Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Przejdź do zawartości
Wikipediawolna encyklopedia
Szukaj

Aleksander Zdanowicz (historyk)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Zobacz też: inne osoby nazywające sięAleksander Zdanowicz.
Aleksander Zdanowicz
ilustracja
Data i miejsce urodzenia

26 lutego1805
Bielkiewicze nadPtyczą,powiat ihumeński

Data i miejsce śmierci

17 maja1868
Wilno

Zawód, zajęcie

historyk,filolog i pedagog

Multimedia w Wikimedia Commons
Rodzina Zdanowiczów (Wilno, ok. 1860 r.)

Aleksander Maria Zdanowicz (ur.26 lutego1805,Bielkiewicze[1] nadPtyczą,powiat ihumeński[2], zm.17 maja1868,Wilno[3] (na Zarzeczu)) – polski historyk,filolog,leksykograf, pedagog i autor podręczników.

Życiorys

[edytuj |edytuj kod]

Urodził się w katolickiej rodzinie szlacheckiej Antoniego Zdanowicza wzaścianku Bielkiewicze nad rzekąPtyczą w pobliżu miasta Ihumeń (obecnieCzerwień (Białoruś)) wguberni mińskiej. Miał dwóch braci i siostrę. Edukację rozpoczął w szkole parafialnej wDudziczach. Uczył się sześć lat wbazyliańskiej szkole wLadach, następnie był przez dwa latapreceptorem. W roku 1827 rozpoczął studia filologiczne naCesarskim Uniwersytecie Wileńskim, które ukończył w 1831 roku. Otrzymał stanowisko nauczyciela w Instytucie Szlacheckim w Wilnie. W latach 1834–1849 był przez 15 lat wykładowcąjęzyka łacińskiego. Ok. 1840 ożenił się z nauczycielką Emilią Piasecką, która urodziła czworo dzieci: Ignacego, bliźnięta Teresę i Henryka oraz Michalinę. Od 1849 do 1863 był nauczycielem historii[4]. W następstwie represji popowstaniu styczniowym utracił posadę nauczyciela. Syn Ignacy Zdanowicz (ur. 1841) za udział w powstaniu został powieszony 1 grudnia 1863 naPlacu Łukiskim w Wilnie.

W 1859 został członkiem zwyczajnymWileńskiej Komisji Archeologicznej.

Grób historyka Aleksandra Zdanowicza na cmentarzu Bernardyńskim w Wilnie

Wydał jedenaście podręczników oraz opracował siedem skryptów jako rękopisy. Przetłumaczył zjęzyka rosyjskiego trzy obszernemonografie historyczne Ivana Kajdanova (1782–1843). Pracował w redakcjiKuryjera Wileńskiego, gdzie współpracował zAntonim Odyńcem, oraz był jednym z redaktorówSłownika języka polskiego[5]. Napisał biografię generałaMariana Langewicza, który w marcu 1863 ogłosił siędyktatorem powstania styczniowego[6].

Do nauki historii polskiej zastosowałmnemotechniczną „metodę polską“Antoniego Jaźwińskiego opisaną w dzieleTablica chronograficzna, podług metody Jaźwinskiego... wydanej wWilnie w 1845[7].

Publikacje

[edytuj |edytuj kod]
  • Dykcyjonarzyk francuzki z krótką informacyją wymawiania i rozmowami. Wilno 1829 i 1832.
  • Grammatyka francuzka dla dzieci. Wilno 1830, 1839 i 1844.
  • Abecadło albo elementarz francuzki dla dzieci. Wilno 1830 i 1840.
  • Wypisy francuzkie dla dzieci, poczynających naukę tego języka[8]. (dziewięć wydań od 1831 do 1859)
  • Tablice regularnych koniugacyi łacińskich. Wilno 1837.
  • Tablica chronograficzna, podług metody Jaźwinskiego, obejmująca wykład nowej metody uczenia chronologii, jako też spis cesarzów i królów, w tablicy chronograficznej zawartych od N. C. do dnia dzisiejszego. Wilno 1845[9].
  • Rys chronologiczno-historyczny państw nowożytnych od V wieku do dziś dnia, z kilku mappami i genealogijami, tudzież zbiorem pytań dla poczynających. Wilno 1844, 1853 i 1861.
  • Objaśnienie chronologicznej tablicy, obejmującej porządek następstwa cesarzów i królów w XX narodach, od początku ery chrześcijańskej do dnia obecnego. Wilno 1837.
  • Szkic historyi polskiej dla dzieci zchromolitografijami. Wilno 1857, 1859 i 1862.
  • Szkic historyi powszechnej. Wilno 1861.
  • Historyja powszechna dla szkolnej młodzieży. (2 tomy), Wilno 1861 i Warszawa 1871.
  • Dziesięć dni dyktatury. Wspomnienie z lat ubiegłych. Gorlice 1901.
Przekłady z języka rosyjskiego
  • Historyja powszechna krótko zebrana przez Kajdanowa. (3 tomy), Wilno 1845.
  • Historyja średnich wieków. Wilno 1845.
  • Historyja nowych wieków. Wilno 1846.

Rękopisy i skrypty

[edytuj |edytuj kod]
  • Historyja literatury polskiej dla młodzieży żeńskiej.
  • Geografija dawnej Polski ze szczególnym względem na jej stronę historyczna i malowniczą.
  • O organizacyi rządu, starożytnej Polski.
  • Kosmografija dla pensyi żeńskich.
  • Przegląd systematyczny całego obszaru wiedzy ludzkiej.
  • Nauka praktyczna języka łacińskiego dla dzieci.
  • Panowanie Stanisława Poniatowskiego, podług najnowszych źródeł, dla młodzieży.

Przypisy

[edytuj |edytuj kod]
  1. Bielkiewicze. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego/Tom I/Bielkiewicze. [dostęp 2022-08-19].
  2. Aleksander Zdanowicz – polski historyk, filolog, pedagog, propagator nauczania historii (...). Instytut de Republica. [dostęp 2022-08-19].
  3. Zdanowicz Aleksander i Ignacy – Cmentarz bernardyński, Wilno
  4. Зданович, Александр. Wikisource. [dostęp 2017-08-04]. (ros.).
  5. Słownik języka polskiego, Wilno 1861 – Aleksander Zdanowicz i in.. Uniwersytet Warszawski. [dostęp 2017-08-04].
  6. Aleksander Zdanowicz: Dziesięć dni dyktatury. [dostęp 2022-08-19].
  7. Sikorski 1903 ↓.
  8. Wypisy francuzkie dla dzieci poczynających naukę tego języka ułożone przez Alexandra Zdanowicza, wyd. 1839 [online], polona.pl [dostęp 2018-06-01] .
  9. AleksanderA. Zdanowicz AleksanderA.,Tablica chronograficzna, podług metody Jaźwińskiego obejmująca wykład nowej metody uczenia chronologii, jako też spis Cesarzów i Królów w tablicy Chronograficznej zawartych, od narodzenia Chrystusa do dnia dzisiejszego, wyd. 1845. [online], polona.pl [dostęp 2018-07-02] .

Bibliografia

[edytuj |edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj |edytuj kod]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Aleksander_Zdanowicz_(historyk)&oldid=76404935
Kategorie:
Ukryta kategoria:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp