kyr (pluralkyrs)
kyr
Inherited fromProto-Tupi-Guarani*kɨr, fromProto-Tupian*kɨt.[1]Doublet ofakyr.
Cognate withMbyá Guaraníky.
kyr (noun formkyra)
Causative | mongyr | |||||
Deadjectivals | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
-ba'e | i kyryba'e | |||||
-sab(a) | kysaba /kyraba | |||||
Singular | Singular & Plural | Plural | ||||
1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person exclusive | 1st person inclusive | 2nd person | |
Adjectival forms | ||||||
Active | ||||||
Indicative | xe kyr | nde kyr | i kyr | oré kyr | îandé kyr | pe kyr |
Imperative | ||||||
Permissive | ta xe kyr | ta nde kyr | t'i kyr | t'oré kyr | t'îandé kyr | ta pe kyr |
Negative indicative | na xe kyri | na nde kyri | n'i kyri | n'oré kyri | n'îandé kyri | na pe kyri |
Negative imperative | nde kyr umẽ | pe kyr umẽ | ||||
Negative permissive | ta xe kyr umẽ | ta nde kyr umẽ | t'i kyr umẽ | t'oré kyr umẽ | t'îandé kyr umẽ | ta pe kyr umẽ |
Gerund | ||||||
Affirmative | xe kyramo | nde kyramo | o kyramo | oré kyramo | îandé kyramo | pe kyramo |
Negative | xe kyre'ymamo | nde kyre'ymamo | o kyre'ymamo | oré kyre'ymamo | îandé kyre'ymamo | pe kyre'ymamo |
Nominal forms | ||||||
Infinitive | ||||||
Affirmative | kyra | |||||
Negative | kyre'yma | |||||
Circumstantial | ||||||
Affirmative | same as gerund1 | |||||
xe kyri2 | i kyri2 | oré kyri2 | îandé kyri2 | |||
Negative | same as gerund1 | |||||
xe kyre'ymi2 | i kyre'ymi2 | oré kyre'ymi2 | îandé kyre'ymi2 | |||
1South Tupi 2North Tupi |
(Thisetymology is missing or incomplete. Please add to it, or discuss it at theEtymology scriptorium.)
Cognate withParaguayan Guaraníokyha andMbyá Guaraníoky.
kyr (first-person singular active indicativeakyr,first-person singular negative active indicativen'akyri,nounkyra)(intransitive)
Causative | mongyr | |||||
Causative-comitative | erokyr | |||||
Deverbals | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
-ba'e | okyryba'e | |||||
-sab(a) | kysaba /kyraba | |||||
-sar(a) | kysara /kyrara | |||||
Singular | Singular & Plural | Plural | ||||
1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person exclusive | 1st person inclusive | 2nd person | |
Verbal forms | ||||||
Active | ||||||
Indicative | akyr | erekyr | okyr | orokyr | îakyr | pekyr |
Permissive | t'akyr | t'erekyr | t'okyr | t'orokyr | t'îakyr | ta pekyr |
Imperative | ekyr | pekyr | ||||
Negative indicative | n'akyri | n'erekyri | n'okyri | n'orokyri | n'îakyri | na pekyri |
Negative permissive | t'akyr umẽ | t'erekyr umẽ | t'okyr umẽ | t'orokyr umẽ | t'îakyr umẽ | ta pekyr umẽ |
Negative imperative | ekyr umẽ | pekyr umẽ | ||||
Gerund | ||||||
Affirmative | gûiky | eky | oky | oroky | îaky | peky |
Negative | gûikyre'yma | ekyre'yma | okyre'yma | orokyre'yma | îakyre'yma | pekyre'yma |
Nominal forms | ||||||
Infinitive | ||||||
Affirmative | kyra | |||||
Negative | kyre'yma | |||||
Circumstantial | ||||||
Affirmative | xekyri | i kyri | orékyri | îandékyri | ||
Negative | xekyre'ymi | i kyre'ymi | orékyre'ymi | îandékyre'ymi |