 | Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίςπαραπομπές.Βοηθήστε συνδέοντας το κείμενο με τις πηγέςχρησιμοποιώντας παραπομπές, ώστε να είναιεπαληθεύσιμο. Το πρότυπο τοποθετήθηκε χωρίς ημερομηνία. Για τη σημερινή ημερομηνία χρησιμοποιήστε: {{χωρίς παραπομπές|3|04|2025}} |
| Gladiator | |
|---|---|
 | |
| Τύπος | Καταδιωκτικό |
| Κατασκευαστής | Gloster |
| Σχεδιαστής | Henry Phillip Folland |
| Παρθενική πτήση | 12 Σεπτεμβρίου1934 |
| Πρώτη παρουσίαση | 1937 |
| Αποσύρθηκε | 1953 (Πορτογαλία) |
| Κύριος χειριστής | Βρετανική Βασιλική Αεροπορία (Royal Air Force) |
| Παραγωγή | - |
| Μονάδες που παρήχθησαν | 747 |
| Κόστος μονάδας | - |
| Πλήρωμα | 1 |
| Μήκος | 8,40 m |
| Εκπέτασμα | 9,80 m |
| Ύψος | 3,20 |
| Επιφάνεια πτέρυγας | 30,00 |
| Μεικτό βάρος | 2.205 kg |
| Μέγιστο βάρος απογείωσης | - kg |
| Μέγιστη ταχύτητα | 414 km/h |
| Αυτονομία | 710 km km |
| Μέγιστο ύψος | 10.200 m |
| Βαθμός ανόδου | 676 m/min |
| Πολυβόλα | |
| Βόμβες | - |
ΤοGloster Gladiator (ήGloster SS.37) υπήρξε βρετανικόκαταδιωκτικό που χρησιμοποιήθηκε από τηΒρετανική Βασιλική Αεροπορία (RAF) και το Βρετανικό Βασιλικό Ναυτικό (στην παραλλαγήSea Gladiator) και εξήχθη σε πολλές άλλες πολεμικές αεροπορίες κατά τη δεκαετία του ’30. Ήταν το τελευταίο διπλάνο καταδιωκτικό της RAF και όταν εμφανίστηκε, ήταν ήδη ξεπερασμένο από νεότερα σχέδια μονοπλάνων. Αν και συχνά οικτείρεται για τους τρομερούς αντιπάλους που κλήθηκε να αντιμετωπίσει στις αρχές τουΒ΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ο «Μονομάχος» επέδειξε αξιοπρεπή παρουσία στις μάχες.
Υπηρέτησε σχεδόν σε όλα θέατρα επιχειρήσεων τουΒ΄ Παγκοσμίου Πολέμου, σε πολυάριθμες πολεμικές αεροπορίες, ορισμένες από αυτές από την πλευρά του Άξονα. Η RAF το χρησιμοποίησε στηΝορβηγία, τηΓαλλία, τηνΕλλάδα, τηΜάλτα και την εισβολή στοΙράκ (όπου κατά ειρωνεία της τύχης, η Ιρακινή Βασιλική Αεροπορία ήταν παρόμοια εξοπλισμένη). Άλλες χώρες που χρησιμοποίησαν το Gladiator ήταν ηΚίνα, από το1938, ενάντια στηνΙαπωνία, ηΦινλανδία (καθώς και το 19ο Φινλανδικό Ιπτάμενο Σύνταγμα Σουηδών εθελοντών) ενάντια στηΣοβιετική Ένωση, καθώς και ηΝορβηγία, τοΒέλγιο και ηΕλλάδα ενάντια σε εισβολές του Άξονα στα εδάφη τους.
Το Gladiator αναπτύχθηκε από τοGloster Gauntlet, σαν μια ιδιωτική επιχείρηση της εταιρίαςGloster. Το αεροσκάφος αναπτύχθηκε από τη σχεδιαστική ομάδα του H.P. Folland, κατά τα1933, σαν παράγωγο του Gauntlet, για να διαγωνιστεί στην Προδιαγραφή Παραγγελίας F.7/30. Διέθετε κλειστό, μονοθέσιο κουβούκλιο, σταθερούς τροχούς προσγείωσης και δίφυλλο έλικα σταθερού βήματος, που περιέστρεφε ένας αερόψυκτος κινητήραςBristol Mercury. Πρωτοπέταξε στα1934 και μπήκε σε υπηρεσία στα1937. Υπήρξε το τελευταία διπλάνο καταδιωκτικό της Μ. Βρετανίας, αλλά και το πρώτο της με κλειστό κουβούκλιο. Διέθετε μέγιστη ταχύτητα οριζοντίου πτήσης 414 km/h, αλλά ήδη κατά την εμφάνισή του, επισκιάστηκε από τη νέα γενιά μονοπλάνων καταδιωκτικών, όπως ήταν τα νέα ΒρετανικάHawker Hurricane καιSupermarine Spitfire και το ΓερμανικόMesserschmitt Bf 109.
Τα Gladiators τροποποιήθηκαν επίσης και για επιχειρήσεις απόαεροπλανοφόρα και χρησιμοποιήθηκαν από την, την αεροπορία του Βρετανικού Βασιλικού Ναυτικού, με την ονομασίαSea Gladiator. Κατασκευάστηκαν συνολικά 747 αεροσκάφη, 483 για τη RAF, 98 για την FAA και 216 για εξαγωγές σε 13 χώρες, κάποια από αυτά προερχόμενα από τα αποθέματα της RAF. Οι χώρες αυτές ήταν ηΑίγυπτος, τοΒέλγιο, η «Ελεύθερη»Γαλλία(ως πολιτική οντότητα από την πλευρά των Συμμάχων), ηΕλλάδα, τοΙράκ, ηΙρλανδία, ηΚίνα, ηΛιθουανία, ηΛετονία, ηΝορβηγία, ηΝότιος Αφρική, ηΠορτογαλία, ηΣουηδία και ηΦινλανδία.
Μέχρι το ξέσπασμα τουΒ΄ΠΠ, ο κύριος όγκος των Gladiator σε υπηρεσία στη RAF είχε αντικατασταθεί στην πρώτη γραμμή από το Hurricane και το Spitfire, αν και δύο Μοίρες χρησιμοποιήθηκαν κατά τις εκστρατείες στηΓαλλία και τηΝορβηγία. Ωστόσο, έμελλε να δει περισσότερη δράση στις περιφερειακές εκστρατείες των πρώτων χρόνων του πολέμου. Το κλασικό διπλάνο ήταν ακόμα ένα από τα πλέον περιζήτητα εξαγωγικά προϊόντα της μεσοπολεμικής Βρετανίας και υπηρέτησε σε πολλές άλλες χώρες. Ενάντια σε λιγότερο εξελιγμένους αντιπάλους πολέμησε αρκετά καλά, αν και δεν μπορούσε να συγκριθεί με τα υπερσύγχρονα Γερμανικά μαχητικά. Στη θάλασσα υπήρξε πιο πετυχημένο, αφού η χαμηλή του ταχύτητα του επέτρεπε να επιχειρεί άνετα από αεροπλανοφόρα και σπάνια συναντούσε πολύ ανώτερούς του αντιπάλους.
Κατά τοΧειμερινό Πόλεμο, ηΦινλανδική Αεροπορία παρέλαβε 30 καταδιωκτικά Mk II από το Ηνωμένο Βασίλειο. Παραλήφθηκαν μεταξύ 18 Ιανουαρίου και 16 Φεβρουαρίου του1940 και τα 10 από αυτά προσφέρθηκαν δωρεάν. Υπηρέτησαν μέχρι και το1945, αν και είχαν ξεπεραστεί από τα νέα Σοβιετικά μαχητικά. Έτσι, μετά το1941 χρησιμοποιήθηκαν κυρίως σαν αναγνωριστικά. 22 πιλότοι, πέτυχαν 45 καταρρίψεις με αυτό το αεροσκάφος κατά τοΧειμερινό Πόλεμο και αντίστοιχα χάθηκαν 12 στη μάχη, ενώ κατά τα επόμενα χρόνια σημειώθηκε άλλη μια κατάρριψη και 3 απώλειες. Δύο πιλότοι έγιναν «Άσσοι» (τουλάχιστον 5 καταρρίψεις) πετώντας μόνο με Gladiators.
Σουηδοί εθελοντές υπερασπίστηκαν τα βόρεια σύνορα της χώρας με το 19ο Ιπτάμενο Σύνταγμα της Φινλανδικής Αεροπορίας, πετώντας με 12 μαχητικά Gladiator Mk II, δύο εκ των οποίων χάθηκαν στη μάχη, 5 βομβαρδιστικά καθέτου εφορμήσεωςHawker Hart, έναRaab-Katzenstein RK-26 που υπηρέτησε σαν αεροσκάφος συνεργασίας και ένα μεταφορικόJunkers F.13. Τα αεροσκάφη είχαν αγοραστεί και επανδρωθεί από τηΣουηδική Αεροπορία, αλλά έφεραν Φινλανδικά εθνικά διακριτικά. Τα Σουηδικά Gladiators σημείωσαν 8 καταρρίψεις και άλλες 4 νίκες επί του εδάφους.
Κατά την εκστρατεία αυτή, Νορβηγικά και Βρετανικά Gladiators πολέμησαν ανεπιτυχώς τηLuftwaffe.
Οι πιλότοι Gladiator της ΝορβηγικήςJagevingen (αεροπορικής δίωξης), με έδρα τοΌσλο, με επτά αξιόμαχα αεροσκάφη τη μέρα εκείνη, κατάφεραν να καταρρίψουν 5 Γερμανικά αεροσκάφη στις 9 Απριλίου1940, κατά την έναρξη της εισβολής στη Νορβηγία. Τα δύο ήταν μαχητικάMesserschmitt Bf 110, δύο βομβαρδιστικάHe 111 και ένα μεταγωγικόJu 52. Έχασαν ένα Gladiator στον αέρα, ενώ άλλα δύο καταστράφηκαν από εχθρικά πυρά επί του εδάφους, κατά τη διάρκεια ανεφοδιασμού τους στο αεροδρόμιο Fornebu. Τα υπόλοιπα τέσσερα διατάχθηκαν να σκορπιστούν όπου μπορούσαν μακριά από το αεροδρόμιο και προσγειώθηκαν πάνω σε παγωμένες λίμνες γύρω από τοΌσλο, όπου εγκαταλείφθηκαν και δεν επέστρεψαν ποτέ στη μάχη.
Gladiators χρησιμοποιήθηκαν ακόμα από την Μοίρα No. 263 της RAF, κατά τους δύο μήνες που κράτησε η εκστρατεία στη Νορβηγία. Η 263 Μοίρα , που έφτασε πάνω στο αεροπλανοφόρο HMS Glorious (77), στις 24 Απριλίου, αρχικά διεξήγαγε επιχειρήσεις από έναν αυτοσχέδιο αεροδιάδρομο που κατασκεύασαν Νορβηγοί εθελοντές, πάνω στη παγωμένη λίμνη Lesjaskogsvatnet στο Oppland. Σε λιγότερο από μια εβδομάδα, η Μοίρα είχε μείνει χωρίς αξιόμαχα αεροσκάφη και αποσύρθηκε πάλι στη Μ. Βρετανία.
Αφού αντικατέστησε τα Gladiators, η 263 επέστρεψε στη Νορβηγία, στις 21 Μαΐου. Στη Μάχη του Narvik, ενισχύθηκε από τα Hurricanes της 46ης Μοίρας, που έφτασαν λίγες μέρες αργότερα. Στη συνέχεια, οι δύο Μοίρες ανέλαβαν να προστατέψουν το αγκυροβόλιο του στόλου και ενεπλάκησαν σε μια σύντομη αλλά σφοδρή αναμέτρηση με τους Γερμανούς, ώσπου στις 2 Ιουνίου διατάχθηκαν να αποσυρθούν, λόγω της ήττας στηΜάχη της Γαλλίας και της αλλαγής στις Βρετανικές προτεραιότητες.
Μέχρι τότε η 263 είχε πραγματοποιήσει 249 εξόδους και είχε ισχυριστεί 26 καταρρίψεις εχθρικών αεροσκαφών. Τα 10 εναπομείναντα Gladiators της Μοίρας, προσνηώθηκαν στοαεροπλανοφόρο "Γκλόριους" (Glorious) στις 7 Ιουνίου και πήραν το δρόμο της επιστροφής. ΤοGlorious, καθ’ οδόν αναχαιτίστηκε από τα ΓερμανικάθωρηκτάΓκνάιζεναου καιΣάρνχορστ, που, παρά τις ηρωικές προσπάθειες των δύο αντιτορπιλικών που το συνόδευαν, κατάφεραν να το βυθίσουν, μαζί με τα επιβαίνοντα αεροσκάφη τεσσάρων Μοιρών. Η Μοίρα 263 έχασε ακόμα το διοικητή της και άλλους εννέα πιλότους.
Στο Θέατρο Επιχειρήσεων της Μεσογείου, κατά τη διάρκεια του 1940-41, τα Gladiators πολέμησαν σε τέσσερις Συμμαχικές αεροπορίες: τη RAF, τη Βασιλική Αεροπορία τηςΑυστραλίας, τη Νοτιοαφρικανική Αεροπορία και τηνΕλληνική Βασιλική Αεροπορία (ΕΒΑ). Εκεί αντιμετώπισαν με κάποια επιτυχία τηνΙταλική Βασιλική Αεροπορία (Regia Aeronautica), που ήταν εξοπλισμένη κυρίως με διπλάναFiat CR.32 καιFiat CR.42, καθώς και τα Γερμανικά βομβαρδιστικά.
.
Ενάντια στα μονοπλάναFiat G.50 καιMacchi C.200 υπέστησαν βαριές απώλειες. Ο Νοτιοαφρικανός άσσοςΜάρμαντιουκ Πατλ (Marmaduke "Pat" Pattle, σκοτώθηκε σε αερομαχία πάνω από τον Πειραιά), που υπηρέτησε στη RAF, πετώντας με αεροσκάφη Gladiator χρεώθηκε με 15 επίσημες καταρρίψεις στην Ήπειρο με αυτόν τον τύπο καταδιωκτικού, κάτι που τον κάνει το μεγαλύτερο άσσο διπλάνων της RAF για τοΒ΄ΠΠ. Αλλες 20 καταρρίψεις και πιθανόν περισσότερες - που δεν μπόρεσαν να καταγραφούν στα απάτητα εκείνα βουνά - έγιναν μέσα στο Gladiator II , με κώδικα YK-W και αριθμό σειράς N5832 με βάση την Παραμυθιά.
Τα Gladiators υπήρξαν επίσης τα αεροσκάφη που επιτέθηκαν στον όρμο τουΤάραντα και κατέστρεψαν σημαντικές μονάδες του Ιταλικού στόλου, μεταξύ των οποίων τα θωρηκτά "Λιττόριο" και "Βιττόριο Βένετο".
Ο Αγγλο-Ιρακινός πόλεμος του1941, υπήρξε μοναδικός όσον αφορά στα Gloster Gladiators, αφού οι δύο αντίπαλες αεροπορίες, η RAF και η Ιρακινή Βασιλική Αεροπορία, τα χρησιμοποιούσαν αμφότερες σαν τα βασικά τους καταδιωκτικά.
 | Η ενότητα αυτή είναικενή, ανεπαρκώς ανεπτυγμένη ή ανολοκλήρωτη. Ηβοήθειά σας είναι καλοδεχούμενη! |
Η Ελλάδα παρέλαβε συνολικά 19 αεροσκάφη Mk I και 6 Mk II. Τα πρώτα δύο Mk I αγοράστηκαν στα1938 αντί ₤9.200, από τον επιχειρηματία Σ. Σαρπάκη, ομογενή από την Αίγυπτο, που τα δώρισε στην ΕΒΑ. Έφεραν τους σειριακούς αριθμούς Δέλτα Έψιλον 1 και 2 (ΔΕ1, ΔΕ2). Από το Δεκέμβριο του 1940 ως τον Απρίλιο του 1941, άλλα 23 μεταχειρισμένα αεροσκάφη, σε όχι ιδιαίτερα καλή κατάσταση, εκχωρήθηκαν στην Ελλάδα σαν στρατιωτική βοήθεια από το Ηνωμένο Βασίλειο, διατηρώντας τους αριθμούς της RAF. Οι ανάγκες σε καταδιωκτικά της εμπόλεμης Ελλάδας ήταν δραματικές και κάθε διαθέσιμο αεροσκάφος ήταν πολύτιμο. Έτσι, τα κουρασμένα διπλάνα εξόπλισαν την 21 Μοίρα Διώξεως. Τα περισσότερα εξ αυτών καταστράφηκαν τελικά από εχθρικές αεροπορικές επιδρομές στην Παραμυθία και την Αμφίκλεια.
Οι Βρετανοί ενίσχυσαν τον Ελληνικό αγώνα κατά του Άξονα και με δικές τους μονάδες που αναπτύχθηκαν στην Ελλάδα. Οι 80 και 112 Μοίρες της RAF έστειλαν στοιχεία τους με αεροσκάφη Gladiators από την Αίγυπτο, που αντιμετώπισαν επιτυχώς τα ΙταλικάFiat CR.42 και σημείωσαν καταρρίψεις ενάντια στα τρικινητήρια Ιταλικά βομβαρδιστικάSavoia-Marchetti SM.79 καιSavoia-Marchetti SM.81. Εν τέλει, όλα τα Gladiators συγκεντρώθηκαν στη No 80 Sqn, όταν η 112 επανεξοπλίστηκε μεHawker Hurricanes. Με την έναρξη τηςΓερμανικής εισβολής στην Ελλάδα στις6 Απριλίου1941, ηLuftwaffe απέκτησε απόλυτη αεροπορική υπεροχή. Καθώς οι συμμαχικές χερσαίες δυνάμεις υποχωρούσαν, τα Gladiators κάλυψαν την υποχώρησή τους, πριν επιστρέψουν στηνΚρήτη, κατά την τελευταία εβδομάδα του Απριλίου. Εκεί αναφέρθηκαν μερικές καταρρίψεις δικινητήριων αεροσκαφών, κατά τηΜάχη της Κρήτης, πριν αποσυρθούν στην Αίγυπτο.
Αυστραλία
Βέλγιο
Δημοκρατία της Κίνας
Αίγυπτος
Ελέυθεροι Γάλλοι
Φινλανδία.svg)
Ναζιστική Γερμανία
Ελλάς
Ιράκ
Ιρλανδία
Λετονία
Λιθουανία
Νορβηγία
Πορτογαλία
Νότια Αφρική
Σοβιετική Ένωση
Σουηδία.svg)
Ηνωμένο ΒασίλειοGladiators έχουν διατηρηθεί στη Συλλογή Shuttleworth, τη Συλλογή μαχητικών του Duxford, την Αεροπορική Συλλογή Gloucestershire στο Bedfordshire, το Εθνικό Πολεμικό Μουσείο Μάλτας και τα Μουσεία της RAF στο Hendon και το Cosford, στη Μ. Βρετανία. Ένα Σουηδικό Gladiator Mk I διατηρείται με διακριτικά του Χειμερινού Πολέμου στο Μουσείο Σουηδικής Πολεμικής Αεροπορίας στο Malmslätt της Σουηδίας.
 | ΤαWikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα Gloster Gladiator |
