Inherited fromProto-Slavic*bľuščь.
bluszcz m inan (related adjectivebluszczewi)
- ivy(any plant of the genusHedera)
- Synonyms:bluszczewié,efoj,(regional)panewka,wspinôcz
- Stefan Ramułt (1993) [1893], “bluszcz”, in Jerzy Trepczyk, editor,Słownik języka pomorskiego czyli kaszubskiego (in Kashubian), 3 edition
- Jan Trepczyk (1994),Słownik polsko-kaszubski (in Kashubian), volumes1–2
- Eùgeniusz Gòłąbk (2011),Słownik Polsko-Kaszubski / Słowôrz Pòlskò-Kaszëbsczi[1]
- “bluszcz”, inInternetowi Słowôrz Kaszëbsczégò Jãzëka [Internet Dictionary of the Kashubian Language], Fundacja Kaszuby,2022
Inherited fromProto-Slavic*bľuščь. First attested in the 15th century.
- IPA(key): (10th–15th CE)/blʲuʃʲt͡ʃʲʲ/
- IPA(key): (15th CE)/blʲuʃʲt͡ʃʲʲ/
bluszcz m animacy unattested (related adjectivebluszczowy)
- (attested in Lesser Poland, Southern Borderlands, Greater Poland)common ivy(Hedera helix)
1900 [1419], Józef Rostafiński, editor,Symbola ad historiam naturalem medii aevi = Średniowieczna historya naturalna w Polsce. Ps 2[2], number5186:Bluscz edera repens- [Bluszcz edera repens]
1915 [XV med.], Jan Łoś, editor,Przegląd językowych zabytków staropolskich do r. 1543[3], page515:Bluscz edera- [Bluszcz edera]
1876-1929 [c.1455], Vatroslav Jagić, editor,Archiv für slavische Philologie[4], volume XIV,Miechów,Kruchowo, page489:
1901 [1471],Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page117:Bluscz edera- [Bluszcz edera]
1900 [1484], Józef Rostafiński, editor,Symbola ad historiam naturalem medii aevi = Średniowieczna historya naturalna w Polsce. Ps 2[5], number6065:Bluscz drzewni edera arborea- [Bluszcz drzewni edera arborea]
1874-1891 [XV p. post.],Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności[6],[7],[8], volume XXII, page335:Sub *aderabluscz vlg.- [Sub *aderabluszcz vlg.]
1874-1891 [XV p. post.],Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności[9],[10],[11], volume LIII,Krakow, page66:Bluscz seu brzostan edera- [Bluszcz seu brzostan edera]
1908 [c.1500], Bolesław Erzepki, editor,Przyczynki do średniowiecznego słownictwa polskiego. I. Glosy polskie wpisane do łacińsko-niemieckiego słownika drukowanego w roku 1490[12],Lubiń, page 4:Blvscz edera;blvscz hedera- [Bluszcz edera;bluszcz hedera]
1874-1891 [XV p. pr.],Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności[13],[14],[15], volume XVI, page345:Bluscze vynykayv edere serpunt- [Bluszcze wynikają edere serpunt]
1450, Piotr z Uścia,Rozariusz kapitulny,Ujście: Archiwum i Biblioteki Krakowskiej Kapituły Katedralnej, sygn. Ms 224, page62v:Edera[…] est nomen arboris parwe vlg.bluscz- [Edera[…] est nomen arboris parwe vlg.bluszcz]
[XV p. post.],rękopiśmienne ekscerpty - glosy z rozariusza w rkpsie Biblioteki Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie, obecnie we Wrocławiu, o sygn. 381, z r. 1457, page 74rb:[E]derabluscz[…] est nomine arboris parwe- [[E]derabluszcz[…] est nomine arboris parwe]
[XV p. post.],rękopiśmienne ekscerpty - glosy z rozariusza w rkpsie Biblioteki Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie, obecnie we Wrocławiu, o sygn. 381, z r. 1457, page 74va:*[E]dra est sedes episcopalis sc. edera[…] et est quedam herba Et dicitur ab hero[…] quod arboribus rep[un]tando inheretbluscz- [*[E]dra est sedes episcopalis sc. edera[…] et est quedam herba Et dicitur ab hero[…] quod arboribus rep[un]tando inheretbluszcz]
c.1500,Wokabularz lubiński,Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page43v:Edera ebichblvscz- [Edera ebichbluszcz]
c.1500,Wokabularz lubiński,Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page60r:Hedera est herba crescens in arboribus ebichblvscz- [Hedera est herba crescens in arboribus ebichbluszcz]
- ground ivy(Glechoma hederacea)
1900 [1484], Józef Rostafiński, editor,Symbola ad historiam naturalem medii aevi = Średniowieczna historya naturalna w Polsce. Ps 2[16], number6059:Bluscz zemni edera terrestris- [Bluszcz ziemny edera terrestris]
1900 [6060], Józef Rostafiński, editor,Symbola ad historiam naturalem medii aevi = Średniowieczna historya naturalna w Polsce. Ps 2[17], number6059:Bluscz edera terrestris- [Bluszcz edera terrestris]
- Boryś, Wiesław (2005), “bluszcz”, inSłownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie,→ISBN
- Mańczak, Witold (2017), “bluszcz”, inPolski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności,→ISBN
- Bańkowski, Andrzej (2000), “bluszcz”, inEtymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
- Sławski, Franciszek (1958-1965), “bluszcz”, inJan Safarewicz, Andrzej Siudut, editors,Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological dictionary of the Polish language] (in Polish), Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
- Brückner, Aleksander (1927), “bluszcz”, inSłownik etymologiczny języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish), Warsaw: Wiedza Powszechna
- K. Nitsch, editor (1953), “bluszcz”, inSłownik staropolski (in Polish), volume 1, Warsaw:Polish Academy of Sciences, page105
- B. Sieradzka-Baziur,Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “bluszcz”, inSłownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków:IJP PAN,→ISBN
- Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “bluszcz”, inRozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków:Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk
Inherited fromOld Polishbluszcz.
bluszcz m inan (diminutivebluszczyk,related adjectivebluszczowy)
- ivy(any plant of the genusHedera)
- (obsolete, architecture)hedera(ornamentation)
bluszcz m animal
- (colloquial, derogatory)clinger;needy person;(someone who, in a partnership relationship with another person, needs constant control and constant reassurance about feelings)
Collocations
- gęstybluszcz ―thickivy
- trującybluszcz ―poisonivy
- zielonybluszcz ―greenivy
- gałązkibluszczu ―ivy sticks
- liściebluszczu ―ivy leaves
- pędybluszczu ―ivy shoots
- odmianybluszczu ―varieties ofivy
- bluszcz oplatał ―ivy wrapped/entwined something
- bluszcz piął się ―ivy climbed
- bluszcz porastał ―ivy has overgrown
- bluszcz rozrasta się ―ivy sprawls
- obsadzićbluszczem ―to plantivy around something
- objętybluszczem ―covered inivy
- obrosły/obrośniętybluszczem ―overgrown withivy
- oplecionybluszczem ―entwined withivy
- ozdobionybluszczem ―decorated withivy
- pokrytybluszczem ―covered withivy
- porośniętybluszczem ―planted withivy
- spowitybluszczem ―cloacked inivy
- zarośniętybluszczem ―overgrown withivy
- owijać się jakbluszcz ―to wrap likeivy
- bluszcz inWielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
- bluszcz in Polish dictionaries at PWN
- Maria Renata Mayenowa;Stanisław Rospond;Witold Taszycki;Stefan Hrabec;Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023), “bluszcz”, inSłownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
- Wiesław Morawski (07.03.2019), “BLUSZCZ”, inElektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century]
- Samuel Bogumił Linde (1807–1814), “bluszcz”, inSłownik języka polskiego
- Aleksander Zdanowicz (1861), “bluszcz”, inSłownik języka polskiego, Wilno 1861
- J. Karłowicz,A. Kryński,W. Niedźwiedzki, editors (1900), “bluszcz”, inSłownik języka polskiego (in Polish), volume 1, Warsaw, page169
- Jan Karłowicz (1900), “bluszcz”, inSłownik gwar polskich [Dictionary of Polish dialects] (in Polish), volume 1: Ado E, Kraków: Akademia Umiejętności, page90
Inherited fromOld Polishbluszcz.
bluszcz m inan
- ivy(any plant of the genusHedera)
- Synonym:efoj
