| Angan | |
|---|---|
| Kratke Range | |
| Geographic distribution | Kratke Range,Morobe Province,Papua New Guinea |
| Ethnicity | Angu people |
| Linguistic classification | Trans–New Guinea |
| Language codes | |
| Glottolog | anga1289 |
Map: The Angan languages of New Guinea The Angan languages Other Trans–New Guinea languages Other Papuan languages Austronesian languages Uninhabited | |
TheAngan orKratke Range languages are afamily of theTrans–New Guinea languages in the classification ofMalcolm Ross. The Angan languages are clearly valid as a family. They were first identified as such by J. Lloyd and A. Healey in 1968; Wurm (1975) classified them as Trans–New Guinea. Glottolog treats Angan as a separate or unclassified family, ignoring further evidence.
The languages are spoken in theKratke Range ofEastern Highlands Province and adjoining areas ofGulf Province andMorobe Province.[1]
Ross (2005) classifies the languages as follows:[2][verify this is actually Ross's classification]
Branch A is defined by the pronouns1SGni and2SGti.Ankave is not listed in Ross's classification. It has the1SG pronouns based onni, but not a2SG based onti.
Usher (2020) is both more agnostic and contradicting of Ross's 'A' and 'B' branches:[3]
Menya is notable for itsdyadic kinship terms (terms referring to the relationship two or more people have to each other), which are rare globally and not prevalent in Papua New Guinea (though they also exist in theOksapmin language).[4]
Many Angan languages are covered by phonological sketches in Lloyd (1973a, b).[5][6]
Ross (1995) reconstructs the pronouns (independent and object prefixes) as follows:[2]
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| 1st person | *nə, *ni *nə- | *nʌ, *yʌi *e(a)- | *nʌi *na- |
| 2nd person | *gə, *ti *gə- | *kʌi | *sʌi *se- |
| 3rd person | *gʌ *u-/*w- | ? (=3SG) | *ku (=3SG) |
The following basic vocabulary words are from the Trans-New Guinea database:[7]
The words cited constitute translation equivalents, whether they are cognate (e.g.mɨnyagɨnya,magɨna,munakɨna for “head”) or not (e.g.sanggwa,avgwo,nyɨla for “sun”).
| gloss | Ankave | Akoye | Baruya | Hamtai | Kamasa | Kawacha | Menya | Safeyoka | Simbari | Tainae | Yagwoia | Angaataha |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| head | mɨnga(yi) | mɨnggaaya | mɨnyagɨnya | mnga | magɨna | munakɨna | mnyanga | mɨnakɨna | minta | mɨnggaai | mnakɨna | mɨtɨ-'o |
| hair | nda'a | n̩daa(vɨ') | mɨjata | mta | njisa | msa'a | mta; nda | mɨsa | mindata | ṃde | msaasa | mɨsis-a'a |
| ear | haara'a | araa | kadɨka | qata | kata'a | kaatɨga | qata | haaraha | kaantɨka | aarɨ(na) | qatisa | atɨ'-ɨrɨ |
| eye | sɨmu(yi) | aagwaai | tɨnna | hingo | tuma | tɨmma | hingwa | tɨma | sɨmta | haagwe | hina | nt-a'a |
| nose | sɨ'ma | hamɨ | sɨnna | hima | sipata | lɨpasi | hima | zamaana | sɨmputa | hamɨ | himsa | mant-a'a |
| tooth | maangɨ | maaga | maanga | maanga | maanga | maanga | heqwaanga | maanga | maanka | maage | maana | mank-ɨrɨ |
| tongue | aai'wɨ | aabgwa; aavwia | taalɨta | aaiwa | tewa | teva | tewa | meraanya | kwaavlɨlɨ | aaveona | hyaalsa | omas-a'a |
| leg | sugwaaviaga | avga | sɨvɨla | yanga | sugwa | lɨvya | zuka | zɨve | sɨwla | habgu' | kwapɨtwalyɨ | au'-ɨrɨ |
| louse | iya | ye | yɨle | iyaa'aa | iya | iya | yaaqa | iyaa | ila | nde' | ila | akɨrɨ-'o |
| dog | sɨwia | tayo | jɨlɨka | hive'aa | suya | lɨvaaya | hivyeqa | zɨwasa | njɨlɨka | tɨyo | wakyɨ | su'-ɨrɨ |
| bird | inga | inko | yuta | inga | manɨwa | mɨnavaaya | yinga | yɨhuva | ntaqatɨ | inko | qaikwɨsa | ko-'o |
| egg | ki'mɨnga | m̩ge | (yu)kwaraka | mnga | hi'imɨya | mɨnya | qwi | mɨna | pantapta | ṃge'; munke' | mna | kwaatani-patɨ; nameraa-'o |
| blood | taangga | taagi | tawe | hinge'aa | kwe | langaaya | hangeqa | saahana; yaa'mpaza | mɨnjaaka | taagi' | msaasa | nsɨtɨ-patɨ |
| bone | enga' | yanggai | yagɨnya | yanga | yakina | yakɨna | yaanga | yakana | yankinta | yɨnggai | yekɨna | antɨ-tatɨ |
| skin | yaraa(na) | yara(na) | kɨlaaka | hewa | pa'a(me) | paa(ga) | hviwa | (aa'ma)paaha | kɨlaaka | yarana | aa'mosa | ampɨ-patɨ |
| breast | aamunga | aamɨgo | aa(ng)wɨnya | aamga | aanya | aamɨna | aangwa | aamna | aamɨnta | aamugo' | aamna | amwɨtɨ'-ɨrɨ |
| tree | ika' | iga' | ita | iya | isa | iga | iya | iya | ika | igya | isa | i-patɨ |
| man | oga | avo; waako | kwala | qoka | kwe'wa | kwe; kwoyava | qoka | hwe | kwala | avo | kwala | wo-'o |
| woman | aavagi | abaagi | bala | aapaka | amaa | a'me; api | apaka | ape | aampala | avaagi | aapala | apop-aatɨ |
| sun | sanggwa | avgwo | nyɨla | mapa | mape | mapiya | mapa (tɨqa) | mape | kwɨnja; nilya | habgo' | mapya | ipɨ-'o |
| moon | ema' | aamnggo | langwa | qaamnga | ki'yapa | kaamɨna | qaangwa | haamna | lampaaka | imo' | lamnyɨ | waatɨ-'o |
| water | yɨnunggu | inaaga | aalya | e'aa | kwe('ma) | aaya | eqa | aaya | aalya; wanya | (i)naagu | aalyɨ | wapo'-o |
| fire | ta'a | ta(vɨ') | dɨka | ta | ta'a | tɨga | ta | tɨha | ntɨka | taa(vɨ') | tɨsa | sis-a'a |
| stone | sa'anga | andaga | sɨla | hawa | tega | laasa | hika | zasa | sɨla | haai | hekyɨ | naw-a'a |
| name | avaa'nankana | ntaga | yaya (yavya) | yav'a | nyanyaawo | yavya | yavqa | yave | yavata | taagɨ(va') | yawyɨ | ampɨ-patɨ |
| eat | n̲eo' | n̲amda' | n̲ɨwa' | qan̲'i | inyo | minyo | an̲ki | haṉkaha | an̲aantapyɨ | nɨmda' | hisa n̲aatana | nanataise |
| one | naawona | fonu' | pɨrɨ' (na) | fati (na) | hunanɨnko | uwa'na | hɨnkwona | ingava'na | pɨrɨ'mɨna | fono | hɨnkwa'na | nas- |
| two | uwa | faaina | pɨrɨwaai (na) | hivaa'u | hukwego | huvaa'u | hɨnqwaaqwo | huvaa'u | pɨvɨraalna | foya | hulwaaqwɨ | ya- |