Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίςπαραπομπές.Βοηθήστε συνδέοντας το κείμενο με τις πηγέςχρησιμοποιώντας παραπομπές, ώστε να είναιεπαληθεύσιμο. Το πρότυπο τοποθετήθηκε χωρίς ημερομηνία. Για τη σημερινή ημερομηνία χρησιμοποιήστε:{{χωρίς παραπομπές|19|03|2025}}
Xavier School's for Gifted Youngsters, Westchester County, New York (ιστορικά) Krakoa (σήμερα)
ΟιX-Men είναι φανταστική ομάδα μεταλλαγμένων υπερηρώων που πρωταγωνιστούν σε πληθώρα σειρώνκόμικς της εταιρίαςMarvel Comics. Δημιούργημα τωνΣταν Λι καιΤζακ Κίρμπι, έκαναν την πρώτη τους εμφάνιση στοThe X-Men #1, που δημοσιεύθηκε τον Σεπτέμβριο του 1963.
Οι X-Men είναιμεταλλαγμένοι που, ως αποτέλεσμα εξελικτικής αλλαγής, γεννήθηκαν με υπεράνθρωπες δυνάμεις ή ικανότητες που συνήθως εκδηλώνονται κατά την εφηβεία. Στις ιστορίες τους, πολλοί κοινοί άνθρωποι αντιμετωπίζουν με τρόμο και απόρριψη τους μεταλλαγμένους (οι οποίοι συχνά αναφέρονται ωςHomo superiors), καθώς μάλιστα θεωρούνται από τους επιστήμονες ως το επόμενο βήμα της ανθρώπινης εξελικτικής αλυσίδας και επομένως συνιστούν απειλή για την ανθρώπινη κοινωνία. Οι φόβοι αυτοί ενισχύονται και λόγω πολλών μεταλλαγμένων που χρησιμοποιούν τις δυνάμεις τους για εγκληματικές ενέργειες. Οι X-Men δημιουργήθηκαν από τον καθηγητήΤσαρλς Εξέβιερ έναν πλούσιο μεταλλαγμένο που ίδρυσε μία ακαδημία με σκοπό να εκπαιδεύσει νεαρούς μεταλλαγμένους και να προστατεύσει αυτούς αλλά και τον υπόλοιπο κόσμο από απειλές όπως οMagneto και ηΑδελφότητα των Κακών Μεταλλαγμένων .
Οι X-Men αποτέλεσαν ένα από τα πλέον επιτυχημένα κόμικ που ενσωματώνουν στοιχεία πολυπολιτισμικότητας και παγκοσμιοποιημένης αντίληψης. Τη δεκαετία του '70 εντάχθηκαν στην ομάδα χαρακτήρες από τηΓερμανία, τηνΙρλανδία, τονΚαναδά, τηΣοβιετική Ένωση, τηνΚένυα και τηνΙαπωνία. Αλλά και τα επόμενα χρόνια η προσθήκη νέων ηρώων από διάφορα μέρη του κόσμου και σε συνδυασμό με την ευαισθησία στην αντιμετώπιση κοινωνικών θεμάτων, ενίσχυσαν μέσα στο κόμικ την αίσθηση της ανοχής έναντι στη διαφορετικότητα και την καταδίκη της αντίληψης περί "φυλετικής ανωτερότητας".
Το όνομα της ομάδας αποτελεί πρωτίστως αναφορά στον Παράγοντα X, το άγνωστο γονίδιο στο οποίο αποδίδεται η γενετική μετάλλαξη των ηρώων. Σύμφωνα με τον Σταν Λι η αρχική του ιδέα ήταν να ονομάσει τη σειρά "Οι Μεταλλαγμένοι".
Οι X-Men ιδρύθηκαν από τον παραπληγικό καθηγητήΤσαρλς Εξέβιερ, που διαθέτει μία από τις ισχυρότερες τηλεπαθητικές ικανότητες στον πλανήτη. Ο Xavier συγκέντρωσε τους X-Men στην έπαυλη που διέθετε στο 1407 Graymalkin Lane τουΣάλεμ, μίας μικρής πόλης στο Westchester County τηςΝέας Υόρκης.Αυτή η έπαυλή έχει την ονομασία Χ Mansion. Η αρχική ομάδα αποτελείτο από πέντε εφήβους που διδάχθηκαν από τον καθηγητή τη χρήση των δυνάμεών τους:Cyclops,Angel,Beast,Iceman,Jean Grey.
Στα πρώτα τεύχη τωνX-Men παρουσιάστηκε και ο βασικός εχθρός τους οMagneto καθώς και η ομάδα του υπό την ονομασίαΑδελφότητα των Κακών Μεταλλαγμένων που περιελάμβανε τους:Quicksilver,Scarlet Witch,Mastermind καιToad. Παρά το γεγονός ότι δεκαετίες αργότερα το κόμικ θα λάβει σαφή θέση κατά του ρατσισμού και της προκατάληψης. Η αρχική σύνθεση της ομάδας βασίζεται σε στερεότυπα ομοιογενούς φυλετικής καταγωγής (λευκοί αγγλοσάξωνες προτεστάντες), πρότυπο εξαιρετικά διαδεδομένο για τα περισσότερα κόμικς υπερηρώων της εποχής. Επιπλέον, ο αρχικακόςMagneto είναι Εβραίος επιζώντας στρατοπέδου συγκέντρωσης και οι βασικοί του συνεργάτες Quicksilver και Scarlet Witch παρουσιάζονται ωςΡομά. Μονάχα ένας νέος X-Man προστέθηκε οMimic αλλά εκδιώχθηκε από τον Xavier εξαιτίας της αλαζονείας του.
To 1969, ο συγγραφέαςΡόι Τόμας και ο σκιτσογράφοςΝιλ Άνταμς επιχείρησαν να ανανεώσουν το κόμικ και ενέταξαν στην ομάδα δύο χαρακτήρες που είχαν παλαιότερα εμφανισθεί στις ιστορίες, τονHavok και τη Lorna Dane, που αργότερα ονομάσθηκεPolaris. Εντούτοις, η πτώση στις πωλήσεις ανάγκασε τη Marvel να παύσει τη σειρά στο τεύχος #66 και να συνεχίσει στα τεύχη 67-93 με ανατυπώσεις παλαιότερων ιστοριών.
ΣτοGiant-Size X-Men #1 (1975), ο συγγραφέαςΛεν Γουάιν και ο σκιτσογράφοςΝτέιβ Κόκρουμ παρουσίασαν μία νέα ομάδα η οποία αποτελούνταν από τηνStorm, μαζί με τρεις χαρακτήρες που είχαν εμφανισθεί παλαιότερα στις σελίδες του κόμικ:Sunfire,Banshee καιWolverine. ΗJean Grey σύντομα εντάχθηκε στην ομάδα ως Φοίνικας, ενώ συχνές εμφανίσεις έκαναν και τα υπόλοιπα μέλη της αρχικής ομάδας ήτοι οι: Havok, Polaris, Beast και Angel.
Η ανανεωμένη σειρά εικονογραφήθηκε από τον Ντέιβ Κόκρουμ και αργότερα από τονΤζον Μπερν, ενώ τη συγγραφή είχε αναλάβει ο Κρις Κλέρμοντ που αποτέλεσε μία από τις βασικές σταθερές του κόμικ για μία σειρά ετών. Οι πλέον δημοφιλείς ιστορίες αυτής της περιόδου περιελάμβαναν την περιπέτεια στο νησίΜιούρ με τονΠρωτέα, την περιπέτεια με τον Μαύρο Φοίνικα, και αργότερα στις αρχές της δεκαετίας του 1980 τιςDays of Future Past. Οι ιστορίες αυτές μαζί με τοX-Men: God Loves, Man Kills αποτέλεσαν μερικές από τις λαμπρότερες στιγμές της Marvel, αλλά και τη βάση για τις κινηματογραφικές προσαρμογές των X-Men. Άλλοι χαρακτήρες που εισήχθησαν εκείνη την περίοδο περιλαμβάνουν τους:Mystique,Multiple Man,Λέσχη της Κολάσεως καιMoira MacTaggert. Την επανεμφάνισή τους έκαναν πολλοί παλαιότεροι εχθροί όπως ο Magneto που κατάφερε σε πολλές συγκρούσεις σχεδόν να εκμηδενίσει την καινούργια ομάδα των X-Men, ο ετεροθαλής αδελφός του Καθηγητή Χ,Juggernaut, αλλά και οMastermind, που πλέον είχε ενταχθεί στη Λέσχη της Κολάσεως.
Η ολοένα αυξανόμενη δημοτικότητα τωνUncanny X-Men και η μεγέθυνση της αγοράς των κόμικς στις ΗΠΑ με τη δημιουργία πολλών εξειδικευμένων μαγαζιών σε όλη τη χώρα, οδήγησαν στην εισαγωγή πολλών νέων τίτλων, αυξάνοντας έτσι και τον αριθμό των κόμικς με πρωταγωνιστές τους μεταλλαγμένους. Έτσι δημιουργήθηκε ένα franchise με το όνομα X-Books. Οι νέοι τίτλοι ήταν τοNew Mutants με πρωταγωνιστές τους νέους μαθητές της σχολής σε σενάριο Κλέρμοντ, τοX-Factor με πρωταγωνιστές τους αρχικούς πέντε και την αναστημένηJean Grey, και τοExcalibur που εξελισσόταν στην Αγγλία, ενώ και οWolverine απέκτησε το δικό του κόμικ. Αυτή η πληθώρα τίτλων έφερε τα λεγόμενα crossovers, δηλαδή ιστορίες που διέτρεχαν παραπάνω από μία σειρά κόμικ και συνεχίζονταν σε πολλά τεύχη με ανάμιξη πολλών ηρώων.
Σημαντικοί νέοι χαρακτήρες προστέθηκαν στη σειρά όπως οι:Shadowcat,Rogue,Rachel Summers,Dazzler,Psylocke,Longshot καιForge. Μία αμφιλεγόμενη απόφαση ήταν η μετεγκατάσταση του Καθηγητή Χ στο διάστημα το 1986 ώστε να ζήσει τον έρωτά του με την αγαπημένη τουLilandra Neramani, Αυτοκράτειρας των εξωγήινωνShi'ar και η ανάληψη του αρχηγικού ρόλου των X-Men από τον Magneto. Επίσης νέοι εχθροί εμφανίσθηκαν όπως η μυστηριώδηςMadelyne Pryor εκπληκτικά όμοια με τη Jean Grey, οMister Sinister, οSabretooth και οApocalypse.
Το 1991 η Marvel αναθεώρησε πλήρως την ομάδα των τίτλων της με θέμα τους μεταλλαγμένους, εισάγοντας μία δεύτερη σειρά X-Men υπό τον τίτλοX-Men. Με την επιστροφή του Καθηγητή Χ και των αρχικών μελών (οι οποίοι είχαν προηγουμένως ιδρύσει την ομάδα X-Factor), το πολυπληθές σύνολο των χαρακτήρων χωρίστηκε σε δύο δυνάμεις κρούσεως: τη γαλάζια ομάδα του Cyclops (που φιλοξενείτο στις σελίδες του καινούργιου τίτλουX-Men) και της χρυσής ομάδας της Storm (που φιλοξενείτο στις σελίδες του παλαιού τίτλουUncanny X-Men).
Τα πρώτα τεύχη της νέας σειράς γράφτηκαν από τον συγγραφέα Κλέρμοντ και εικονογραφήθηκαν από τον σκιτσογράφοΤζιμ Λι. Μία ακόμη σειρά υπό τον τίτλοX-Force προστέθηκε στη φαρέτρα της Marvel, για να περιλάβει τα πρώην μέλη τωνThe New Mutants με δημιουργούς τουςΡομπ Λάιφελντ καιΦαμπιάν Νιτσιέζα. Εντούτοις εσωτερικές προστριβές διέλυσαν τις νέες δημιουργικές ομάδες των κόμικς, οδηγώντας στην αποχώρηση του Claremont και τον τερματισμό της δεκαεξάχρονης συνεχούς παρουσίας του στους X-Men. Μερικούς μήνες αργότερα οι Λι και Ρομπ Λάιφελντ θα αποχωρήσουν επίσης από τη Marvel και μαζί με αρκετούς άλλους δημοφιλείς σχεδιαστές (περιλαμβανομένων τωνΜαρκ Σιλβέστρι καιΓουίλς Πορτάτσιο) θα δημιουργήσουν τηνImage Comics, επιδιώκοντας να έχουν μεγαλύτερο έλεγχο επί της δουλειάς τους και κατηγορώντας τη Marvel ότι εκμεταλλευόταν τις δημιουργίες τους χωρίς εκείνοι να λαμβάνουν το αντίστοιχο όφελος.
Τη δεκαετία του 2000 ο Claremont επέστρεψε στη Marvel και τοποθετήθηκε ξανά στη συγγραφή των δύο σειρών X-Men κατά τη διάρκεια μίας ιστορίας υπό τον τίτλο "Revolution". Σύντομα όμως τις εγκατέλειψε για να αναλάβει μία νέα σειρά υπό τον τίτλοX-Treme X-Men.
Η σειράX-Men μετονομάστηκε σεNew X-Men και οΓκραντ Μόρισον ανέλαβε τη συγγραφή του. Η περίοδος αυτή έχει μείνει γνωστή ως περίοδος του Μόρισον (Morrison-era), λόγω των δραστικών αλλαγών που ο συγγραφέας επέφερε στο κόμικ αρχής γενομένης με τοE Is For Extinction, όπου η εγκληματική μεταλλαγμένη Cassandra Nova καταστρέφει τη Genosha, σκοτώνοντας δεκαέξι εκατομμύρια μεταλλαγμένους. Μεγάλες ανατροπές όμως επήλθαν και στην ίδια την ομάδα. Ο Μόρισον ενέταξε την άλλοτε αρχηγό της Λέσχης της ΚολάσεωςEmma Frost στη βασική σύνθεση των X-Men και άνοιξε τις πόρτες της άλλοτε μυστικής Ακαδημίας του Xavier με μία δημόσια παραδοχή του ιδίου ότι είναι μεταλλαγμένος. Οι ανοιχτόχρωμες στολές που είχαν γίνει έμβλημα των προηγούμενων δεκαετιών αντικαταστάθηκαν από μαύρα δερμάτινα ρούχα, παρόμοια με εκείνα που φορούν οι χαρακτήρες στις ταινίεςX-Men. Ο Μόρισον προσέθεσε τέλος έναν νέο χαρακτήρα, τονXorn, που έμελλε να γίνει κεντρικό σημείο στην εξέλιξη της ιστορίας και την τελική της κλιμάκωση κατά τα τελευταία τεύχη του Μόρισον. Το ίδιο διάστημα ξεκίνησαν οιUltimate X-Men μία σειρά που επανεισήγαγε την ιστορία των X-Men με σκοπό να τη γνωρίσει στους νέους αναγνώστες που δεν είχαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν την πολύπλοκη εξέλιξη των προηγούμενων δεκαετιών. Επίσης οΤσακ Όστερ ανέλαβε τουςUncanny X-Men με αμφιλεγόμενο όμως αποτέλεσμα.
Αξιοσημείωτες προσθήκες στην ομάδα αποτέλεσαν οι:Emma Frost,Sage,Chamber,Northstar,Husk,Warpath,Caliban,Hepzibah καιΩμέγα Φρουρός. Αυτή η δεκαετία σηματοδότησε επίσης την είσοδο στην ομάδα μεταμελημένων πρώην κακών όπως οJuggernaut, ηMystique, ο Sabretooth και η Ms. Mastermind. Μετά την αποχώρηση του Μόρισον, μία τρίτη βασική σειρά ξεκίνησε υπό τον τίτλοAstonishing X-Men, με συγγραφέα τονΤζος Γουέντον η οποία γνώρισε σημαντική απήχηση. Ακόμη μία υπό τον τίτλοNew X-Men: Academy X άρχισε να φιλοξενεί ιστορίες με πρωταγωνιστές τους νεότερους σπουδαστές της Ακαδημίας.
Σημαντικές εξελίξεις αποτέλεσαν η επανεισαγωγή χαρακτήρων που θεωρούνταν νεκροί (Psylocke καιColossus), ο θάνατος τηςJean Grey και η σύναψη ερωτικής σχέσης μεταξύ του Cyclops και της Emma Frost, που τέθηκαν επικεφαλής της Ακαδημίας.
Μετά τοHouse of M, ηScarlet Witch έκανε ένα ξόρκι ώστε να χάσουν τις δυνάμεις τους όλοι οι μεταλλαγμένοι. Στην πραγματικότητα όμως οι μεταλλαγμένοι από 15 εκατομμύρια που ήταν μέχρι τότε μειώθηκαν σε 198 (λίγο αργότερα αποδείχτηκε ότι ήταν περισσότεροι). Γνωστοί Μεταλλαγμένοι που έχασαν τις δυνάμεις τους ήταν οι Magneto, Polaris, Jubilee ακόμα και ο Καθηγητής Χ.
Επίσης, όταν οHulk επέστρεψε στη Γη, επιτέθηκε στην έπαυλη αναζητώντας τον Xavier. Όταν ο Xavier παραδέχεται ότι θα έστελνε και ο ίδιος τον Hulk εκτός του πλανήτη, οι X-Men προσπάθησαν ματαίως να τον προστατέψουν από την οργή του Hulk. Όντας πλέον τόσοι λίγοι σε όλο το κόσμο ο Cyclops παίρνει την πρωτοβουλία και ζητάει από όλους τους μεταλλαγμένους που απέμειναν να σχηματίσουν όλοι μαζί μια κοινότητα αρχικά στο Σαν Φρανσίσκο και έπειτα σε ένα νησί απέναντι από εκεί το οποίο πήρε το όνομα Ουτοπία. Ο λόγος που αποφάσισε να εγκατασταθούν στο νησί ήταν επειδή την Αμερικάνικη χώρα πλέον έλεγχαν πρώην υπερεγκληματίες. Αυτή η περίοδος (περίπου 3 χρόνια) χαρακτηρίστηκε από τον μεγάλο πρωταγωνιστικό ρόλο της Emma, του Cyclops και του Wolverine, και τον παραγκωνισμό άλλων από μεριάς σεναριογράφων σε μεγάλους χαρακτήρες όπως η Storm και η Kitty Pryde, η όποια στο μεταξύ ήταν χαμένη στο διάστημα χωρίς να γνωρίζει κανείς αν είναι ζωντανή ή νεκρή. Για αυτούς τους λόγους κατακρίθηκε έντονα η σειρά.
Την ηγεσία των μεταλλαγμένων αναλαμβάνει ο Cyclops και θα αναγκαστεί να πάρει σκληρές αποφάσεις προκειμένου να σώσει το είδος των Μεταλλαγμένων όπως να δημιουργήσει μια ομάδα X-Men που θα σκοτώνουν τους υπερεγκληματίες πριν αυτοί επιτεθούν η οποία ονομάστηκεX-Force είχε αρχηγό τον Wolverine, να επιστρέψει την είσοδο πρώην υπερεγκληματιών στην ομάδα όπως ο Magneto, ο οποίος στο μεταξύ είχε βρει τις δυνάμεις του αλλά και να αφήσει το Beast να αποχωρήσει από την ομάδα. Αυτές οι κινήσεις τελικά έφεραν μια τριβή μεταξύ του Cyclops και του εγωιστή Wolverine που σύντομα οδήγησε σε σχίσμα στην ομάδα των X-Men.
Days of Future Past: ΟιSentinels φυλάσσουν τους μεταλλαγμένους σε στρατόπεδα συγκεντρώσεως. Αποφεύχθηκε με ταξίδι στο χρόνο.
Age of Apocalypse: Σε έναν κόσμο όπου οΚαθηγητής X έχει σκοτωθεί πριν σχηματίσει τους X-Men, οMagneto ηγείται της ομάδας και αποτελεί τη φωνή της ελευθερίας έναντι της εξουσίας τουApocalypse. Δημιουργήθηκε και ανατράπηκε μέσω ταξιδιού στο χρόνο.
ΣτηνΕλλάδα διάφορες ιστορίες των X-Men δημοσιεύτηκαν για πρώτη φορά τη δεκαετία του '70 από τις εκδόσειςΚαμπανά, στα περιοδικά άλλων ηρώων τηςMarvel, όπως τουCaptain America. Το 1986, ηΜαμούθ Comix κυκλοφόρησε την πρώτη σειρά υπό τον τίτλοX-Men αρχικά σε διμηνιαία και αργότερα σε μηνιαία βάση, ξεκινώντας από το τεύχος#94 του αμερικάνικου κόμικ και καλύπτοντας σχεδόν όλη την περίοδο έως τοUncanny X-Men #181. Συνολικά κυκλοφόρησαν 83 τεύχη με τα πρώτα να περιέχουν 2 ιστορίες των X-Men και αργότερα μια, με την προσθήκη και ιστοριών άλλων χαρακτήρων της Marvel. Στα τέλη της δεκαετίας του '90 κυκλοφόρησε σειρά με τους X-Men ηModern Times, ενώ από το 2006, ηAnubis Comics ξεκίνησε τη δημοσίευση τευχών των αμερικανικών τίτλωνUltimate X-Men καιAstonishing X-Men σε ομώνυμους τίτλους.
Οι X-Men μεταφέρθηκαν στην τηλεόραση με την επιτυχημένη σειρά κινουμένων σχεδίων του Fox KidsX-Men, τη σειρά του Kids' WBX-Men: Evolution και τη σειρά τουNicktoonsWolverine and the X-Men. Το 2000 προβλήθηκε στις κινηματογραφικές αίθουσες η πρώτη ταινία από μίασειρά ταινιών με θέμα τους μεταλλαγμένους υπερήρωες (X-Men) σε σκηνοθεσία τουΜπράιαν Σίνγκερ. Η συνέχεια υπό τον τίτλοX2: X-Men United και πάλι σε σκηνοθεσία του Σίνγκερ προβλήθηκε το 2003, ενώ το 2006 προβλήθηκε τοX-Men: The Last Stand, σε σκηνοθεσίαΜπρετ Ράτνερ. Αφού κάθε μία από τις ταινίες είχε μεγαλύτερες εισπράξεις από τον προκάτοχό της, κυκλοφόρησαν αρκετές spin-off ταινίες, συμπεριλαμβανομένων τριών ταινιών με τονWolverine από το 2009 μέχρι το 2017, τεσσάρων prequels των X-Men από το 2011 μέχρι το 2019, δύο ταινιών με τονDeadpool το 2016 και το 2018, με την ταινίαThe New Mutants να ολοκληρώνει τη σειρά το 2020. Μια ταινία επικεντρωμένη σε μεταλλαγμένους, η οποία διαδραματίζεται στοΚινηματογραφικό Σύμπαν της Marvel, βρίσκεται σε ανάπτυξη.
