Toσκοτεινό διαδίκτυο, (dark web όπως είναι ευρέως γνωστό) είναι ένας ανώνυμος διαδικτυακός ιστός, στον οποίο σκιώδεις χρήστες έχουν πρόσβαση σε κρυφές υπηρεσίες. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί είτε για θετικούς είτε για αρνητικούς σκοπούς. Αποτελείται από τα αποκαλούμενασκοτεινά δίκτυα ή darknet[1], συνήθως δίκτυα επικάλυψης, που προσεγγίζονται με συγκεκριμένο λογισμικό και άδειες με τη συχνή χρήση πρωτοκόλλων και θυρών που απαντώνται σε μη τυποποιημένες επικοινωνίες. Δύο χαρακτηριστικοί τύποι σκοτεινών δικτύων είναι τα δίκτυαF2F , που χρησιμοποιούνται για ανταλλαγές αρχείων με σύνδεσηpeer-to-peer[2].
Το Διαδίκτυο λειτουργεί ως ιδανική μέθοδος ενημέρωσης καιπροπαγάνδας. Η διάδοση τηςεπικοινωνίας μέσω υπολογιστή προσφέρει ένα γρήγορο, φθηνό σχετικά και ανώνυμο μέσο επικοινωνίας για πολιτικούς και κοινωνικούςακτιβιστές αφενός, για ομάδες που δραστηριοποιούνται σε διάφορους τομείς τουκοινού εγκλήματος αφετέρου. Αυτή η προβληματική πτυχή τουΔιαδικτύου συχνά αναφέρεται ως Dark Web ή Σκοτεινό Διαδίκτυο[3].
Χαρακτηριστικό στοιχείο του Dark Web είναι διάφοραfora ή σκοτεινά δίκτυα κρυμμένα βαθιά στο διαδίκτυο που φιλοξενούν ακραίες απόψεις και συμπεριφορές. Αρκετοί ερευνητές θεωρούν πως υπάρχει ανάγκη για συλλογή και ανάλυση των σκοτεινών δικτύων τουΠαγκόσμιου Ιστού, καθώς η παρουσία τους σηματοδοτεί ενίοτε σημαντικές συνέπειες σε ό,τι αφορά στηνασφάλεια τηςπληροφορικής που σχετίζεται με διάφορες εφαρμογές. Η συλλογή των εν λόγω περιεχομένων φέρεται ότι είναι σημαντική για τη μελέτη και την κατανόηση των διαφόρων κοινωνικών και πολιτικών απόψεων που υπάρχουν στις διαδικτυακές κοινότητες, αλλά και για τον επιδιωκόμενο έλεγχό τους από διάφορους κυβερνητικούς και μη οργανισμούς και φορείς[4].
Άλλο χαρακτηριστικό γνώρισμα του σκοτεινού διαδικτύου είναι και τα δίκτυα ανωνυμίας, όπως τοTor, που λειτουργεί μέσω μιας σειράς ανώνυμων συνδέσεων. Το Tor είναι ουσιαστικά μηχανισμόςδρομολόγησης, που σχεδιάστηκε για τη διατήρηση της ανωνυμίας του χρήστη του διαδικτύου, δημιουργώντας εναλλακτικά μονοπάτια για τη δρομολόγηση της κυκλοφορίας. Ο μηχανισμός που χρησιμοποιεί το Tor ονομάζεταιonion routing (δρομολόγηση κρεμμύδι) και δημιουργήθηκε για πρώτη φορά από τοΕργαστήριο Ναυτικών Ερευνών των ΗΠΑ[5]
ΤοDeep Web συντίθεται απόιστοσελίδες προσβάσιμες μεν στο κοινό του Διαδικτύου, αλλά όχι μέσω τωνμηχανών αναζήτησης, όπως είναι για παράδειγμα ηGoogle. Οι μηχανές αναζήτησης ανιχνεύουν το διαδίκτυο χρησιμοποιώντας στην αναζήτησή τουςbots (spiders, crawlers) που καταλογογραφούν δεδομένα, χρησιμοποιώντας αρχεία robots.txt ως οδηγούς, που τα κατευθύνουν τι είδους στοιχεία να ευρετηριάσουν, υπό τηνΟδηγία Αποκλεισμού Ρομπότ του 1994[6]
Τοδιαδικτυακό ρομπότ (αράχνη, μποτ κ.ά.) δεν μπορεί να ευρετηριάσει βαθύ περιεχόμενο στον Παγκόσμιο Ιστό. Συνήθως τέτοιο υλικό είναι προσβάσιμο μόνο όταν ένας χρήστης αναζητά μια συγκεκριμένηβάση δεδομένων, πράγμα που σημαίνει ότι δεν υπάρχει διαθέσιμος φανερόςσύνδεσμος[7]. Το σκοτεινό διαδίκτυο, από την άλλη, είναι συχνά διαθέσιμο στο κοινό –απλά πρέπει να γνωρίζει κανείς πώς να το βρει- γιατί υπάρχει σε ένα εναλλακτικό στρώμα του διαδικτύου. Αυτό το εναλλακτικό στρώμα συχνά κατασκευάζεται από κάποια κοινότητα, που θέλει να διατηρήσει τηνανωνυμία, τηναυτονομία ή πιθανώς τηνιδεολογία της.
Τέτοιες κοινότητες είναι δυνατόν να χρησιμοποιήσουν το σκοτεινό διαδίκτυο για ποικίλες δραστηριότητες θετικές ή αρνητικές. Το σκοτεινό διαδίκτυο έχει χρησιμοποιηθεί για εγκληματικές δραστηριότητες, όπως η διανομή υλικού παιδικήςπορνογραφίας, τοhacking, το ξέπλυμα βρώμικου χρήματος και οι πωλήσειςόπλων καιναρκωτικών[8]. Ωστόσο, έχει επίσης χρησιμοποιηθεί ως εργαλείο βοήθειας πολιτών, προκειμένου να αποφύγουν μέτραλογοκρισίας που εφαρμόζονται από διάφορα καθεστώτα, όπως ηΚίνα πιθανώς κατά την περίοδο των Ολυμπιακών Αγώνων[9].
Η ανωνυμία κάνει εξαιρετικά δύσκολη την επιβολή τουνόμου σε όσους χρησιμοποιούν το σκοτεινό διαδίκτυο ή domain.onion, όπως τοHidden Wiki, για παράνομους σκοπούς. Ίσως η διασημότερη περίπτωση εκμετάλλευσης του σκοτεινού διαδικτύου ήταν τοSilk Road, ιστοσελίδαμαύρη αγορά για προμηθευτές και πελάτες παράνομων εμπορευμάτων και υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένων ναρκωτικών και εκτελεστών προς ενοικίαση. Το Silk Road, που ιδρύθηκε το 2011, διαχειριζόταν ο Ross William Ulbricht, πολίτης τωνΗΠΑ, ο οποίος φέρεται ότι είχε έσοδα εκατοντάδων εκατομμυρίων δολαρίων[10].
