Ο Παρθολόν είναι ένας χαρακτήρας της μεσαιωνικής χριστιανικής Ιρλανδικής παράδοσης. Κατά παράδοση, θεωρείται ότι οδήγησε μια μεγάλη ομάδα να εγκατασταθεί στην Ιρλανδία. Το "Παρθολόν" προέρχεται από το εβραϊκό όνομα "Βαρθολομαίος ". Το όνομα ίσως να έχει δανειστεί από έναν χαρακτήρα που εμφανίζεται στις χριστιανικές ψευδοϊστορίες των ΑγίωνΙερώνυμου καιΙσιδώρου της Σεβίλλης .[1][2]
Ο Παρθολόν ήταν ο ηγέτης της δεύτερης ομάδας ανθρώπων που εγκαταστάθηκαν στηνΙρλανδία, της «Muintir Partholóin» (Λαός του Παρθολόν). Έφτασαν στο ακατοίκητο νησί περίπου 300 χρόνια μετάτον Κατακλυσμό του Νώε και θεωρήθηκαν υπεύθυνοι για την εισαγωγή δραστηριοτήτων όπως η γεωργία, το μαγείρεμα, η ζυθοποιία και η οικοδόμηση. Μετά από μερικά χρόνια, όλοι υπέκυψαν σε αρρώστια μέσα σε μια εβδομάδα.
Η αρχαιότερη σωζόμενη αναφορά στον Παρθολόν βρίσκεται στηνHistoria Brittonum, μια βρετανικήλατινική συλλογή του 9ου αιώνα που αποδίδεται στον Nennius . Λέει ότι η Ιρλανδία εγκαταστάθηκε τρεις φορές από τρεις διαφορετικές ομάδες, με τον «Παρθόλομο» και τους οπαδούς του να φτάνουν πρώτοι από τηνΙβηρία με χίλιους οπαδούς που πολλαπλασιάστηκαν μέχρι να φτάσουν τους τέσσερις χιλιάδες πριν υποκύψουν στην πανούκλα σε μία μόνο εβδομάδα.[3]
ΗLebor Gabála Érenn, μια χριστιανική ψευδοϊστορία της Ιρλανδίας του 11ου αιώνα, αναφέρει ότι η Ιρλανδία εγκαταστάθηκε έξι φορές, με τον Παρθολόν και τους οπαδούς του να αποτελούν τη δεύτερη ομάδα. Ο αριθμός μπορεί να έχει επιλεγεί για να ταιριάζει με τους « Έξι αιώνες του κόσμου ».[4] Σύμφωνα με τηνLebor Gabála, η Ιρλανδία ήταν ακατοίκητη μετά το θάνατο της Cessair και των συντρόφων τηςστον Κατακλυσμό . Λέει ότι ο Παρθολόν καταγόταν από τηνΕλλάδα[5] και ήταν γιος του Σερά, γιου του Σρου, ο οποίος ήταν ο ίδιος απόγονος τουΜαγώγκ, γιου τουΙάφεθ, ο οποίος ήταν γιος τουΝώε . Ο Παρθολόν και οι άνθρωποι του έπλεαν στην Ιρλανδία μέσω τηςΣικελίας και της Ιβηρίας, φτάνοντας 300 ή 312 χρόνια μετά την πλημμύρα και προσγειώθηκαν στο Inber Scéne ( Kenmare στο County Kerry ). Με τον Παρθολόν ήταν η σύζυγός του ( Ντελγκνάτ ), οι τρεις γιοι τους (Σλάνγκα, Ρούντρεϊγ και Λάιγκλιν), οι γυναίκες των γιων (Νέρμπα, Τσίτσμπα και Κέρμπναντ) και χίλιοι οπαδοί.
Ο Παρθολόν και όλοι οι άνθρωποι του - πέντε χιλιάδες άνδρες και τέσσερις χιλιάδες γυναίκες - πέθαναν από την πανούκλα σε μία μόνο εβδομάδα, στο Σενμάγκ (η «παλιά πεδιάδα»), κοντά στο σύγχρονο Τάλαγτ .
Η συλλογή του Seathrún Céitinn από τον 17ο αιώναForas Feasa ar Érinn λέει ότι έφτασαν το 2061 π.Χ. Ισχυρίζεται ότι ο Παρθολόν ήταν γιος του Σέρα, του βασιλιά της Ελλάδας, και εγκατέλειψε την πατρίδα του αφού δολοφόνησε τον πατέρα και τη μητέρα του. Έχασε το αριστερό του μάτι από την επίθεση στους γονείς του. Αυτός και οι οπαδοί του ξεκίνησαν από τηνΕλλάδα, απέπλευσαν μέσω της Σικελίας και έφτασαν στην Ιρλανδία από τα δυτικά, έχοντας ταξιδέψει για δυόμισι μήνες.
Σύμφωνα με τον Céitinn, κατά την άφιξη του Παρθολόν, η Ιρλανδία αποτελούταν από μια ανοιχτή πεδιάδα, τρεις λίμνες και εννέα ποτάμια. Ο Παρθολόν καθάρισε άλλες τέσσερις πεδιάδες και επτά ακόμη λίμνες έσκασαν από το έδαφος . Τα ονόματα που αποκαλύπτονται θεωρούνται ότι έχουν εισαγάγει την κτηνοτροφία, το όργωμα, το μαγείρεμα, τις κατοικίες, το εμπόριο και το χωρισμό του νησιού σε τέσσερα μέρη.
Στην εκδοχή της ιστορίας από την Céitinn , στη μάχη του Mag Itha, η πρώτη μάχη που έγινε στην Ιρλανδία, ο Παρθολόν πολέμησε και νίκησε τουςΦομόριαν, τους οποίους ηγήθηκε ο Cichol Gricenchos .
Ένα ποίημα στοLebor Gabála, διευρυμένο από τον Céitinn, λέει πώς ο Παρθολόν και η σύζυγός του, Ντελγκνάτ, ζούσαν σε ένα μικρό νησί κοντά στην κεφαλή των εκβολών του ποταμού Έρνε . Κάποτε, ενώ ο Παρθολόν βρισκόταν σε εργασία στο αγρόκτημά του, ο Ντελγκνάτ παρέσυρε έναν υπηρέτη που ονομαζόταν Τόπα. Στη συνέχεια, έπιναν από την μπύρα του Παρθολόν, η οποία θα μπορούσε να προσεγγιστεί μόνο μέσα από μια χρυσή σωλήνα. Ο Παρθολόν το ανακάλυψε όταν ήπιε την μπύρα του και αναγνώρισε τη γεύση του στόματος της Ντελγκνάτ και του Τόπα στο σωλήνα. Θυμωμένος σκότωσε τον σκύλο του Ντελγκνάτ και τον Τόπα. Αλλά ο Ντελγκνάτ δεν είχε μετανοήσει και επέμεινε ότι φταίει ο Παρθολόν, καθώς το να τους αφήσει μόνους τους ήταν σαν να άφηνε μέλι μπροστά από μια γυναίκα, γάλα μπροστά από μια γάτα, εργαλεία μπροστά από έναν τεχνίτη ή κρέας μπροστά από ένα παιδί και να περίμενε ότι δεν θα τα εκμεταλευτούν. Αυτό καταγράφεται ως η πρώτη περίπτωση μοιχείας και η πρώτη ζήλια στην Ιρλανδία. Το εν λόγω νησί ονομάστηκε Inis Saimera από το Saimer, το σκυλί του Delgnat.
ΤοAnnals of the Four Masters λέει ότι έφτασαν το 2520ο έτος κτίσης κόσμου. Αυτό το έργο αναφέρει ότι η πανούκλα ήρθε 300 χρόνια μετά την άφιξή τους, τον Μάιο και ότι ένας άνδρας επέζησε: ο Tuan, γιος του αδερφού του Παρθολόν, Starn. Γνωστός ως θρυλικός «Ορατής», ο Tuan λέγεται ότι ήταν μια αποθήκη γνώσης της ιρλανδικής ιστορίας επειδή έζησε στις γενιές σε διαφορετικές μορφές ενσαρκώσεων. Επέζησε μέσα στους αιώνες, μεταμορφωμένος σε διάφορα ζώα, για να αναγεννηθεί ως γιος ενός οπλαρχηγού με το όνομα Cairell την εποχή του Colm Cille (6ος αιώνας). Θυμήθηκε όλα όσα είχε δει και έτσι διατήρησε την ιστορία του Παρθολόν.