Inherited from the stressed nominative ofLatinnōs(“we; us”); see Etymology 1. Replaced in normal usage bynosaltres. For the development of a distinction between stressed and unstressed forms of what was originally a single word, compare Portuguesenós andnos. See also the parallel development in Spanish ofnosotros.
2000, Domingo Frades Gaspar,Vamus a falal: Notas pâ coñocel y platical en nosa fala, Editora regional da Extremadura, Theme IX, Chapter 4: ¿Fala transerrana?:
Inos, inda hoxii, con autonomía i tó siguimus idendu: “Vo pa Castilla”,[…]
And to this daywe, with autonomy and everything, keep on saying: “I’ll go to Castille”,[…]
(Mañegu)First person plural dative and accusative pronoun;us
2000, Domingo Frades Gaspar,Vamus a falal: Notas pâ coñocel y platical en nosa fala, Editora regional da Extremadura, Theme II, Chapter 2: Recunquista:
Non poemos analizar con pormenoris estis siglos, pero tampoco se debi toleral que, sin fundamentus, se poña en duda algo que a Historia documentános lega sobre nossa terra.
We can’t thoroughly analyse these centuries, but one mustn’t tolerate that, unfoundedly, something documented history tellsus about our land be questioned.
1 Also used before feminine adjectives and nouns beginning with a vowel ormuteh. 2 Also used as the polite singular form. For the singular persons there are gender-neutral neologismsman,tan,san. These are extremely rare.
nos in Géza Bárczi,László Országh,et al., editors,A magyar nyelv értelmező szótára [The Explanatory Dictionary of the Hungarian Language] (ÉrtSz.), Budapest: Akadémiai Kiadó, 1959–1962.Fifth ed., 1992:→ISBN.
When used in the plural genitive,nostrī is used when it is the object of an action, especially when used with a gerund or gerundive. When used in such a construction, the gerund or gerundive takes on themasculinegenitivesingular.Nostrum is used as a partitive genitive, used in constructions such asoneof us.
[A uciąw rękę, nogę alibonos, pięćnaćcie grzywien, ale uciąw wielgi palec, ośm grzywien, a za każdy jinszy palec, uciąw ji, trzy grzywny groszow temu ociętemu zapłacić ma a za każ de urażenie przerzeczonych członkow wina, jaż rzeczona pięćnadzieścia, ma być zapłacona]
any przistøpi kslvsbye iego billibi slepi albo chromi Albo malego albo rosdøtegonosza
[ani przystąpi k służ bie jego, byłliby ślepy albo chromy, albo małego [albo wielikiego], albo rozdętegonosa]
1858 [c.1408], Wojciech Szurkowski z Ponieca, “Wyroki sądów miejskich czyli ortyle [Urban court rulings i.e. "Ortyls"]”, in Wacław Aleksander Maciejowski, editor,Historia prawodawstw słowiańskich [History of Slavic lawmaking], volume 6,Poniec, page57:
ale gdy by komu vczyatho czaly czlonek szpalcza albo vcho albonosz vsztha nogą oko albo madzye tho zowyemy chromothą podlug prawa
[Ale gdyby komu ucięto cały członek z palca albo ucho, albonos, usta, nogę, oko albo mądzie, to zowiemy chromotą podług prawa.]
Ony nye telko pchaly y byly, alye tez plvaly y rzygaly yemv podnoss, aby tym vyatsche vdrączenye myal od ych smrodu
[Oni nie telko pchali i bili, ale też plwali i rzygali jemu podnos, aby tym więtsze udręczenie miał od ich smrodu]
(hapax legomenon)beak,bill(rigid structure projecting from the front of a bird's face, used for pecking, grooming, foraging, carrying items, eating food, etc.)
1885-2024 [XV ex.], Jan Baudouina de Courtenay, Jan Karłowicz, Antoni Adam Kryńskiego, Malinowski Lucjan, editors,Prace Filologiczne[14], volume V, page27:
B. Sieradzka-Baziur,Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “nos”, inSłownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków:IJP PAN,→ISBN
Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska-Różycka, Magdalena Klapper, Tomasz Kolowca, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Joanna Duska, Maria Bugajska, Jan German, Beata Hejmo, Iwona Nobis, Dariusz Piwowarczyk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, editors (2024), “nos”, inBaza Leksykalna Średniowiecznej Polszczyzny [Lexical Base of Medieval Polish] (in Polish),Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk
Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “nos”, inRozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków:Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk
Wanda Decyk-Zięba; Krystyna Długosz-Kurczabowa; Stanisław Dubisz; Zygmunt Gałecki; Justyna Garczyńska; Halina Karaś; Alina Kępińska; Anna Pasoń; Izabela Stąpor; Barbara Taras; Izabela Winiarska-Górska (2008), “nos”, in Wanda Decyk-Zięba, Stanisław Dubisz, editors,Glosariusz staropolski - dydaktyczny słownik etymologiczny [Old Polish Glossary - Didactic Etymological Dictionary] (in Polish), Warszawa: Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego,→ISBN, page110
Majtán, Milan et al., editors (1991–2008), “nos”, inHistorický slovník slovenského jazyka [Historical Dictionary of the Slovak Language] (in Slovak), volumes 1–7 (A – Ž), Bratislava: VEDA,→OCLC
(Western Kraków,card games)card game played by 3 or 4 players, in which cards are equally among players, then each player chooses his own holy "ointment"; people at the end of the game are hit on the nose with cards according to the value of the card left in their hand
“NOS”, inElektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century],25.06.2009
Jan Karłowicz (1903), “nos”, in Hieronim Łopaciński, Wacław Taczanowski, editors,Słownik gwar polskich [Dictionary of Polish dialects] (in Polish), volume 3: Ldo O, Kraków: Akademia Umiejętności, page334
This form is very rarely used in spoken Brazilian Portuguese, where nominative forms are preferred over third-person direct object pronouns (which, when used, are typically placed before verbs).
“nos”, inSlovníkový portál Jazykovedného ústavu Ľ. Štúra SAV [Dictionary portal of the Ľ. Štúr Institute of Linguistics, Slovak Academy of Science] (in Slovak),https://slovnik.juls.savba.sk,2003–2025
Like other masculine words, masculine pronouns can be used when the gender of the subject is unknown or when the subject is plural and of mixed gender.
Treated as if it were third person for purposes of conjugation and reflexivity.
Ifle orles precedeslo,la,los, orlas in a clause, it is replaced withse (e.g.se lo dije instead of*le lo dije).
Nos(“night, evening”) generally refers to the uncountable period of darkness. The word is also used with the names of evenings and nights of days of the week, with holiday and festival names and in the phraseNos da(“Good night”). It is therefore the opposite ofdydd(“day”).
yn ystod ynos ―during thenight
nos Wener ―Fridayevening/night
Nos Galan ―New Year'sEve
Noson(“night, evening”), on the other hand, is countable and refers to an individual evening or night and so is the word used when employing a qualifying numeral or adjective. It sits in contrast to the worddiwrnod(“day”).
noson wych ―a greatevening/night
tairnoson ―threenights
Noswaith(“evening”) is used in phraseNoswaith dda(“Good evening”). It is also synonymous tonoson in some southern dialects.
