la konata japana historio religia ne estis tamen klara distingo inter budhismo kaj Ŝintoo. Speciale ene de la influaj budhismaj movadoj Tendai kaj Ŝingon-ŝū, la diaĵoj ŝintoo kompreniĝis kielenkarniĝoj aŭmanifestacioj deBudhoj kajBodhisatvoj. Tiel, la kulto al Budho kaj la kulto al lakamioj havis la saman celon, almenaŭ teorie. Tiu teologia disvolviĝo startis en laEpoko Heian kaj atingis sian ĉefan punkton en la japana mezepoko (12a ĝis 16a jarcentoj). Oni konas ĝin kiel la teorio de la "origina formo kaj la malsupra spuro", laŭ kiu la "origina formo" (本地,honji) korespondas al budhoj, kaj la "malsupra spuro" (垂迹,suijaku) alkamioj.
La plimulto de la sanktejojkami estis kontrolitaj de budhistoj inter fino de la periodo Heian (10a ĝis 12a jarcentoj) kaj la komenco de la japana moderneco (1868). Kvankam la ĉefaj ŝintoaj institucioj estis kontrolitaj de heredaj pastraj dinastioj kiu dekomence estis subigitaj al la imperia kortego, la budhistaj institucioj okupis ilian lokon je la dekadencoe de la kortego. Nur laIse-Sanktejo konservis sian specialan statuson pere de sia privilegia rilato kun la kortego kaj evitis la rektan influon de la budhista pastraro. La pli malgrandaj sanktejoj siaflanke ne havis kutime siajn proprajn ŝintoajn pastrojn, sed ili estis zorgitaj de monaĥoj ĉu budhistoj aŭ senekleziaj.
Kvankam la plimulto de la ŝintoaj pastroj de tiu epoko estis samtempe fidelaj budhistoj, estis ankaŭ individuoj devenaj de la antikvaj pastraj dinastioj kaj ankaŭ kelkaj budhistaj monaĥoj kiuj zorgis por la idei adori lakami-ojn sendepende de budhismo. Tiel aperis en la japana mezepoko la movadoj Ise aŭ Ŭatarai Ŝintoo, Rjōbu Ŝintō kaj Joŝida Ŝintō. Tiu lasta partikulare montriĝis kiel doktrino bazita pure sur lakami-oj kaj estas, tial, la bazo de la moderna ŝintoo, kvankam ankaŭ la budhismaj ideoj ludis centran rolon en Joŝida Ŝintō. Kritiko fundamenta de la religiaj paradigmoj de budhismo aperis nur laŭ la nomita sinkretismo ŝinto-konfucea.
Tanimori Joŝiomi (1818 - 1911),kokugaku fakulo.
Dum laperiodo Edo, ripetiĝis la kontraŭbudhismaj tendencoj, kiuj rezultis en la fakto ke la ideoj de indiĝena religio sendependa ŝintoa iom post iom iĝis pli popularaj. En la 17-a jarcento, estis ĉefe la konfuceaj saĝuloj kiuj serĉis formojn apliki la instruojn de la ĉina novkonfuceaZhu Xi (literumita ankaŭ Ĉu Hsi, 1130-1200) al la kulto al la indiĝenaj diaĵoj, disvolvigante tiel alternativon al budhismo. En la 18-a kaj 19-a jarcentoj aperis finfine pensoskolo kiu klopodis por purigi la ŝintoon de ĉiuj "eksterlandaj ideoj", tio estas, elBarato kaj Ĉinio, kaj por trovi la revenan vojon al sia "origino". Tiu skolo nomiĝasKokugaku en japana (laŭvorteterinstruo) kaj oni konsideras ĝin pionira de la ŝtata Ŝintoo, ĉar ĝi aperis laŭlonge de la 19-a jarfcento dum la reorganizado de la japana ŝtato. Tamen, la Kokugaku havis malmultan influon en la ĝenerala religia praktiko de la periodo Edo. Kiel rezulto, la sinkretismo ŝinto-budhisma plue estis la ĉeftendenco hegemonia ene de la japana religio ĝis la 19-a jarcento. La neformala fokuso de ambaŭ religioj en la nuntempa Japanio baziĝas ankaŭ sur tiu tradicio.
LaMeiĵi-reformo de 1868 finigis la feŭdisman reĝimon de latokugavajŝogunoj kaj establis anstataŭe modernan naci-ŝtaton kun laTennō kiel suprema aŭtoritato. La ŝintoo estis difinita kiel nacia kulto kaj uzita kiel ideologia instrumento por plifortigi la povon de Tennō. Tiucele, oni aprobis specifan leĝon por la "apartigo dekami-oj kaj Budhoj (Ŝinbucu Bunri), kiu malpermesis la kulton kunan de budhismaj kaj ŝintoaj sanktejoj. Kontraste kun la tradicioj de la sanktejoj, ĉefe surloke, la ŝintoaj sanktejoj reinterpretiĝis tiam en la tuta lando kiel kultejoj al Tennō kaj ĉiu japano, sendepende de siaj religiaj kredoj, devis montri respekton al Tennō per vizitoj al la sanktejoj. Tamen, konsiderante religian liberecon garantiitan konstitucie pro okcidenta influo, tui kulto al la sanktejoj ne difiniĝis kiel religia faro, sed kielpatriota devo.
En la intermilita periodo, tiu formo de kulto nomiĝis "sankteja ŝintoo"(jinja ŝintō), dum en la postmilito ĝi nomiĝis plej ofte "ŝtata ŝintoo"(kokka ŝintō). Tamen, ekzistis ankaŭ la kategoriosekta ŝintoo'(ŝuha ŝintō), en kiu oni inkludis diversajn movadojn nov-religiajn kiuj estis malaperintaj laŭlonge de la procezo de modernigo kiuj difiniĝis kiel ŝintoistaj (Tenri-kyō,Oomoto kaj aliaj),[130].
En la floranta militismo de laŜova-epoko, ŝintoon oni instrumentis ankoraŭ pli cele al naciismo kaj koloniismo. Krome oni starigis sanktejojn en la teritorioj okupitaj de Ĉinio kaj Koreio, kie ankaŭ lokanoj devis montri sian respekton al Tennō. Post la malvenko de Japanio en laDua Mondmilito en 1945, la ŝintoo estis malpermesita oficiale kielŝtata religio, kaj en 1946 Tennō rezignis pri ajna intenco de dieco. En la aktualo plue estas unuopaj institucioj kiuj deklaras sin politike proksimaj al la ŝtata ŝintoo, kiel la Sanktejo de Jasukuni en Tokio.
↑(nl)Een land met stilte, licht en respect - Wat maakt Japan speciaal? (Lando kun silento, lumo kaj respoekto - Kio faras Japanion speciala?), Wablieft, la 21-an de julio 2021.
↑Hardacre, Helen (2017).Shinto: A History. Oxford: Oxford University Press.ISBN 978-0-19-062171-1
↑"Shinto in the History of Japanese Religion" de Kuroda Toshio,Journal of Japanese Studies 7/1 (1981); similaj konsideroj jam figuras en la"Remarks on the so-called Ur-Shinto" (arkivo PDF; 1,2 MB) de Nelly Naumann, MOAG 107/108 (1970), pp. 5-13
↑Totalo de dek tri novaj religiaj sektoj estis deklaritaj oficiale kiel sekta ŝintoo antaŭ 1945.
Bocking, Brian (1997).A Popular Dictionary of Shinto (reviziita eldono). Richmond: Curzon.ISBN 978-0-7007-1051-5.
Boyd, James W.; Williams, Ron G. (2005). "Japanese Shinto: An Interpretation of a Priestly Perspective".Philosophy East and West. 55 (1): 33–63. doi:10.1353/pew.2004.0039. S2CID 144550475.
Breen, John; Teeuwen, Mark (2010).A New History of Shinto. Chichester: Wiley-Blackwell.ISBN 978-1-4051-5515-1.
Cali, Joseph; Dougill, John (2013).Shinto Shrines: A Guide to the Sacred Sites of Japan's Ancient Religion. Honolulu: University of Hawai'i Press.ISBN 978-0-8248-3713-6.
_(42096289494).jpg)
