Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Przejdź do zawartości
Wikipediawolna encyklopedia
Szukaj

Iowa

Na mapach:42°N 93°W/42,000000 -93,000000
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ten artykuł dotyczy stanu w USA. Zobacz też:inne znaczenia.
Iowa
State of Iowa
stan
29. stan od28 grudnia1846
Ilustracja
PieczęćFlaga
PieczęćFlaga
Hymn:The Song of Iowa
Dewiza:Our liberties we prize and our rights we will maintain
Państwo

 Stany Zjednoczone

Stolica

Des Moines

KodISO 3166-2

US-IA

Gubernator

Kim Reynolds (R)

Powierzchnia

145 746 km²[1]

Populacja (2021)
• liczba ludności


3 193 079[2]

• gęstość

21,90 os./km²

Strefa czasowa

UTC-06:00
UTC-05:00

Języki urzędowe

angielski

Położenie na mapie USA
Położenie na mapie
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku
Informacje w Wikipodróżach
Strona internetowa

Iowa (wymowa:/ˈaɪ.əwə/) –stan w centralnej częściStanów Zjednoczonych. Jego granice wyznaczają rzekiMissisipi (na wschodzie), orazMissouri iBig Sioux (na zachodzie).

Całe terytorium stanu zajmują rozległe równiny. Położony w centrum tzw.pasa kukurydzianego, jest największym w kraju producentemwieprzowiny ikukurydzy[3].

Liczy 3,2 mln mieszkańców, z czego ponad 700 tys. zamieszkujeobszar metropolitalny stolicyDes Moines.

Stał się 29. stanem w 1846 roku. Jego nazwa wywodzi się od rdzennych AmerykanówIoway, którzy niegdyś zamieszkiwali ten region[4].

Symbole stanu

[edytuj |edytuj kod]
  • Dewiza:Our Liberties We Prize and Our Rights We Will Maintain („Cenimy swobody nasze i praw swoich strzec będziemy”)
  • Przydomek:The Hawkeye State („Stan sokolego oka”)
  • Symbole:szczygieł, dzikaróża, skałageoda idąb

Historia

[edytuj |edytuj kod]

Pierwsi Europejczycy dotarli do terytorium przyszłego stanu Iowa w 1673. Byli to francuscy odkrywcyLouis Jolliet iJacques Marquette. Do 1763 terytorium formalnie należało do Francji, będąc częściąLuizjany. Następnie do 1800 należało doHiszpanii, potem do 1803 powróciło do Francji, by w końcu przejść w ręce Stanów Zjednoczonych w wynikuzakupu Luizjany. Pierwsi amerykańscy osadnicy oficjalnie przybyli na terytorium stanu w1833. Stan został przyjęty do Unii28 grudnia1846[5]. W latach czterdziestych XIX wieku zaczęli napływać niemieccy imigranci, którzy z czasem stali się największą grupą migrantów w stanie[6].

  • 1857 – Des Moines zostaje stolicą stanu (wcześniej nią byłoIowa City)[7].
  • 1867 – Ukończono budowę pierwszej linii kolejowej[7].

Geografia

[edytuj |edytuj kod]

Graniczy zMinnesotą na północy,Wisconsin iIllinois na wschodzie, na południu zMissouri, oraz zNebraską iDakotą Południową na zachodzie[4]. Jako stan Środkowego Zachodu, tworzy pomost między lasami na wschodzie i łąkami wysokich równin preriowych na zachodzie. Jej łagodnie pofałdowany krajobraz wznosi się powoli, gdy rozciąga się na zachód od rzeki Missisipi, która stanowi jego całą wschodnią granicę[7].

Miasta

[edytuj |edytuj kod]
Największe miasta w stanie Iowa, powyżej 50 000 mieszkańców (2021)[8]

Na terenie stanu Iowa znajdują się 942 miasta (city), w tym 3 o liczbie ludności przekraczającej 100 000, 42 powyżej 10 000 mieszkańców, a 274 powyżej 1000 mieszkańców (2021 r.)[8].

Lista miast zamieszkanych przez 5000 lub więcej osób (2021 r.)[8]:

Demografia

[edytuj |edytuj kod]
Gęstość zaludnienia w Iowa

Spis ludności z roku 2020 stwierdza, że stan Iowa liczy 3 190 369 mieszkańców, co oznacza wzrost o 144 014 (4,7%) w porównaniu z poprzednim spisem z roku 2010[9]. Dzieci poniżej piątego roku życia stanowią 5,9% populacji, 23,1% mieszkańców nie ukończyło jeszcze osiemnastego roku życia, a 17,7% to osoby mające 65 i więcej lat. 49,8% ludności stanu stanowią kobiety[10].

Język

[edytuj |edytuj kod]

Najpowszechniej używanymi językami są[11]:

Rasy i pochodzenie

[edytuj |edytuj kod]

Według danych z 2021 roku, 84,5% mieszkańców stanowiła ludność biała (83% nie liczącLatynosów), 6,8% było rasy mieszanej, 3,6% toAfroamerykanie lub czarnoskórzy Amerykanie, 2,4% toAzjaci, 0,5% tordzenna ludność Ameryki, 0,15% toHawajczycy i mieszkańcy innych wyspPacyfiku. Latynosi stanowią 6,6% ludności stanu[12].

Największe grupy stanowią osoby pochodzenianiemieckiego (31,3%),irlandzkiego (12,7%) iangielskiego (10,4%). Istnieją także duże grupy osób pochodzenia:meksykańskiego (153,9 tys.), „amerykańskiego” (139,4 tys.),norweskiego (132,2 tys.),holenderskiego (106,7 tys.),szwedzkiego (67,3 tys.),szkockiego lub szkocko–irlandzkiego (64,2 tys.),włoskiego (57,8 tys.),afrykańskiego lubarabskiego (55,6 tys.),francuskiego (55,2 tys.),czeskiego (49,1 tys.), europejskiego (48,6 tys.),duńskiego (43,9 tys.) ipolskiego (37 tys.)[12].

Religia

[edytuj |edytuj kod]
Kościół luterański synodu missouri wDavenport

Dane z 2014 r.[13]:

Największe wyznania religijne w stanie obejmująkatolicyzm (18%) iluteranizm (14%)[17][13]. We wschodniej części stanu znajdują się dwa skupiskaamiszów obejmujące około 8 tys. wyznawców[17][16].

Gospodarka

[edytuj |edytuj kod]

Iowa jest stanem rolniczym gdzie 85% gruntów wykorzystywanych jest w celach rolniczych. Głównym źródłem dochodu z hodowli w stanie są świnie, zaraz za nimi plasuje się bydło mięsne – a Iowa hoduje więcej świń niż jakikolwiek inny stan. To także lider w produkcji mleka, kurczaków i jaj. Iowa prowadzi również w kraju pod względem uprawy kukurydzy i jest liderem w produkcji soi[4].

Przetwórstwo żywności jest największym przemysłem produkcyjnym wThe Hawkeye State. Iowa ma jeden z największych młynów zbożowych w kraju i największy zakład przetwórstwapopcornu. Na drugim miejscu plasuje się produkcja maszyn – zwłaszcza maszyn rolniczych i budowlanych, a także sprzętu AGD[4].

Energia

[edytuj |edytuj kod]

Iowa jest największym producentemetanolu ibiodiesla jako paliwo w kraju i ma około jednej czwartej całkowitej zdolności produkcyjnej etanolu w USA[18].

Większość energii elektrycznej w stanie pochodzi ze źródeł odnawialnych, prawie w całości z wiatru. Stan jest drugim po Teksasie największym producentem energii wiatrowej w kraju. Posiada znaczne zasoby węgla, a jego wydobycie zakończono w latach 90. XX wieku[18].

Uczelnie

[edytuj |edytuj kod]
KampusIowa State University

Kultura

[edytuj |edytuj kod]
Zach Johnson na turnieju w 2007 roku
  • Slipknot – grupa muzyczna
  • Bill Bryson – amerykański pisarz, autor książek podróżniczych i popularnonaukowych
  • Jeremy Soule – amerykański kompozytor muzyki do gier komputerowych
  • Ashton Kutcher – amerykański aktor, producent, scenarzysta filmowy i telewizyjny
  • Elijah Wood – amerykański aktor

Sport

[edytuj |edytuj kod]

Przypisy

[edytuj |edytuj kod]
  1. State Area Measurements and Internal Point Coordinates. U.S. Census Bureau. [dostęp 2018-04-09]. (ang.).
  2. Population of Iowa. United States Census Bureau. (ang.).
  3. CaseyC. Leins CaseyC.,10 Things to Know About Iowa [online], US News, 2019 [dostęp 2022-10-25] (ang.).
  4. abcdOverview of Iowa, [w:] Us News [online] [dostęp 2022-10-26] (ang.).
  5. Informacje na temat przyłączenia stanu. (ang.).
  6. FAQs · German Iowa and the Global Midwest [online], germansiniowa.lib.uiowa.edu [dostęp 2022-10-27] (ang.).
  7. abcIowa History Timeline: Iowa Important Dates and Events [online], ereferencedesk.com [dostęp 2022-10-27] (ang.).
  8. abcCity and Town Population Totals: 2020-2021. U.S. Census Bureau. [dostęp 2023-05-09]. (ang.).
  9. Change in Resident Population of the 50 States, the District of Columbia, and Puerto Rico: 1910 to 2020 [online], 2020 Census Apportionment Results [dostęp 2021-11-10] .
  10. U.S. Census Bureau QuickFacts: Iowa; United States [online], census.gov [dostęp 2022-10-26] (ang.).
  11. Data Center Results [online], apps.mla.org [dostęp 2019-01-20] .
  12. ab2021: ACS 1-Year Estimates Data Profiles (DP05/DP02) [online], data.census.gov [dostęp 2022-10-26] .
  13. abAdults in Iowa. Pew Research Center, 2014. [dostęp 2019-01-14].
  14. W nawiasie wymieniono grupy mające ponad 100 tys. członków.
  15. W nawiasie wymieniono grupy mające ponad 50 tys. członków.
  16. abCongregational Membership [online], thearda.com [dostęp 2022-10-25] .
  17. abIowa - People, [w:]Encyclopædia Britannica [dostęp 2023-01-31] (ang.).
  18. abU.S. Energy Information Administration - EIA - Independent Statistics and Analysis [online], eia.gov [dostęp 2022-10-26] .
Hrabstwa stanu Iowa

Flaga Iowa

Podział administracyjny Stanów Zjednoczonych
Stany
Dystrykt federalny
Terytoria zależne
Nieinkorporowaneterytoria stowarzyszone
Nieinkorporowaneterytoria zorganizowane
Nieinkorporowaneterytoria niezorganizowane
Inkorporowane terytorium niezorganizowane:

Flaga Stanów Zjednoczonych

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Iowa&oldid=77734654
Kategorie:
Ukryte kategorie:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp