Inherited fromProto-Slavic*běgũnъ. Bysurface analysis,biegać /bieżeć +-un. First attested in the 15th century.
- IPA(key): (10th–15th CE)/ˈbʲɛɡuːn/
- IPA(key): (15th CE)/ˈbʲɛɡun/
biegun m pers
- (attested in Greater Poland)messenger,courier(someone whose job is carrying messages)
c.1500,Wokabularz lubiński,Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page36v:Cursor eyn lauffer czyekączbyegvn- [Cursor eyn lauffer ciekaczbiegun]
- (attested in Greater Poland)vagrant,vagabond
1908 [c.1500], Bolesław Erzepki, editor,Przyczynki do średniowiecznego słownictwa polskiego. I. Glosy polskie wpisane do łacińsko-niemieckiego słownika drukowanego w roku 1490[1],Lubiń, page 3:Byegvn pedivagus- [Biegun pedivagus]
c.1500,Wokabularz lubiński,Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page97v:Pedivagusbyegvn- [Pedivagusbiegun]
- renegade
1901 [1471],Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page67:Byegvn a. nyevstaviczny apostata- [Biegun aut nieustawiczny apostata]
- K. Nitsch, editor (1953), “biegun”, inSłownik staropolski (in Polish), volume 1, Warsaw:Polish Academy of Sciences, page88
- B. Sieradzka-Baziur,Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “biegun”, inSłownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków:IJP PAN,→ISBN
- Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “biegun”, inRozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków:Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk
Inherited fromOld Polishbiegun. Bysurface analysis,biegać /bieżeć +-un.Sense 1,sense 2 andsense 3 aresemantic loans fromGreekπόλος(pólos).Doublet ofBihun.
biegun m inan (related adjectivebiegunowy)
- (geography)pole(extreme of an axis)
- pole(magnetic point)
- (electricity)pole(contact on an electrical device, such as a battery, at which electric current enters or leaves)
- dodatnibiegun ―positivepole
- ujemnybiegun ―negativepole
- (geometry)pole(fixed point relative to other points or lines)
- pole(something opposite to something else)
- przeciwległy/przeciwny/przeciwstawnybiegun ―the oppositepole
- skrajnybiegun ―an extremepole
- biegun polityczny ―a politicalpole
- biegun społeczny ―a socailpole
- oscylować międzybiegunami ―to oscilate betweenpoles
- plasować się nabiegunie ―to be placed in apole
- znajdować się nabiegunie ―to be in apole
- pole,heart,hub,center(place where a phenomenon occurs at its highest intensity)
- biegun biedy/nędzy ―apole of poverty
- biegun bogactwa ―apole of wealth
- biegun ciepła ―a heatpole
- biegun zimna ―a coldpole
- biegun wzrostu ―a growthpole
- rocker(arched piece at the base of something, i.e. a chair, that allows it to rock)
- Hypernym:płoza
- fotel nabiegunach ―rocking chair
- konik/koń nabiegunach ―rocking horse
- zabawki nabiegunach ―rocking toy
- (Near Masovian, milling)upper,thickermillstonerotating on astationarysaucer
- (obsolete or dialectal, Przemyśl, architecture)peg(that which a door or gate, etc., swings)
- Synonym:czop
- (obsolete, mechanical engineering)nut(for a bolt)
- Synonym:mutra
biegun m animal
- (archaic)runner(fast saddle horse or steed)
biegun m pers
- (Christianity)member of theBeguny subgroup of theBezpopovtsy
- (obsolete)non-guildworker(non-guild craftsman who performs a craft without the guild's permission)
- (obsolete)arbiter;moderator
- Synonyms:arbiter,pośrednik
- (obsolete)investigativepoliceagent
- (Middle Polish) wanderer; homeless person; vagabond,; rogue; exile; pilgrim; beggar
- (Middle Polish)procurer;suitor
- (Middle Polish)messenger,courier(someone whose job is carrying messages)
- Synonym:goniec
- (Middle Polish)fugitive
- Synonym:zbieg
geographic pole
- geograficznybiegun ―geographicpole
- ziemskibiegun ―Earth’spole
- biegun południowy ―southpole
- biegun północny ―northpole
- biegun Ziemi ―Earth’spole
- odkrywcabieguna ―the discoverer of apole
- zdobywcabieguna ―one who has reached apole
- okolicebiegunów ―the regions ofpoles
- zmianabiegunów ―a change ofpoles
- droga nabiegun ―the way to apole
- marsz nabiegun ―a march to apole
- podróż nabiegun ―a journey to apole
- wycieczka nabiegun ―a trip to apole
- wyprawa nabiegun ―an expedition to apole
- lodowce nabiegunach ―glaciers on thepoles
- osiągnąć/zdobyćbiegun ―to reach apole
- dojść/dolecieć/dotrzeć nabiegun ―to get topole
- pójść nabiegun ―to go to apole
- wyruszyć nabiegun ―to head out to apole
- przelecieć nadbiegunem ―to fly over apole
- stać nabiegunie ―to stand on apole
- biegun południowy ―southpole
- biegun północny ―northpole
- biegun magnesu ―thepole of a magnet
- biegun inWielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
- biegun in Polish dictionaries at PWN
- biegun in PWN's encyclopedia
- Maria Renata Mayenowa;Stanisław Rospond;Witold Taszycki;Stefan Hrabec;Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023), “biegun”, inSłownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
- “BIEGUN”, inElektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century],11.06.2022
- Samuel Bogumił Linde (1807–1814), “biegun”, inSłownik języka polskiego
- Aleksander Zdanowicz (1861), “biegun”, inSłownik języka polskiego, Wilno 1861
- J. Karłowicz,A. Kryński,W. Niedźwiedzki, editors (1900), “biegun”, inSłownik języka polskiego (in Polish), volume 1, Warsaw, page149
- Władysław Matlakowski (1891), “biegun”, in “Zbiór wyrazów ludowych dawnej ziemi czerskiej”, inSprawozdania Komisyi Językowej Akademii Umiejętności, volume 4, Krakow: Drukarnia Uniwersytetu Jagiellońskiego, page362
- Aleksander Saloni (1899), “biegun”, in “Lud wiejski w okolicy Przeworska”, in M. Arct, E. Lubowski, editors,Wisła : miesięcznik gieograficzno-etnograficzny (in Polish), volume13, Warsaw: Artur Gruszecki, page237
