Τοσκουαλένιο είναιοργανική χημική ένωση που βρίσκεται στη φύση. Αρχικώς εξαγόταν από το έλαιο του ήπατοςκαρχαριών, από όπου και η ονομασία της (από τη λατινική λέξηSqualus = καρχαρίας), αλλά υπάρχει και σε φυτικά έλαια, όπως στους σπόρους τουαμαράνθου και στις ελιές. Κύτταραμαγιάς έχουντροποποιηθεί γενετικά, έτσι ώστε να παράγουν εμπορικώς χρήσιμες ποσότητες συνθετικούσκουαλανίου.[1]
Στην πραγματικότητα όλα τα φυτά και ζώα, όπως και ο ανθρώπινος οργανισμός, παράγουν σκουαλένιο ως μία βιοχημικά ενδιάμεση ουσία. Αν και δεν είναι πολύ γνωστή ως ονομασία, η χημική αυτή ένωση είναι η πρόδρομη για τη σύνθεση όλων ανεξαιρέτως τωνστεροειδών[2], και όλων των φυτικών και ζωικώνστερολών (π.χ. τηςχοληστερόλης). Από χημική άποψη το σκουαλένιο είναιυδρογονάνθρακας καιτριτερπένιο με μοριακό χημικό τύπο C30H50.
Η οξείδωση του ενός από τους ακραίους διπλούς δεσμούς του σκουαλενίου (με το ένζυμο μονοοξυγενάση του σκουαλενίου) δίνει οξείδιο του σκουαλενίου (2,3-οξειδοσκουαλένιο), το οποίο κυκλοποιείται από άλλα ένζυμα δίνονταςλανοστερόλη (στα ζώα και στον άνθρωπο), η οποία κατόπιν μετατρέπεται σε χοληστερόλη και στεροειδείς ορμόνες. Στα φυτά, το σκουαλένιο είναι η πρόδρομη ένωση τηςστιγμαστερόλης, ενώ σε μερικούςμύκητες είναι η πρόδρομη ένωση της εργοστερόλης. Ωστόσο τα κυανοπράσινα φύκη και ορισμέναβακτήρια δεν συνθέτουν σκουαλένιο και πρέπει να το προσλαμβάνουν από το περιβάλλον στον βαθμό που το χρειάζονται.
Δύο μόριαπυροφωσφορικής φαρνεσύλης συμπυκνώνονται με αναγωγή απόNADPH σχηματίζοντας ένα μόριο σκουαλενίου, με κατάλυση από το ένζυμοσυνθετάση του σκουαλενίου.
Το σκουαλένιο είναι μια ουσία μικρής πυκνότητας, που αποθηκεύεται συχνά στα σώματαχονδριχθύων όπως είναι οικαρχαρίες, οι οποίοι δεν έχουννηκτική κύστη και πρέπει έτσι να μειώνουν τη μέση πυκνότητα του σώματός τους με λίπη και έλαια. Το σκουαλένιο, που αποθηκεύεται κυρίως στοήπαρ, είναι ελαφρότερο από το νερό, με πυκνότητα 0,855 γραμμάριο ανά κυβικό εκατοστό. Πρόσφατα άρχισε να συνηθίζεται το κυνήγι καρχαριών για την παραγωγή από το ήπαρ τους συμπληρωμάτων υγιεινής διατροφής με σκουαλένιο. Οικολογικές και άλλες ανησυχίες σχετικώς με την αλιεία των καρχαριών έχουν δώσει κίνητρα για την εξαγωγή του από φυτικές πηγές[3] ή από βιοσυνθετικές διαδικασίες.[4][5]