This preposition has been superseded in all dialects by the formsense.Sens is nowadays only used in poetry (for metrical reasons or for a deliberately archaizing effect), and in common set phrases:sens dubte(“without a doubt”) andsens falta(“without fail”).
The preservation of final/s/ in this term is irregular, distinguishable from once homophonoussans. Formerly a pronunciation without this/s/ was possible, and is still found in the expressionssens dessus dessous andsens devant derrière.
1461-1467,Sermones. Rękopiśmienne ekscerpty pochodzące z rkpsu Archiwum i Biblioteki Krakowskiej Kapituły Katedralnej o sygn. 230 (dawna sygn. 1421/108 Mns) z roku 1461-1467, page349r:
In verbo proposito proponitur fides nostra quoad articulum resurectionis probata per sensum, doswyathczona przeszsens, rata per consensum
[In verbo proposito proponitur fides nostra quoad articulum resurectionis probata per sensum, doświadczona przezsens, rata per consensum]
^Stanisław Dubisz, editor (2003), “sens”, inUniwersalny słownik języka polskiego [Universal dictionary of the Polish language][2] (in Polish), volumes1-4, Warsaw: Wydawnictwo Naukowe PWN SA,→ISBN
B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “sens”, inSłownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków:IJP PAN,→ISBN
2019, “Po prostu ze mną bądź”, inZakochaj się we mnie, performed by Poparzeni Kawą Trzy, track 4:
Gdy wszystko tracisens, Świat działa jak na złość, Wiatr wieje, pada deszcz, I życia ma się dość. Gdy jest widoków brak i chce się tylko klnąć. Na skróty przejdź przez park, po prostu ze mną bądź.
When everything losesmeaning, The world acts as if out of spite, The wind blows, the rain falls, And life is too much. When there are no prospects and all you want to do is curse. Take a shortcut through the park, just be with me.
point(purpose or objective, which makes something meaningful)
According toSłownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990),sens is one of the most used words in Polish, appearing 18 times in scientific texts, 1 time in news, 26 times in essays, 18 times in fiction, and 32 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 95 times, making it the 667th most common word in a corpus of 500,000 words.[1]
^Ida Kurcz (1990) “sens”, inSłownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej [Frequency dictionary of the Polish language] (in Polish), volume 2, Kraków, Warszawa: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego, page523
Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “sens”, inSłownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
“SENS”, inElektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century],24.10.2008
