Inherited fromProto-Slavic*pravьda. Bysurface analysis,prawy +-da. First attested in the 14th century.
- IPA(key): (10th–15th CE)/praːvda/
- IPA(key): (15th CE)/prɒvda/
prawda f
- (attested in Lesser Poland, Greater Poland)truth(concordance with what is said, with reality, with facts, with the conviction of reality, the content of words consistent with reality, lack of lies or falsity)
Middle of the 15th century,Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa[2], page584:Slucha yego nye rvszacz, gdyz yego yavnaprawda nye pomavyayą- [Słucha jego nie ruszać, gdyż jego jawnąprawdą nie pomawiają]
1960 [1405], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors,Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty pyzdrskie, volume II, number267,Pyzdry:Iaco to vem, czso visnal Iacob vozni medzi Sandziuogem a medzi Derszkem, to visnal pravøpravdø- [Jako to wiem, cso wyznał Jakob woźny miedzy Sędziwojem a miedzy Dzierżkiem, to wyznał prawąprawdę]
- (attested in Silesia, Lesser Poland)reality(that which is real)
1895 [Fifteenth century], Franciszek Piekosiński, editor,Tłumaczenia polskie statutów ziemskich. Kodeks Działyńskich I[4],Lesser Poland, page47:[G]dysz przy sadzech wierny sądze nye maya myecz any baczycz gnyewow any lasky, any darow, gedno podlugprawdy y sprawiedlywosczy sądzycz, skazowacz- [[G]dyż przy sądziech wierni sędzie nie mają mieć ani baczyć gniewow ani łaski, ani darow, jedno podługprawdy i sprawiedliwości sędzić [i] skazować]
Middle of the 15th century,Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa[5], page174:Proscha mązow vczonych, naydąly to to ysto byly (pro bycz) przeczyw drodzeprawd[z]y, aby popravyly (ut haec sique repererint, quae viam veritatis excedant)- [Proszę mężow uczonych, najdąli to to isto być przeciw drodzeprawdy, aby poprawili (ut haec sique repererint, quae viam veritatis excedant)]
Middle of the 15th century,Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa[6], page709:Lyepyey mozemy baczycz, yze trudno z dolyczanya svyatych doctorov vbaczyczpravdą porząndnosczy, tako (pro kako) yedno po drugyem stalo, nyz tako- [Lepiej możemy baczyć, iże trudno z doliczania świętych doktorow ubaczyćprawdę porządności, kako jedno po drugiem stało, niż tako]
1874-1891 [XV med.],Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności[7],[8],[9], volume XXII, page247:Prawda, eze nyegdi czlowyek ma tloczicz, yaco moze, calisdą omową o schobye y o ginem- [Prawda, eże niegdy człowiek ma tłoczyć, jako może, kaliżdą omowę o sobie i o jinem]
- knowledge, especiallyreligious
1874-1891 [Middle of the 15th century],Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności[10],[11],[12], volume XXII, page243:Czlowyek boga wydzecz any gegoprawdi rozumyecz nye moze, gen gest w grzesche- [Człowiek Boga widzieć ani jegoprawdy rozumieć nie może, jen jest w grzesze]
- (attested in Lesser Poland)justice(acting in accordance with moral or legal principles)
1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors,Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter][13],Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages118, 30:Drogø prawoty alboprawdy (viam veritatis) wybral gesm- [Drogę prawoty alboprawdy (viam veritatis) wybrał jeśm]
- (attested in Lesser Poland)stand(insulating disc on which hot bowls with food were placed)
1898-2024 [1499],Rocznik Krakowski[14], volume XVI,Krakow, page67:In camenata domus vna cista magna, in qua fuere septem tellaria stannea..., itemprawda stannea- [In camenata domus vna cista magna, in qua fuere septem tellaria stannea..., itemprawda stannea]
- (attested in Lesser Poland)an element in acoat of arms
1931 [Second half of the 15th century], Jan Długosz, edited by Marian Friedberg,Klejnoty Długoszowe[15],Krakow, page67:Hec (sc. gens) ex Reni partibus veniens cum domo Polonica, que circulum, in quo scutella locari solet in mensa, habet pro insigni etprawdam, id est veritatem se apellabat, se coniunxit- [Hec (sc. gens) ex Reni partibus veniens cum domo Polonica, que circulum, in quo scutella locari solet in mensa, habet pro insigni etprawdam, id est veritatem se apellabat, se coniunxit]
- Boryś, Wiesław (2005) “prawda”, inSłownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie,→ISBN
- Mańczak, Witold (2017) “prawda”, inPolski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności,→ISBN
- Bańkowski, Andrzej (2000) “prawda”, inEtymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
- B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “prawda”, inSłownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków:IJP PAN,→ISBN
Inherited fromOld Polishprawda. Bysurface analysis,prawy +-da. For sensesense 6, compareFrenchration/raison.
- Rhymes:-avda
- Syllabification:praw‧da
prawda f
- truth(that which is concordant with reality) [witho(+locative)‘about whom/what’]
- Antonyms:bujda,fałsz,kit,lipa,nieprawda
- Czy toprawda, że Ciebie zdradził? ―Is ittrue that he cheated on you?
- truth(view that most people hold)
- (obsolete)correctness;justice,fairness
- (obsolete)rightness
- Synonym:racja
- miećprawdę(obsolete) ―to beright
- (obsolete)promise
- Synonym:obietnica
- (obsolete)food;feed(that which is eaten, especially of animals)
prawda
- used to assert the speakers agreement;right
- Antonym:nieprawda
- „Poszedłeś na imprezę?" „Prawda." ―"You went to the party?" "Right."
- used as a question tag asking for agreement;right?
- Synonym:nieprawda
- Podobają ci się,prawda? ―You like them,right?
- used as a filler word;right
- Więc tam siedziałem,prawda, i nagle widzę... ―So I'm sitting there,right, and I suddenly I see...
According toSłownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990),prawda is one of the most used words in Polish, appearing 4 times in scientific texts, 1 time in news, 17 times in essays, 44 times in fiction, and 123 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 189 times, making it the 300th most common word in a corpus of 500,000 words.[1]
- ^Ida Kurcz (1990) “prawda”, inSłownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej [Frequency dictionary of the Polish language] (in Polish), volume 1, Kraków, Warszawa: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego, page431
- prawda inWielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
- prawda in Polish dictionaries at PWN
- Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “prawda”, inSłownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
- Renata Bronikowska (08.03.2016) “PRAWDA”, inElektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century]
- Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “prawda”, inSłownik języka polskiego
- Aleksander Zdanowicz (1861) “prawda”, inSłownik języka polskiego, Wilno 1861
- A. Kryński,W. Niedźwiedzki, editors (1908), “prawda”, inSłownik języka polskiego (in Polish), volume 4, Warsaw, page975
- prawda in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego
- Wanda Decyk-Zięba, editor (2018-2022), “prawda”, inDydaktyczny Słownik Etymologiczno-historyczny Języka Polskiego [A Didactic, Historical, Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish),→ISBN
