ΟΖ80 είναιμικροεπεξεργαστής (CPU)8-bit που σχεδιάστηκε από την εταιρεία ημιαγωγώνZilog και κυκλοφόρησε τον Ιούλιο του1976. Είχε ευρεία χρήση σεηλεκτρονικούς υπολογιστές για στρατιωτικές χρήσεις.[εκκρεμεί παραπομπή] Ο Z80 και οι κλώνοι του μαζί με την τεχνολογία της οικογένειας επεξεργαστών6502 είχαν την πιο εμφανή παρουσία στην αγορά των 8-bitμικροϋπολογιστών από τα τέλη της δεκαετίας του '70 μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του '80.[1] Ο χρονισμός έφτανε στα 2,5MHz στον απλό και 4Mhz στον Z80A. Ο Z80 αντιγράφηκε κατά κόρον, χωρίς άδεια από τηZilog, από πολλούς κατασκευαστές από τηνανατολική Ευρώπη και τηΡωσία.
ΟιFederico Faggin και οRalph Ungermann ήταν οι ιδρυτές της Zilog και στυλοβάτες του πλάνου για την κατασκευή του Z80 και την εμφάνιση του στην αγορά τον Ιούλιο του1976.[2] Είχε σχεδιαστεί να είναι συμβατός σε επίπεδο εντολών (γλώσσας μηχανής) με τον Intel 8080.[3][4] Ο πρώτος εκ των δύο ήταν πρώην στέλεχος τηςIntel και συμμετείχε στο σχεδιασμό της Κεντρικής Μονάδας Επεξεργασίας8080 της εν λόγω εταιρείας. Ο Z80 ήταν σχεδιασμένος να είναι ψηφιακά συμβατός με τον Intel8080, κυρίως επειδή έτσι θα εξασφάλιζε συμβατότητα με το δημοφιλέστατο εκείνη την εποχή λειτουργικό σύστημαCP/M. Επίσης ο Masatoshi Shima πρώην συνσχεδιαστής των επεξεργαστών της Intel4004 και8080 βοήθησε σημαντικά στην ανάπτυξη του Z80. Οι δυνατότητες του επεξεργαστή της Zilog ήταν υπερσύνολο των δυνατοτήτων του8080.
Ο δίαυλος δεδομένων (data bus) του Z80 είναι των8-bits και ο δίαυλος διευθύνσεων (address bus) είναι των 16-bits, ο τελευταίος δηλαδή μπορεί να διευθυνσιοδοτήσει ως 2^16 θέσεις μνήμης (64Kb). Οικαταχωρητές είναι οιB,C,D,E,H καιL και οι συμμετρικοίB',C',D',E',H' καιL'. Έχει επίσης δύο συσσωρευτές (accumulators) που ονομάζονταιA καιA' και δύο καταχωρητές δεικτών καταστάσεως (status flags), τουςF καιF'. Σε μια τυπική εφαρμογή, οι κανονικοί καταχωρητές χρησιμοποιούνται για τις διαδικασίες του κύριου προγράμματος, ενώ οι τονούμενοι καταχωρητές χρησιμοποιούνται για το χειρισμό διακοπών (interrupts). Οι τονούμενοι καταχωρητές μπορούν να γίνουν προσιτοί με μια σειρά εντολών ανταλλαγής (exchange) που ανταλλάσσουν τα περιεχόμενα ενός ζεύγους καταχωρητών με το αντίστοιχο τονούμενο ζεύγος. Επίσης υπάρχουν οι καταχωρητές απαριθμητή προγράμματοςPC (program counter) καιδείκτης σωρούSP (stack pointer). Η λειτουργία του stack είναι τύπουLIFO (Last Input First Output) δηλαδή η τελευταία εντολή είναι αυτή που εξέρχεται πρώτη. Δύο καταχωρητές ειδικής χρήσεως είναι οι καταχωρητές δείκτη (Index registers)IX καιIY. Ο καθένας από αυτούς είναι των 16bits και δίνει την επιπλέον δυνατότητα να απευθύνεται κανείς στη μνήμη με τη βοήθεια μιας αρχικής διεύθυνσης και μετατόπισης (offset). Δύο ακόμη ειδικοί καταχωρητές είναι οI (interrupt vector register) των 8bits που συγκρατεί το byte υψηλής τάξεως μιας διεύθυνσης διακοπής (vector address) και χρησιμοποιείται σε μια διακοπή (interrupt) και ο καταχωρητής ανανεώσεως της μνήμηςR.
Οι λειτουργίες του Z80 μαζί με το εύρος λειτουργίας τους, όπου αυτό χρειάζεται, συνοψίζονται παρακάτω :
Από το1976 ώς το1990 ο Ζ80 χρησιμοποιήθηκε σε περίπου 200 ηλεκτρονικούς υπολογιστές, όλων των τύπων και ειδών. Ενδεικτική λίστα παρακάτω:
In the 8-bit world, the two most popular microcomputers are the Z80 and 6502 computer chips.
 | ΤαWikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα Zilog Z80 |