This is aSwadesh list ofTungusic languages, specificallyOroqen,Manchu,Evenki,Even,Negidal,Oroch,Udihe,Orok,Ulch,Nanai andJurchen, compared with that ofEnglish.
| No | English | Oroqen (IPA) | Manchu (Möllendorff Transcription) | Manchu (Manc) | Evenki (Cyrl) | Even (Cyrl) | Negidal (Cyrl) | Oroch (Cyrl) | Udege (Cyrl) | Orok (Cyrl) | Ulch (Cyrl) | Nanai (Cyrl) | Jurchen (Jin) |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | I | bi:[1] | bi | ᠪᡳ(bi)[2] | би(bi)[3] | би(ʙi)[4] | би(bi)[5] | би(bi)[6] | би(bi)[7][8] | би(bi)[9]~бӣ(bī)[10] | би(bi)[11] | ми(mi)[12]~мӣ(mī)[13] | *mi-ni ("my")[14] |
| 2 | you(sing.) | ʃi:[15] | si | ᠰᡳ(si)[16] | си(si)[17] | хӣ(hī)[18] | сӣ(sī)[19] | си(si)[20] | си(si)[21] | сӣ(sī)[22][23] | си(si)[24] | си(si)[25]~сӣ(sī)[26] | Unknown |
| 3 | he | tarɪ[27], nɔ:nin[28] | i, tere | ᡳ(i)[29];ᡨᡝᡵᡝ(tere)[30] | нуӈан(nuŋan)(нунган(nungan)[31]) | ноӈан(noŋan)(ноӈа̇н(noŋȧn)[32]) | ноӈан(noŋan)[33],нуған(nuɣan)(Upper dialect)[34] | нуан'(nuan')~нуан'и(nuan'i)~нуӈан'и(nuŋan'i)[35] | нуа(н-)(nua(n-))[36],нуаӈи(nuaŋi)[37] | но̄ни(nōni)[38][39] | нан(nan)[40] | нёани(nyoani)[41] | Unknown |
| 4 | we | mir(exclusive)[42], miti (inclusive, Central dialect)[43], bu:(inclusive)[44] | be(exclusive), muse(inclusive) | ᠪᡝ(be)(exclusive)[45];ᠮᡠᠰᡝ(muse)(inclusive)[46] | бӯ(bū)(exclusive)[47];мит(mit)(inclusive)[48] | бӯ(ʙū)(exclusive)[49],мут(mut)(inclusive)[50] | бу(bu)(exclusive)[51],биттэ(bitte)~буттэ(butte)(inclusive)[52] | бу(bu)(exclusive)[53][54],бити(biti)(inclusive)[55][56] | бу(bu)(exclusive)[57],минти(minti)(inclusive)[58][59] | бу(bu)[60]~бӯ(bū)[61] | бу(bu)[62][63] | буэ(buə)[64] | *mən-ni ("our")[65] |
| 5 | you(plural) | ʃu[66], nɔ:nin[67] | suwe | ᠰᡠᠸᡝ(suwe)[68] | сӯ(sū)[69] | ху(hu)[70] | сӯ(sū)[71] | су(su)[72] | сӯ(su)[73] | су(su)[74]~сӯ(sū)[75] | су(su)[76]~сӯ(sū)[77] | суэ(suə)[78] | *ʃu[79] |
| 6 | they | nɔ:tɪn[80] | ce, tese | ᠴᡝ(ce)[81];ᡨᡝᠰᡝ(tese)[82] | нуӈартын(nuŋartin)(нунгартын(nungartin)[83]) | ноӈартан(noŋartan)[84] | ноӈатил(noŋatil)~ноӈал-тин(noŋal-tin)[85] | нуати(nuati)~нуӈанти(nuŋanti)[86] | нуати(nuati)[87] | но̄чи(nōči)[88][89] | нати(nati)[90]~на̄ти(nāti)[91] | нёанчи(njoanči)[92] | Unknown |
| 7 | this | əri[93] | ere | ᡝᡵᡝ(ere)[94] | эр(ər)[95] | эрэк(ərək)[96] | э₀й(e₀i)[97] | эй(əj)[98] | утава(utawa)[99] | эр(èr)[100]~эри(èri)[101][102],ану(anu)[103] | эј(ej)[104]~эй(ei)[105][106] | тэ̄ти(tēti)[107],эй(ei)[108] | *ərə[109],ou-lə-ə[110] |
| 8 | that | tarɪ[111] | tere | ᡨᡝᡵᡝ(tere)[112] | тар(tar)[113],тара̄(tarā)[114] | та̄р(tār)[115] | тай(tai)[116] | тэи(tei)[117][118],тэји(teji)[119][120] | тэй(tei)[121][122] | тари(tari)[123][124] | ти(ti)[125](ти̇(tï)[126]) | то̄ти(tōti)[127],тэй(tei)[128],ча(ča)[129] | Unknown |
| 9 | here | ədu[130] | eri, uba | ᡝᡵᡳ(eri)[131],ᡠᠪᠠ(uba)[132] | эдӯ(ədū)[133] | эду(ədu)[134],элэ(ələ)[135],эли(əli)[136] | э₀дӯ(e₀dū)[137],э₀лӣ(e₀dī)[138] | э̄ди(ə̄di)[139],э̄лэ(ələ̄)[140] | оду(odu)[141],оло(olo)[142] | иду(idu)~јэду(jèdu) ~эду(èdu)~эјэду(èjèdu)[143] | јэду(jedu)[144] | недуэ̄(neduē)[145],эйдуэ(eidue)[146]эйлэ(eile)[147] | *ou-xuru(ulu)[148] |
| 10 | there | tadu[149] | tuba | ᡨᡠᠪᠠ(tuba)[150] | та̄дӯ(tādū)[151],та̄ла̄(tālā)[152] | таду(tadu)[153],тала(tala)[154] | та̄дӯ(tādū)[155],та̄ла̄(tālā)[156] | та̄дӯ(tādū)[157],та̄ла(tāla)[158],та̄ти(tāti)[159] | тала(tala)[160],утаду(utadu)[161],утала(utala)[162] | тала(tala)[163],чаду(čadu)[164][165] | ти̇ду̇(tïdu̇)~таду̇(tadu̇)[166] | чадоа̄(čadoā)[167](та̄ду̇(tādu̇)[168]) | Unknown |
| 11 | who | ni:[169] | we | ᠸᡝ(we) | ӈи(ŋi) | ни(ni) | ӈуи(ŋui) | ӈуй(ŋui) | уй(ui) | *wə-ə | |||
| 12 | what | ikun[170] | ai | ᠠᡳ(ai) | экун(əkun) | кун; е̄, аӈӣ | ява(yawa) | йэвэ(jəwə),йэу(iəu) | хаи(hai) | ҳай(hai) | хай(hai) | *ai | |
| 13 | where | ilə[171], idu[172] | yaba, aibide, aba | ᠶᠠᠪᠠ(yaba);ᠠᡳᠪᡳᡩᡝ(aibide);ᠠᠪᠠ(aba) | иду(idu) | ӣдӯ, ӣлэ̄ | йэлэ(jələ) | ҳаҋду(haidu) | хаҋду(haidu) | ||||
| 14 | when | alɪ[173] | atanggi | ᠠᡨᠠᠩᡤᡳ(atanggi) | окин(okin) | о̄кин, э̄мӣ-да̄ | али(ali) | ҳа̄ли(hāli) | |||||
| 15 | how | ɔ:n[174] | absi, adarame | ᠠᠪᠰᡳ(absi);ᠠᡩᠠᡵᠠᠮᡝ(adarame) | он(on) | о̄н, о̄ни | о̄н(ōn),о̄ни(ōni),о̄нигда | оно(ono),бэдэ(bədə) | хо̄ни(hōni) | ӽо̄ни(ḩōni) | |||
| 16 | not | ə-[175] | waka (not), akū (no) | ᠸᠠᡴᠠ(waka);ᠠᡴᡡ(akū) | эи(əi),эини(əini),эити(əiti),эсини(əsini),эӡэӈэ(əʒəŋə) (negative verb forms),эӡи(əʒi) (prohibition) | *guai-y,*ei-wə (not),ai-ku,*a sui,əʃï-in (no) | |||||||
| 17 | all | banbʊr[176], ɔ:rin[177] | eiten, gemu, gubci, yooni | ᡝᡳᡨᡝᠨ(eiten);ᡤᡝᠮᡠ(gemu);ᡤᡠᠪᠴᡳ(gubci),ᠶᠣᠣᠨᡳ(yooni) | куктэ(kuktə),олус(olus) | тэу(təu) | *ei-ten,*gəmu,*gəmu-r | ||||||
| 18 | many | bara:n[178] | labdu, geren | ᠯᠠᠪᡩᡠ(labdu);ᡤᡝᡵᡝᠨ(geren) | кэтэ(kətə) | кэтэ | гэрэн(gərən) (<Ulch.) | эгди(əgdi) | бара(bara) | *gə-ən | |||
| 19 | some | adɪ:[179] | ememu ududu | ᡝᠮᡝᠮᡠ(ememu);ᡠᡩᡠᡩᡠ(ududu) | ады̄ка̄н(adīkān) ~ады̄кӯн(adīkūn) | адыкан | |||||||
| 20 | few | atʃʊkʊn[180] | komso | ᡴᠣᠮᠰᠣ(komso) | ои(oi) | ||||||||
| 21 | other | oŋtu[181] | encu, gūwa | ᡝᠨᠴᡠ(encu);ᡤᡡᠸᠠ(gūwa) | хуӈту(huŋtu) | хуҥту | гагда(gagda),хоӈто(xoŋto) | ||||||
| 22 | one | umun[182] | emu | ᡝᠮᡠ(emu)[183] | умун(umun) | өмэн(ömən) | омо(omo) | ге̄да(gēda) | эмун(əmun) | *əmu | |||
| 23 | two | dʒu:r[184] | juwe | ᠵᡠᠸᡝ(juwe)[185] | дюр(ʒur) | дӫр(ʒör) | ӡӯ(zū) | дө̄(dȫ),дӯ(dū) | дюэр(djuər) | *dʒo | |||
| 24 | three | ɪlan[186] | ilan | ᡳᠯᠠᠨ(ilan)[187] | илан(ilan) | илан(ilan) | елан(elan) ~илан(ilan) | ила(ila) | ила(ila) | ила̄(ilā) | илан(ilan) | *ilan | |
| 25 | four | diyin[188] | duin | ᡩᡠᡳᠨ(duin)[189] | дыгин(digin) | дыгэн(digən) | дийин(diiin) | дӣ(dī) | ӡин(ʒin) | дуин(duin) | *duin | ||
| 26 | five | tʊŋŋa[190] | sunja | ᠰᡠᠨᠵᠠ(sunja)[191] | тунӈа(tunŋa) | тунӈан(tunŋan) | тонˈӈа(ton'ŋa) ~туӈнˈа(tuŋn'a) | туӈа(tuŋa) | туӈа(tuŋa) | тунда(tunda) | тойнга(toinga) | *ʃundʒa | |
| 27 | big | əgdiŋə[192] | amba | ᠠᠮᠪᠠ(amba) | хэгды(həgdi) | хэгдыӈэ | да̄ји(dāji) | да̄й(dāi) | да̄и(dāi) | *amba-an,*amba | |||
| 28 | long | ŋʊnʊm[193] | golmin | ᡤᠣᠯᠮᡳᠨ(golmin) | ӈо̄ним(ŋōņim) | ӈо̄ним | ӈоними(ŋonimi) | ӈоними(ŋonimi) | нгоними(ngonimi) | *golmi-gi? | |||
| 29 | wide | əŋŋəl[194], aɣum[195], awam[196] | onco, letehun, leli | ᠣᠨᠴᠣ(onco);ᠯᡝᡨᡝᡥᡠᠨ(letehun);ᠯᡝᠯᡳ(leli) | ды̄вэ̄н(dīwə̄n),албин дэлэй(albin dələj),нэптэрин(nəptərin),вардама(wardama) | агби(agbi),ваними(vanimi) | дарами(darami) | дарами(darami) | |||||
| 30 | thick | dɪram[197] | jiramin | ᠵᡳᡵᠠᠮᡳᠨ(jiramin) | дырам(diram) | боу(bou) (about thetree) | ӡирами(ʒirami) | дирами(dirami) | *dira? | ||||
| 31 | heavy | urgə[198] | ujen | ᡠᠵᡝᠨ(ujen) | ургэ(urgə) | *udʒə-ə | |||||||
| 32 | small | nitʃukun[199] | ajige | ᠠᠵᡳᡤᡝ(ajige) | уһакан,хулукӯн(hulukūn) | хулукӯн, никӯн | ӈича(ŋiča) | нӯчи(nūči),нучӣкэ(nučīkè) | нючи(njuči) | нӯчи(nūči) | *oso-on,*oso | ||
| 33 | short | nəktəkun[200], wurumkun[201] | foholon (of length) fangkala (of height) | ᡶᠣᡥᠣᠯᠣᠨ(foholon);ᡶᠠᠩᡴᠠᠯᠠ(fangkala) | урумкӯн(urumkūn) | урумкун | хуруми(hurumi)? | ||||||
| 34 | narrow | ʃiləmkun[202] | hafirahūn, isheliyen | ᡥᠠᡶᡳᡵᠠᡥᡡᠨ(hafirahūn);ᡳᠰᡥᡝᠯᡳᠶᡝᠨ(isheliyen) | силимкӯн(silimkūn) | силимкун | *fo-xo-lo? | ||||||
| 35 | thin | nəmkun[203] | nekeliyen | ᠨᡝᡴᡝᠯᡳᠶᡝᠨ(nekeliyen) | нэмкӯн(nəmkūn) | нэмкун | нэмнэчэ(nəmnəčə) | *nən-xkə̯-xuŋ? | |||||
| 36 | woman | aʃɪ[204] | hehe | ᡥᡝᡥᡝ(hehe) | асӣ(asī) | асӣ | а̄нта(ānta) | э̄ктэннэ̄(è̄ktènnè̄) | аси най(asi nai) | *xəxə | |||
| 37 | man(male) | ɲɪray[205] | haha | ᡥᠠᡥᠠ(haha) | бэе(bəje) | бэе | нӣнта(nīnta) | нари(nari)нарисал(narisal)(pl.) | *xaxa | ||||
| 38 | man(human being) | bəyə[206] | niyalma | ᠨᡳᠶᠠᠯᠮᠠ(niyalma) | илэ(ilə),бэе(bəje) | бэе, илэ | нӣ(nī) | нари(nari) | най(nai) | *nialma | |||
| 39 | child | kɔ:kan[207] | jui | ᠵᡠᡳ(jui) | куӈака̄н(kuŋakān) | куӈака̄н | |||||||
| 40 | wife | atɪrkan[208] | sargan | ᠰᠠᡵᡤᠠᠨ(sargan) | асӣ(asī),атырка̄н(atirkān) | асӣ, атырка̄н | аси(asi) | *saran | |||||
| 41 | husband | ətirkən[209] | eigen | ᡝᡳᡤᡝᠨ(eigen) | этыркэн(ətirkən) | этыркэн | *ei-ə? | ||||||
| 42 | mother | ənin[210] | aja, eme, eniye | ᠠᠵᠠ(aja),ᡝᠮᡝ(eme);ᡝᠨᡳᠶᡝ(eniye) | эне(əņe),энӣн(əņīn) | энӣн | эне(əne) | эниӈэ(əniŋə) | эннэ(ènnè),энэкэ(ènèkè) | эне(ənè) | эннэ(ənnə) | ||
| 43 | father | amɪn[211] | ama | ᠠᠮᠠ(ama) | ама(ama),амӣн(amīn) | амӣн | ама(ama) | абуға,ами(ami-) | амма(amma),амака(amaka) | ама(ama) | ама(ama) | *amin | |
| 44 | animal | bəyiŋə[212] | aššara jaka, ergengge (living things), gurgu (beast) | ᡤᡠᡵᡤᡠ(gurgu) | бэйӈэ̄(bəjŋə̄),чивка̄н(çiwkān) | бэйҥэ | буи(bui) | ||||||
| 45 | fish | ɔlɔ[213] | nimaha | ᠨᡳᠮᠠᡥᠠ(nimaha) | олло(ollo) | олло | оло(olo) | ӡауӈа(ʒauŋa) | ө̄рө(ȫrö) | ||||
| 46 | bird | tʃinəkə[214] | gasha ('large bird, fowl') cecike ('small bird, songbird') | ᡤᠠᠰᡥᠠ(gasha);ᠴᡝᠴᡳᡴᡝ(cecike) | дэги(dəgi) | дэг, дэги | гайа(gaia),чинда(činda) | гаса(gasa) | гаса(gasa) | ||||
| 47 | dog | ŋanakin[215] | indahūn | ᡳᠨᡩᠠᡥᡡᠨ(indahūn) | ӈинакин(ŋinakin) | ӈин(ŋin) | инаки(inaki) | инаи(inai) | ӈинда(ŋinda) | инда(inda) | *indaxoŋ | ||
| 48 | louse | kuŋkə:[216] | cihe | ᠴᡳᡥᡝ(cihe) | кумкэ(kumkə);нэйкэ(nəjkə) (маленькая) | кумкэ | |||||||
| 49 | snake | kʊlɪn[217] | meihe | ᠮᡝᡳᡥᡝ(meihe) | кулин(kulin),сулама(sulama) | кулин | кулиға | *mei-xə | |||||
| 50 | worm | kʊlikan[218] | umiyaha | ᡠᠮᡳᠶᠠᡥᠠ(umiyaha) | икирӣ(ikirī) | икири | *u-mia-xa? | ||||||
| 51 | tree | mɔ:[219] | moo, hailan | ᠮᠣᠣ(moo);ᡥᠠᡳᠯᠠᠨ(hailan) | мо̄(mō),ирэ̄ктэ(irə̄ktə) | мо̄ | мо̄(mō) | мо̄(mō) | мо̄(mō) | *mo? | |||
| 52 | forest | mɔ:ʃa[220] | bujan, weji | ᠪᡠᠵᠠᠨ(bujan);ᠸᡝᠵᡳ(weji) | мо̄са(mōsa),хӯра(hūra),харги(hargi) | мо̄са | |||||||
| 53 | stick | lata[221] | mukšan | ᠮᡠᡴᡧᠠᠨ(mukšan) | мо̄ка̄н(mōkān),голоко̄ча̄н(golokōçān) | мокан, голокочан | |||||||
| 54 | fruit | tubiɣə[222] | tubihe | ᡨᡠᠪᡳᡥᡝ(tubihe) | плод(plod) (растений),о̄на(ōna) (результат) | tuwɔ-xɔ? | |||||||
| 55 | seed | urə[223] | use | ᡠᠰᡝ(use) | чэ̄мэ(çə̄mə),чӣмэ(çīmə) | чэмэ, чимэ | нуми(numi) | ||||||
| 56 | leaf | abdana[224] | abdaha | ᠠᠪᡩᠠᡥᠠ(abdaha) | авданна(awdanna),абдон(abdon),абданна(abdanna) | авданна, абдон | абдиа(abdia) | *abuxa | |||||
| 57 | root | təkən[225] | fulehe, da | ᡶᡠᠯᡝᡥᡝ(fulehe);ᡩᠠ(da) | ӈиӈтэ(ŋiŋtə),нэлгэ(nəlgə) | ҥиҥтэ, нэлгэ | *da | ||||||
| 58 | bark | kə:rə[226], talu[227] | notho | ᠨᠣᡨᡥᠣ(notho) | улдакса(uldaksa),эрэктэ(ərəktə),дэллэ(dəllə),угдаха(ugdaha) | талу, улдакса, эрэктэ | вакта(wakta) | ||||||
| 59 | flower | ɪlga[228], ɲandʒa[229] | ilha | ᡳᠯᡥᠠ(ilha) | ӈо̄ды(ŋōdi),аргава̄ктэ(argawāktə),чэӈэктэ(çəŋəktə),чурика̄(çurikā) | ӈо̄ды, аргава̄ктэ, нөчэ | ила(ila) | силла̄(sillā) | *i-lxa | ||||
| 60 | grass | ɔrɔktɔ[230] | orho | ᠣᡵᡥᠣ(orho) | чӯка(çūka),орокто(orokto),арна(arna) | чӯка, орокто | вокто(wokto),окто(okto) | орокто(orokto),паикта(paikta) | *or-xo | ||||
| 61 | rope | uʃikən[231], ʊrkʊn[232] | futa | ᡶᡠᡨᠠ(futa) | харкэвӯн(harkəwūn),уюр(ujur),унявун(uņawun),уту(utu),боголи(bogoli) | харкэвун, уюр, унявун, уту, боголи | |||||||
| 62 | skin | nana[233], ilə[234] | sukū | ᠰᡠᡴᡡ(sukū) | кикикта(kikikta),иллэ(illə),илдэ(ildə),сэвгу(səwgu) (рыбья)[1] | иллэ, кикикта, сэвгу(fish) | њиа,эиктэ(əiktə) | натта(natta),натта̄(nattā) | *su-gu | ||||
| 63 | meat | ulə[235] | yali | ᠶᠠᠯᡳ(yali) | уллэ(ullə) | уллэ, иллэ | улисэ(ulisè),улиссэ(ulissè) | ||||||
| 64 | blood | ʃə:kʃə[236] | senggi | ᠰᡝᠩᡤᡳ(senggi) | сэ̄ксэ̄(sə̄ksə̄) | хуӈэл(huŋəl) | сэ̄ксэ(sè̄ksè) | сэ̄ксэ(səksə) | *səgi | ||||
| 65 | bone | gɪramna[237] | giranggi | ᡤᡳᡵᠠᠩᡤᡳ(giranggi) | анат(anat),гирамна(giramna),икэри(ikəri) | икири(ikiri) | гирапса(girapsa) | гирмакса(girmaksa) | *gilangi | ||||
| 66 | fat(noun) | imukʃə[238] | imenggi | ᡳᠮᡝᠩᡤᡳ(imenggi) | имӯксэ(imūksə),имурэ̄(imurə̄) | имуксэ | *i-mən-ŋgi | ||||||
| 67 | egg | ʊmʊkta[239] | umhan | ᡠᠮᡥᠠᠨ(umhan) | умукта(umukta) | умукта | |||||||
| 68 | horn | i:gə[240] | uihe | ᡠᡳᡥᡝ(uihe) | ие(ije) | ие | |||||||
| 69 | tail | irgi[241] | uncehen | ᡠᠨᠴᡝᡥᡝᠨ(uncehen) | ирги(irgi),иргинды(irgindi),кутурук(kuturuk),лупча(lupça),лапча(lapça) (рыбий)[2] | ирги | |||||||
| 70 | feather | ʃuptʃu[242] | dethe, funggala | ᡩᡝᡨᡥᡝ(dethe);ᡶᡠᠩᡤᠠᠯᠠ(funggala) | лэпурэ̄(ləpurə̄),бӯк(būk) | лэпурэ, бук | |||||||
| 71 | hair | ɲuriktə[243] | funiyehe | ᡶᡠᠨᡳᠶᡝᡥᡝ(funiyehe) | нюриктэл(ņuriktəl) | нюриктэ | *fun-il-xei? | ||||||
| 72 | head | dɪl[244] | uju | ᡠᠵᡠ(uju) | дыл(dil) | дыл(dil) | дили(dili) | ӡили(ʒili) | дили(dili) | дили(dili) | *udʒu | ||
| 73 | ear | ʃɛ:n[245] | šan | ᡧᠠᠨ(šan) | сен(sen) | се̄н | се̄н(sēn),се̄(sē) | ||||||
| 74 | eye | yɛ:ʃa[246] | yasa | ᠶᠠᠰᠠ(yasa) | эса(əsa) | ясал(jasal)? | йа(ia) | исал(isal) | |||||
| 75 | nose | ɔŋɔktɔ[247] | oforo | ᠣᡶᠣᡵᠣ(oforo) | онокто(onokto) | оӈокто | ӈио(ŋio) | хуре̄(hurē),хурига(huriga),хура̄(hurā),хурја̄(hurjā) | опоро(oporo) | ||||
| 76 | mouth | amŋa[248] | angga | ᠠᠩᡤᠠ(angga) | амӈа(amŋa) | амӈа(amŋa) | амӈа(amŋa),аӈма(aŋma) | ангма(angma) | *am-ŋa | ||||
| 77 | tooth | iktə[249] | weihe | ᠸᡝᡳᡥᡝ(weihe) | иктэ(iktə) | иктэ | иктэ(iktə) | иктэ(iktè),көрөктө(köröktö) | *wei-xə | ||||
| 78 | tongue | iŋi[250] | ilenggu | ᡳᠯᡝᠩᡤᡠ(ilenggu) | инни(inņi) | инни | иӈи(iŋi) | сину(sinu) | *iləŋ-ŋgu | ||||
| 79 | fingernail | ʊʃɪkta[251] | hitahūn | ᡥᡳᡨᠠᡥᡡᠨ(hitahūn) | оһикта | осикта | |||||||
| 80 | foot | algan[252] | bethe | ᠪᡝᡨᡥᡝ(bethe) | халган(halgan) | бөдэл(ʙödəl),будэл(ʙudəl) | бэгди(bəgdi) | *budixə | |||||
| 81 | leg | algan[253] | bethe | ᠪᡝᡨᡥᡝ(bethe) | бэгди(bəgdi) | ||||||||
| 82 | knee | əŋŋən[254] | tobgiya | ᡨᠣᠪᡤᡳᠶᠠ(tobgiya) | хэнӈэн(hənŋən) | хэнӈэн(hənŋən) | |||||||
| 83 | hand | ŋa:la[255] | gala, falanggū (palm of the hand) | ᡤᠠᠯᠠ(gala);ᡶᠠᠯᠠᠩᡤᡡ(falanggū) | ӈалэ(ŋalə) | ӈāл(ŋāl) | ӈала(ŋala) | ӈа̄ла(ŋāla) | ӈа̄ла(ŋāla) | нга̄ла(ngāla) | *ga-la,*ŋa-la | ||
| 84 | wing | dəktilə[256], aʃakɪ:[257] | asha | ᠠᠰᡥᠠ(asha) | дэктылэ̄(dəktilə̄),асакӣ(asakī),лэпурэ̄(ləpurə̄),хуракӣ(hurakī) | ||||||||
| 85 | belly | gudə:[258] | hefeli | ᡥᡝᡶᡝᠯᡳ(hefeli) | хукитэ(hukitə),дылба(dilba) | хукитэ, дылба | *xəfuli | ||||||
| 86 | guts | ʃɪlʊkta[259] | duha | ᡩᡠᡥᠠ(duha) | силуктал(siluktal) | силукта | |||||||
| 87 | neck | nɪkɪmna[260] | meifen, monggon, gen | ᠮᡝᡳᡶᡝᠨ(meifen);ᠮᠣᠩᡤᠣᠨ(monggon);ᡤᡝᠨ(gen) | никимна(ņikimna),кавка(kawka),моӈон(moŋon) | никан(ņikan) | |||||||
| 88 | back | ʃɔgdɔnɔ[261] | fisa | ᡶᡳᠰᠠ(fisa) | сэ̄гдэ̄ннэ(sə̄gdə̄nnə),кэӈтырэ̄(kəŋtirə̄) | ака(aka) | атта(atta) | *fisa | |||||
| 89 | breast | ukun[262] | tunggen (chest) huhun (breasts) | ᡨᡠᠩᡤᡝᠨ(tunggen);ᡥᡠᡥᡠᠨ(huhun) | хикэ̄н(hikə̄n),укун(ukun) (женская),тыӈэн(tiŋən) (животного)грудь | тӣӈэн(tīŋən) | *tuŋ(g)ə,*xuxun | ||||||
| 90 | heart | mɛɣan[263] | niyaman,mujilen | ᠨᡳᠶᠠᠮᠠᠨ(niyaman);ᠮᡠᠵᡳᠯᡝᠨ(mujilen) | ме̄ван(mēwan),хэлэмэ(hələmə),мӣян(mījan),ме̄ган(mēgan) | мяван(mẹwan) | ме̄ва(mēwa) | миаван(miawan) | *mudʒilən | ||||
| 91 | liver | a:kin[264] | fahūn | ᡶᠠᡥᡡᠨ(fahūn) | хакин(hakin) | хакин | |||||||
| 92 | todrink | um-[265] | omi- | ᠣᠮᡳᠮᠪᡳ(omimbi) | умдямӣ(umʒamī) | умдя-ми | |||||||
| 93 | toeat | dʒəb-[266] | je- (toeat) | ᠵᡝᠮᠪᡳ(jembi) | девдеми(ʒewʒemi) (в значений пить)[3] | девде-ми | |||||||
| 94 | tobite | kɪk-[267] | sai- | ᠰᠠᡳᠮᠪᡳ(saimbi) | кикчамӣ(kikçamī) | кикча-ми | |||||||
| 95 | tosuck | lʊpkʊ-[268] | goci- | ᡤᠣᠴᡳᠮᠪᡳ(gocimbi) | укудемӣ(ukuʒemī) | укуде-ми | |||||||
| 96 | tospit | tə:[269] | cifele- | ᠴᡳᡶᡝᠯᡝᠮᠪᡳ(cifelembi) | тумнидямӣ(tumņiʒamī) | тумин-ми | |||||||
| 97 | tovomit | iʃə-[270] | fuyakiya-, oksi-, juru- | ᡶᡠᠶᠠᡴᡳᠶᠠᠮᠪᡳ(fuyakiyambi);ᠣᡴᠰᡳᠮᠪᡳ(oksimbi);ᠵᡠᡵᡠᠮᠪᡳ(jurumbi) | исэримуде-ми | ||||||||
| 98 | toblow | u:-[271] | fulgiye- | ᡶᡠᠯᡤᡳᠶᡝᠮᠪᡳ(fulgiyembi) | хувдямӣ(huwʒamī) | хувдя-ми | |||||||
| 99 | tobreathe | əri:-[272] | ergen gai- | ᡝᡵᡤᡝᠨ ᡤᠠᡳᠮᠪᡳ(ergen gaimbi) | эрӣдемӣ(ərīʒemī) | эриде-ми | |||||||
| 100 | tolaugh | iɲə-[273] | inje- | ᡳᠨᠵᡝᠮᠪᡳ(injembi) | инектэдемӣ(iņektəʒemī),инедемӣ(iņeʒemī) | инектэде-ми | |||||||
| 101 | tosee | itʃə-[274] | sabu- | ᠰᠠᠪᡠᠮᠪᡳ(sabumbi) | ичэдемӣ(içəʒemī) | ичэде-ми | |||||||
| 102 | tohear | dɔ:ldi-[275] | donji- | ᡩᠣᠨᠵᡳᠮᠪᡳ(donjimbi) | до̄лды̄дямӣ(dōldīʒamī) | долдыдя-ми | |||||||
| 103 | toknow | ʃa:-[276] | sa- | ᠰᠠᠮᠪᡳ(sambi) | са̄демӣ(sāʒemī) | саде-ми | |||||||
| 104 | tothink | bɔdɔ-[277] | gūni-, bodo- | ᡤᡡᠨᡳᠮᠪᡳ(gūnimbi);ᠪᠣᡩᠣᠮᠪᡳ(bodombi) | гунчэдемӣ(gunçəʒemī),дялда̄демӣ(ʒaldāʒemī) | гунчэде-ми | |||||||
| 105 | tosmell | ŋɔkɔ-[278] | wangkiya- | ᠸᠠᠩᡴᡳᠶᠠᠮᠪᡳ(wangkiyambi) | ӈо̄вуктадямӣ(ŋōwuktaʒamī) | ҥовуктадя-ми | |||||||
| 106 | tofear | gele-, olho-, golo-, sengguwe-, sesula- | ᡤᡝᠯᡝᠮᠪᡳ(gelembi);ᠣᠯᡥᠣᠮᠪᡳ(olhombi);ᡤᠣᠯᠣᠮᠪᡳ(golombi);ᠰᡝᠩᡤᡠᠸᡝᠮᠪᡳ(sengguwembi);ᠰᡝᠰᡠᠯᠠᠮᠪᡳ(sesulambi) | ӈэ̄лэтчэмӣ(ŋə̄lətçəmī),ёндямӣ(jonʒamī),мэлэтчэмӣ(mələtçəmī),эрдэмтэдемӣ(ərdəmtəʒemī),ӈэ̄лумӣ(ŋə̄lumī) | ҥэлэтчэ-ми, ҥэлу-ми | ||||||||
| 107 | tosleep | a:ʃɪn-[279] | amga-, abura- | ᠠᠮᡤᠠᠮᠪᡳ(amgambi);ᡧᠠᠪᡠᡵᠠᠮᠪᡳ(šaburambi) | адеми(aʒemi) | аде-ми | |||||||
| 108 | tolive | i:nikin[280] | banji- | ᠪᠠᠨᠵᡳᠮᠪᡳ(banjimbi) | индемӣ(inʒemī),бидемӣ(biʒemī),бододёмӣ(bodoʒomī) | инде-ми, биде-ми | |||||||
| 109 | todie | bu-[281] | buce- bude- | ᠪᡠᠴᡝᠮᠪᡳ(bucembi);ᠪᡠᡩᡝᠮᠪᡳ(budembi) | будемӣ(buʒemī),мэкчэрэ̄демӣ(məkçərə̄ʒemī) | буде-ми | |||||||
| 110 | tokill | wa:-[282] | wa- | ᠸᠠᠮᠪᡳ(wambi) | ва̄мӣ(wāmī) | ва-ми | |||||||
| 111 | tofight | wa:ldɪ-[283] | afandumbi, temše- | ᠠᡶᠠᠨᡩᡠᠮᠪᡳ(afandumbi);ᡨᡝᠮᡧᡝᠮᠪᡳ(temšembi) | ӈо̄рчадямӣ(ŋōrçaʒamī),туркулды̄дямӣ(turkuldīʒamī),мо̄рча̄дямӣ(mōrçāʒamī),кусӣлды̄демӣ(kusīldīʒemī),кусӣдемӣ(kusīʒemī),тургатчамӣ(turgatçamī),колтома̄тчэмӣ(koltomātçəmī) | кусиде-ми, муссэмэтчэ-ми | |||||||
| 112 | tohunt | bəyu:-[284] | abala- | ᠠᠪᠠᠯᠠᠮᠪᡳ(abalambi) | бэюмидеми(bəjumiʒemi) | бэюмиде-ми | |||||||
| 113 | tohit | mʊnda:-[285] | tanta- | ᡨᠠᠨᡨᠠᠮᠪᡳ(tantambi) | дуг-мӣмӣ(dug-mīmī),колтомӣ(koltomī),солтомӣ(soltomī) | дуг-ми, колто-ми | |||||||
| 114 | tocut | dʒig-[286] | faita- furu- saci- | ᡶᠠᡳᡨᠠᠮᠪᡳ(faitambi);ᡶᡠᡵᡠᠮᠪᡳ(furumbi);ᠰᠠᠴᡳᠮᠪᡳ(sacimbi) | минэ̄мӣ(minə̄mī),мурукэ̄мӣ(murukə̄mī),гирмӣ(girmī),кайра̄мӣ(kajrāmī) | минэ-ми, гир-ми | |||||||
| 115 | tosplit | i:wə:-[287] | delhebu- dendebu- | ᡩᡝᠯᡥᡝᠪᡠᠮᠪᡳ(delhebumbi);ᡩᡝᡩᡝᠪᡠᠮᠪᡳ(dedebumbi) | ивэдемӣ(iwəʒemī) | ||||||||
| 116 | tostab | gɪdala:-[288] | toko- gidala- (with a spear) huwesile- (with a dagger) | ᡨᠣᡴᠣᠮᠪᡳ(tokombi);ᡤᡳᡩᠠᠯᠠᠮᠪᡳ(gidalambi);ᡥᡠᠸᡝᠰᡳᠯᡝᠮᠪᡳ(huwesilembi) | бо̄ритмӣ(bōritmī),бо̄ричивмӣ(bōriçiwmī),хуечивмӣ(hujeçiwmī) | гидаладе-ми | |||||||
| 117 | toscratch | ʊkɪ:-[289] | waša- wasihala- | ᠸᠠᡧᠠᠮᠪᡳ(wašambi);ᠸᠠᠰᡳᡥᠠᠯᠠᠮᠪᡳ(wasihalambi) | осӣдямӣ(osīʒamī),сэвэридемӣ(səwəriʒemī) | осиде-ми | |||||||
| 118 | todig | ulə:-[290] | fete- | ᡶᡝᡨᡝᠮᠪᡳ(fetembi) | улэдемӣ(uləʒemī),эридемӣ(əriʒemī),чокчомӣ(çokçomī) | улэде-ми | |||||||
| 119 | toswim | əlbi-[291] | ebiše- muke selbi- | ᡝᠪᡳᡧᡝᠮᠪᡳ(ebišembi) | элбэскэ̄тчэмӣ(əlbəskə̄tçəmī) | элбэскэтчэ-ми | |||||||
| 120 | tofly | dəyli-[292], dəg-[293] | deye- | ᡩᡝᠶᡝᠮᠪᡳ(deyembi) | дэгиктэдемӣ(dəgiktəʒemī) | дэгиктэде-ми | |||||||
| 121 | towalk | girani-[294] | okso-, yabu- | ᠣᡴᠰᠣᠮᠪᡳ(oksombi);ᠶᠠᠪᡠᠮᠪᡳ(yabumbi) | гиркуктадямӣ(girkuktaʒamī),некэедемӣ(ņekəjeʒemī),хавалдямӣ(hawalʒamī) | гиркуктадя-ми | |||||||
| 122 | tocome | əmə-[295] | ji- | ᠵᡳᠮᠪᡳ(jimbi) | эмэдемӣ(əməʒemī) | эме-ми | |||||||
| 123 | tolie | ulə:-[296] | dedu- | ᡩᡝᡩᡠᠮᠪᡳ(dedumbi) | хуклэ̄демӣ(huklə̄ʒemī) | хуклэде-ми | |||||||
| 124 | tosit | tə:[297] | te- | ᡨᡝᠮᠪᡳ(tembi) | тэгэтчэмӣ(təgətçəmī) | тэгэтчэ-ми | |||||||
| 125 | tostand | ɪlɪ-[298] | ili- | ᡳᠯᡳᠮᠪᡳ(ilimbi) | илитчамӣ(ilitçamī) | илитча-ми | |||||||
| 126 | toturn | ukukin-[299] | forgošo- | ᡶᠣᡵᡤᠣᡧᠣᠮᠪᡳ(forgošombi) | хоролӣвдямӣ(horolīwʒamī),хоролӣвка̄ндемӣ(horolīwkānʒemī) | хороливканде-ми, учисин-ми | |||||||
| 127 | tofall | tik-[300] | tuhe- | ᡨᡠᡥᡝᠮᠪᡳ(tuhembi) | бурудемӣ(buruʒemī),тыкчэмӣ(tikçəmī) | тык-ми | |||||||
| 128 | togive | bu:-[301] | bu- | ᠪᡠᠮᠪᡳ(bumbi) | бӯдемӣ(būʒemī),бӯмӣ(būmī) | бу-ми | |||||||
| 129 | tohold | dʒɔ:tʃa-[302] | jafa- | ᠵᠠᡶᠠᠮᠪᡳ(jafambi) | дявучамӣ(ʒawuçamī) | дявуча-ми | |||||||
| 130 | tosqueeze | ʃir-[303] | hafita- | ᡥᠠᡶᡳᠯᠠᠮᠪᡳ(hafilambi) | дапчудямӣ(dapçuʒamī),тырэ̄демӣ(tirə̄ʒemī) | тырэде-ми | |||||||
| 131 | torub | iki-[304] | monji-, monjira- | ᠮᠣᠨᠵᡳᠮᠪᡳ(monjimbi);ᠮᠣᠨᠵᡳᡵᠠᠮᠪᡳ(monjirambi) | сикидемӣ(sikiʒemī) | сикиде-ми | |||||||
| 132 | towash | ʃɪlkɪ[305] | obo- | ᠣᠪᠣᠮᠪᡳ(obombi) | авдямӣ(awʒamī),силкидямӣ(silkiʒamī),булдямӣ(bulʒamī),булкудямӣ(bulkuʒamī) | авдя-ми, силкидя-ми | |||||||
| 133 | towipe | awʊ-[306] | fu- | ᡶᡠᠮᠪᡳ(fumbi) | авдямӣ(awʒamī),тэсидемӣ(təsiʒemī),авмӣ(awmī) | ав-ми | |||||||
| 134 | topull | ta:n-[307] | tata- | ᡨᠠᡨᠠᠮᠪᡳ(tatambi) | анӯтчамӣ(anūtçamī),анадямӣ(anaʒamī) | танде-ми | |||||||
| 135 | topush | ana-[308] | ana- | ᠠᠨᠠᠮᠪᡳ(anambi) | анӯтчамӣ(anūtçamī),анадямӣ(anaʒamī) | анутча-ми | |||||||
| 136 | tothrow | garʊnda:-[309] | makta-, waliyabu- | ᠮᠠᡴᡨᠠᠮᠪᡳ(maktambi);ᠸᠠᠯᡳᠶᠠᠪᡠᠮᠪᡳ(waliyabumbi) | усэ̄ндэ̄демӣ(usə̄ndə̄ʒemī),но̄дӯдямӣ(nōdūʒamī),гаранда̄демӣ(garandāʒemī) | гарандаде-ми, усэндэде-ми | |||||||
| 137 | totie | u:yi-[310], ərkə-[311] | huthu-, hūwaita- | ᡥᡠᡨᡥᡠᠮᠪᡳ(huthumbi);ᡥᡡᠸᠠᡳᡨᠠᠮᠪᡳ(hūwaitambi) | нэкэдемӣ(nəkəʒemī),сувдямӣ(suwʒamī),хэркэмӣ(hərkəmī) | хэркэ-ми, ситымнэ-ми | |||||||
| 138 | tosew | uli:-[312] | ufi- | ᡠᡶᡳᠮᠪᡳ(ufimbi) | уллидемӣ(ulliʒemī),улдыдемӣ(uldiʒemī) | улгэ-ми | |||||||
| 139 | tocount | taŋ-[313] | tolo- | ᡨᠣᠯᠣᠮᠪᡳ(tolombi) | таӈдямӣ(taŋʒamī) | таҥ-ми | |||||||
| 140 | tosay | un-[314], gun-[315] | hendu- gisure- se- | ᡥᡝᠨᡩᡠᠮᠪᡳ(hendumbi);ᡤᡳᠰᡠᡵᡝᠮᠪᡳ(gisurembi);ᠰᡝᠮᠪᡳ(sembi) | гундемӣ(gunʒemī),гӯнмӣ(gūnmī) | гун-ми | |||||||
| 141 | tosing | dʒa:nda-[316] | ucule-, yangkūnggala- | ᡠᠴᡠᠯᡝᠮᠪᡳ(uculembi);ᠶᠠᠩᡴᡡᠩᡤᠠᠯᠠᠮᠪᡳ(yangkūnggalambi) | икэдеми(ikəʒemi) | икэде-ми | |||||||
| 142 | toplay | əwi-[317] | efi- | ᡝᡶᡳᠮᠪᡳ(efimbi) | эвидеми(əwiʒemi) | эвиде-ми | |||||||
| 143 | tofloat | kəpə:n-[318] | dekde- | ᡩᡝᡴᡩᡝᠮᠪᡳ(dekdembi) | элбэскэ̄тчэмӣ(əlbəskə̄tçəmī) | ||||||||
| 144 | toflow | əyə:-[319] | eye- | ᡝᠶᡝᠮᠪᡳ(eyembi) | эе̄ндемӣ(əjēnʒemī) | ||||||||
| 145 | tofreeze | dɔŋɔtɔ-[320] | gece- juhe jafa- | ᡤᡝᠴᡝᠮᠪᡳ(gecembi);ᠵᡠᡥᡝ ᠵᠠᡶᠠᠮᠪᡳ(juhe jafambi) | хёмурдемӣ(hjomurʒemī),доӈотодёмӣ(doŋotoʒomī) | доҥотодё-ми | |||||||
| 146 | toswell | awul[321] | aibi- dukdure- | ᠠᡳᠪᡳᠮᠪᡳ(aibimbi);ᡩᡠᡴᡩᡠᡵᡝᠮᠪᡳ(dukdurembi) | кэпэдемӣ(kəpəʒemī),курбэдемӣ(kurbəʒemī),авулдямӣ(awulʒamī),нуӈдемӣ(nuŋʒemī) | доҥотодё-ми | |||||||
| 147 | sun | dɪlatʃa[322], ʃiwun[323] | šun | ᡧᡠᠨ(šun) | дылачан(dilaçan),сигун(sigun) | нөлтэн | сӯ(sū) | *ʃun | |||||
| 148 | moon | bɛga[324] | biya | ᠪᡳᠶᠠ(biya) | бега(bega) | бега | бе̄(bē) | биа(bia) | *bia | ||||
| 149 | star | ɔʃɪkta[325] | usiha | ᡠᠰᡳᡥᠠ(usiha) | о̄сикта(ōsikta),о̄сика̄кта(ōsikākta) | осикта | ваикта(waikta) | осиакта(osiakta) | |c=12|*oʃï,*oʃïxa | ||||
| 150 | water | mu:[326] | muke | ᠮᡠᡴᡝ(muke) | мӯ(mū) | мө | ули(uli) | мӯ(mū),мө(mö) | муэ(muə) | *muwə | |||
| 151 | rain | tigdə[327] | aga | ᠠᡤᠠ(aga) | тыгдэ(tigdə),удун(udun) | тыгдэ, удун | тигдэ(tigdə) | тугдэ(tugdə) | *a-ga | ||||
| 152 | river | bira[328] | bira ula | ᠪᡳᡵᠠ(bira);ᡠᠯᠠ(ula) | бира(bira) | окат(okat)? | биаса(biasa),ули(uli) | уни(uni) | *ula | ||||
| 153 | lake | amʊdʒi[329] | omo tenggin noor | ᠣᠮᠣ(omo);ᡨᡝᠩᡤᡳᠨ(tenggin);ᠨᠣᠣᡵ(noor) | амут(amut),ня̄рут(ņārut),туӈэ̄р(tuŋə̄r) | амут, нярут | тоӈи(toŋi) | омо̄(omō) | |||||
| 154 | sea | dalay[330] | namu mederi | ᠨᠠᠮᡠ(namu);ᠮᡝᡩᡝᡵᡳ(mederi) | ламу(lamu),лам(lam),далай(dalaj) | ламу, далай | наму(namu) | наму(namu),наммо̄(nammō) | намо(namo) | *mədə-əri | |||
| 155 | salt | dɔ:sun[331], katagan[332] | dabsun | ᡩᠠᠪᠰᡠᠨ(dabsun) | турукэ(turukə),давахун(dawahun),тус(tus) | турукэ, давахун, тус (Sakha) | даусу(dausu) | даосон(daoson),даосун(daosun) | |||||
| 156 | stone | dʒɔlɔ[333] | wehe | ᠸᡝᡥᡝ(wehe) | дёло(ʒolo),хисэ(hisə),иӈа̄(iŋā),ихэ(ihə) | дёл (джол) | ӡоло(ʒolo) | ӡоло(ʒolo) | *wə-xə | ||||
| 157 | sand | ʃirgi[334] | yonggan | ᠶᠣᠩᡤᠠᠨ(yonggan) | иӈа̄(iŋā),сируги(sirugi),сиргӣ(sirgī),сиргӣлан(sirgīlan) | иҥа, сируги, сирги | |||||||
| 158 | dust | tɔ:rag[335] | buraki | ᠪᡠᡵᠠᡴᡳ(buraki) | тукала(tukala),намнэ(namnə) | тукала, намнэ | *burə-ki? | ||||||
| 159 | earth | tʊkala[336] | na | ᠨᠠ(na) | тукала(tukala) | тукала | на̄(nā) | на̄(nā) | |||||
| 160 | cloud | tukʃu[337] | tugi | ᡨᡠᡤᡳ(tugi) | туксу(tuksu),нектэ(ņektə) | тугэчин | *tu-ŋgi | ||||||
| 161 | fog | tamna[338] | talman | ᡨᠠᠯᠮᠠᠨ(talman) | тамнакса(tamnaksa) | тамнак`са | тамна(tamna) | *tamaŋgi | |||||
| 162 | sky | bʊwa[339] | abka, niyangniya (clear sky) | ᠠᠪᡴᠠ(abka);ᠨᡳᠶᠠᠩᠨᡳᠶᠠ(niyangniya) | буга(buga),няӈна(ņaŋna) | няҥна, буга | боүа(boɣa) | њаӈња | наӈна(naŋna),бо̄(bō) | *abxa | |||
| 163 | wind | ədin[340] | edun | ᡝᡩᡠᠨ(edun) | эрдын(ərdin),удун(udun),сигир(sigir) | эрдын | эди(ədi) | хэду(hèdu) | *ədu-un | ||||
| 164 | snow | ɪmana[341] | nimanggi | ᠨᡳᠮᠠᠩᡤᡳ(nimanggi) | иманна(imanna),сиӈилгэн(siŋilgən),хиӈилгэн(hiŋilgən),чигдян(çigʒan) | иманна | има(ima) | *ima-ŋgi | |||||
| 165 | ice | umukʃu[342] | juhe | ᠵᡠᡥᡝ(juhe) | дюкэ(ʒukə) | дюкэ | ӡуғэ | *dʒu-xə | |||||
| 166 | smoke | ʃaŋŋan[343] | šanggiyan | ᡧᠠᠩᡤᡳᠶᠠᠨ(šanggiyan) | саӈнян(saŋņan) | ханин | *ʃaŋ-gian? | ||||||
| 167 | fire | tɔɣɔ[344] | tuwa | ᡨᡠᠸᠠ(tuwa) | того(togo) | тог | тоғо(toɤo) | *towo | |||||
| 168 | ash | uləptən[345] | fulenggi | ᡶᡠᠯᡝᠩᡤᡳ(fulenggi) | хулэптэн(huləptən),тукала̄(tukalā) | хулэптэн, тукала | furɵ-gi? | ||||||
| 169 | toburn(v.i.) | dalga-[346] | deiji- | ᡩᡝᡳᠵᡳᠮᠪᡳ(deijimbi) | дегды̄демӣ(ʒegdīʒemī),лургидемӣ(lurgiʒemī),котородёмӣ(kotoroʒomī) | дегдэде-ми | |||||||
| 170 | road | ɔktɔ[347] | jugūn, on | ᠵᡠᡤᡡᠨ(jugūn);ᠣᠨ(on) | хотко(hotko) | хотаран | хокто(xokto) | ||||||
| 171 | mountain | urə[348] | alin | ᠠᠯᡳᠨ(alin) | урэ(urə) | урэ | вуэ(wuə),кэктимэ(kəktimə) | хурэ̄н(hurə̄n) | *ali-in | ||||
| 172 | red | ʊla:rɪn[349] | fulgiyan | ᡶᡠᠯᡤᡳᠶᠠᠨ(fulgiyan) | хулама(hulama),хуларин(hularin),хо̄лбама(hōlbama) | хуланя | хулалиғи | *fula-giɛn | |||||
| 173 | green | tʃuturin[350] | niowanggiyan | ᠨᡳᠣᠸᠠᠩᡤᡳᠶᠠᠨ(niowanggiyan) | чулама(çulama),чуларин(çularin),чурин(çurin) | чулбаня | њолиғи | *non-gian ("blue") | |||||
| 174 | yellow | ʃɪŋarɪn[351] | suwayan | ᠰᡠᠸᠠᠶᠠᠨ(suwayan) | сиӈарин(siŋarin),сиӈама(siŋama),сиӈэлэмэ(siŋələmə) | хиҥаня | хо̄лиғи | ԩо̄гдо(ɲōgdo) | *so-gian | ||||
| 175 | white | bagdarɪn[352] | šanggiyan; šanyan | ᡧᠠᠩᡤᡳᠶᠠᠨ(šanggiyan);ᡧᠠᠨᠶᠠᠨ(šanyan) | багдама(bagdama),багдарин(bagdarin) | нёбати | *ʃaŋ-gian? | ||||||
| 176 | black | kɔŋnɔrɪn[353] | sahaliyan | ᠰᠠᡥᠠᠯᡳᠶᠠᠨ(sahaliyan) | коӈномо(koŋnomo),коӈнорин(koŋnorin) | хакарин | *saxa-lia | ||||||
| 177 | night | dɔlbɔ[354] | dobori | ᡩᠣᠪᠣᡵᡳ(dobori) | долбони(dolboņi),луӈур(luŋur) | долбони | догбо(dogbo) | *dolō | |||||
| 178 | day | inəŋ[355] | inenggi | ᡳᠨᡝᠩᡤᡳ(inenggi) | тырганӣ(tirgaņī),инэӈӣ(inəŋī) | инэҥи | инэӈи(inəŋi) | инэӈи(inəŋi) | инэӈи(inèŋi) | *inəŋgi | |||
| 179 | year | aŋŋanɪ[356] | aniya | ᠠᠨᡳᠶᠠ(aniya) | анӈанӣ(anŋaņī) | анҥани | анани(anani) | *ania | |||||
| 180 | warm | ɲama[357] | bulukan, halukan | ᠪᡠᠯᡠᡴᠠᠨ(bulukan);ᡥᠠᠯᡠᡴᠠᠨ(halukan) | няма(ņama),нямапчу(ņamapçu) | няма | *xalun | ||||||
| 181 | cold | iŋin[358] | šahūrun | ᡧᠠᡥᡡᡵᡠᠨ(šahūrun) | буркас(burkas),игэсчэрӣ(igəsçərī),иӈинӣпчу(iŋiņīpçu),хиктырэ̄(hiktirə̄) | иҥинипчу | *ʃən-un? | ||||||
| 182 | full | dʒalʊm[359] | jaluka | ᠵᠠᠯᡠᡴᠠ(jaluka) | дялум(ʒalum) | дялум | *dʒal-lu-xa? | ||||||
| 183 | new | irkəkin[360] | ice | ᡳᠴᡝ(ice) | о̄макта(ōmakta),ирчэ̄(irçə̄) | ирчэ, омакта | *itʃə | ||||||
| 184 | old | ʃagdɪ[361] | fe, sakda | ᡶᡝ(fe);ᠰᠠᡴ᠋ᡩ᠋ᠠ(sakda) | сагды(sagdi) | сагды | *fu-ə | ||||||
| 185 | good | aya[362] | sain | ᠰᠠᡳᠨ(sain) | ая(aja) | ая | айа(aia) | аја(aja),улиӈга(uliŋga) | улэ(ulə),ая(aja) | ая(aja), | *sai-in | ||
| 186 | bad | əru[363] | ehe | ᡝᡥᡝ(ehe) | эрӯ(ərū) | эру | эхэлэ(əxələ) | *əxə | |||||
| 187 | rotten | nukuntʃa[364] | niyaha, ibtenehe | ᠨᡳᠶᠠᡥᠠ(niyaha);ᡳᠪᡨᡝᠨᡝᡥᡝ(ibtenehe) | муну(munu),ухук(uhuk) | муну, ухук | |||||||
| 188 | dirty | bʊdʒar[365] | nantuhūn langse | ᠨᠠᠨᡨᡠᡥᡡᠨ(nantuhūn);ᠯᠠᠩᠰᡝ(langse) | няӈнячӣ(ņaŋņaçī),няӈняды̄(ņaŋņadī),булэ̄чӣ(bulə̄çī) | булэчи, няҥняды | тэгбэни(təgbəni) | ||||||
| 189 | straight | tʃitʃur[366] | sijirhūn | ᠰᡳᠵᡳᡵᡥᡡᠨ(sijirhūn) | |||||||||
| 190 | round | boŋbəlin[367] | muheliyen | ᠮᡠᡥᡝᠯᡳᠶᡝᠨ(muheliyen) | муӈумэ(muŋumə),мукчумэ(mukçumə),чулбурэ(çulburə),мумбэр(mumbər) | муҥумэ, чулбурэ | бомболь-бомболь(bombol'-bombol') | ||||||
| 191 | sharp | əmər[368] | dacun, šulihun, šolonggo | ᡩᠠᠴᡠᠨ(dacun);ᡧᡠᠯᡳᡥᡠᠨ(šulihun);ᡧᠣᠯᠣᠩᡤᠣ(šolonggo) | эмир(əmir),делтумэ(ʒeltumə) | эмир | |||||||
| 192 | dull | mampa[369] | modo | ᠮᠣᡩᠣ(modo) | хэепчэ̄(həjepçə̄),ее(jeje),муктукӣ(muktukī),тэптые а̄чин(təptije āçin),эхи тэптырэ(əhi təptirə),эхивчэ(əhiwçə) | хаэпчэ, муктуки | |||||||
| 193 | smooth | burtʃurin[370] | necin, bišun | ᠨᡝᠴᡳᠨ(necin);ᠪᡳᡧᡠᠨ(bišun) | наптама(naptama),наптака̄н(naptakān),наптарин(naptarin) | наптама | |||||||
| 194 | wet | wʊlapkʊn[371] | derbehun, usihin | ᡩᡝᠯᠪᡝᡥᡠᠨ(delbehun);ᡠᠰᡳᡥᡳᠨ(usihin) | улапкун(ulapkun) | улапкун | |||||||
| 195 | dry | ɔlgɔkin[372], iləŋ[373] | olhon | ᠣᠯᡥᠣᠨ(olhon) | олгокин(olgokin) | огони(ogoni) | |||||||
| 196 | correct | tədʒə:[374] | acanaha, tob giyangga | ᠠᠴᠠᠨᠠᡥᠠ(acanaha);ᡨᠣᠪ ᡤᡳᠶᠠᠩᡤᠠ(tob giyangga) | тэде, кэкэй | ||||||||
| 197 | near | daga[375] | hanci, hamika | ᡥᠠᠨᠴᡳ(hanci);ᡥᠠᠮᡳᡴᠠ(hamika) | дага(daga),дагама(dagama),дагалта(dagalta),да̄(dā),да̄лта(dālta),та̄ма(tāma) | дага | |||||||
| 198 | far | gɔrɔ[376] | goro | ᡤᠣᡵᠣ(goro) | горо(goro) | горо | *goro,*goron | ||||||
| 199 | right | a:n[377] | ici | ᡳᠴᡳ(ici) | анӈӯ(anŋū) | анҥу | |||||||
| 200 | left | dʒəyin[378] | hashū | ᡥᠠᠰᡥᡡ(hashū) | дегинӈӯ(ʒeginŋū) | дэгинҥу | *xai-su | ||||||
| 201 | at | -de | ᡩᡝ(de) | -дӯ(-dū),-тӯ(-tū) | -ду, -ту | -ду(-du) | -ду(-du),-до(-do) | *-do 〜*-du | |||||
| 202 | because | dʒa:lin[379] | ...jalin (+ de), ...be dahame, ...turgunde, adarame seci, ... | ᠵᠠᠯᡳᠨ(jalin);ᠪᡝ ᡩᠠᡥᠠᠮᡝ(be dahame);ᡨᡠᡵᡤᡠᠨᡩᡝ(turgunde);ᠠᡩᠠᡵᠠᠮᡝ ᠰᡝᠴᡳ(adarame seci) | тарит(tarit) | -дярин | |||||||
| 203 | in | dolo | ᡩᠣᠯᠣ(dolo) | -ла̄(-lā),-дула̄(-dulā),-тула̄(-tulā) | -ла, -дула | *do-lo | |||||||
| 204 | with | ...emgi, ...sasa | ᡝᠮᡤᡳ(emgi);ᠰᠠᠰᠠ(sasa) | -нун(-nun),-гали(-gali),-тай(-taj) | -нун, -гали, -тай | ||||||||
| 205 | if | aika, aikabade | ᠠᡳᡴᠠ(aika);ᠠᡳᡴᠠᠪᠠᡩᡝ(aikabade) | -раки(-raki),-наки(-naki),-лаки(-laki),-таки(-taki),-мӣ(-mī) | -раки, -наки | ||||||||
| 206 | and | jai | ᠵᠠᡳ(jai) | -да̄(-dā),-дэ̄(-də̄),тугӣ-дэ̄(tugī-də̄) | -да, -дэ, туги-дэ | ||||||||
| 207 | name | gərbi[380] | gebu | ᡤᡝᠪᡠ(gebu) | гэрби(gərbi) | гэрби | гэгби(gəgbi) | гэлбу(gèlbu) | гэрбу(gərbu) | *gə-bu |