ΟΠάπας Λέων Α΄ ήΛέων ο Μέγας ήΛέων ο Αποστολικός (περί το400 -10 Νοεμβρίου461) ήτανΠάπας τηςΡώμης (29 Σεπτεμβρίου440 -10 Νοεμβρίου461).[1][2][3][4] Ο Λέων Α΄ ήταν Ρωμαίος αριστοκράτης και ο πρώτος Πάπας που πήρε ιστορικά τον τίτλο"Μέγας". Το μεγαλύτερο από τα κατορθώματα του ήταν ότι κατάφερε με τον λόγο να πείσει τονΑττίλα να αποχωρήσει την εποχή που επιτέθηκε στηνΙταλία. Θεωρείται ένας από τουςΔιδασκάλους της Εκκλησίας, εξέδωσε τον"Τόμο του Λέοντα" που χρησιμοποίησε η Δ΄Οικουμενική Σύνοδος ήΣύνοδος της Χαλκηδόνας. Το θέμα της ήταν η Χριστολογία και αφορούσε την φύση τηςΟρθοδοξίας, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οΙησούς Χριστός ήταν"τέλειος θεός και τέλειος άνθρωπος αδιαίρετα". Η πρόταση αυτή είχε ως αποτέλεσμα την δημιουργία αιρέσεων όπως οΜονοφυσιτισμός,Μιαφυσιτισμός και ο Δυοφυσιτισμός.[5] Υπήρξε μέγας θεολόγος, με μεγάλη κατάρτιση, ήθος, αγνότητα και προσήλωση στην ορθόδοξη παράδοση. Υπήρξε πολυγραφότατος συγγραφέας και σώζονται αρκετές επιστολές του. Πέθανε στις10 Νοεμβρίου461 σε βαθύτατο γήρας. Έχει ανακηρυχθεί άγιος και ηΟρθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη του στις18 Φεβρουαρίου.
Σύμφωνα με τοLiber Pontificalis ο Λέων Α΄ ήταν γέννημα-θρέμμα τηςΤοσκάνης. Την εποχή που ήτανΔιάκονος είχε γίνει αρκετά γνωστός έξω από την πόλη της Ρώμης αφού οΙωάννης ο Κασσιανός του αφιέρωσε ένα από τα έργα του εναντίον του Νεστοριανισμού, το έγραψε με πρόταση του ίδιου του Λέοντα. Την ίδια εποχή οΚύριλλος Α΄ Αλεξανδρείας κλήθηκε στην Ρώμη για να επιλυθεί μια διαμάχη του που είχε ξεσπάσει με τονΙουβενάλο Ιεροσολύμων. Δεν είναι γνωστό αν κλήθηκε με την ιδιότητα που είχε ο ίδιος ωςΑρχιδιάκονος ή αν τον κάλεσε απ΄ευθείας οΠάπας Κελεστίνος Α΄.[6] Ο αυτοκράτοραςΟυαλεντινιανός Γ΄ τον απέστειλε με αίτημα του ΠάπαΣίξτου Γ΄ για να επιλύσει μια διαφορά που είχε οΦλάβιος Αέτιος με τους στρατιωτικούς του αρχηγούς. Ο Τζοχάν Πίτερ Κιρς τονίζει ότι η κίνηση αυτή δείχνει την μεγάλη εμπιστοσύνη την οποία του είχε ο αυτοκράτορας.[7]
Την εποχή που ο Λέων απουσίαζε στην Γαλατία ο Πάπας Σίξτος Γ΄ πέθανε (11 Αυγούστου 440), ο ίδιος τον διαδέχθηκε ομόφωνα από τον Λαό ως Λέων Α΄.[7] Με την άνοδο του στον Παπικό θρόνο ο Λέων Α΄ έμαθε ότι πρώην οπαδοί του Πελαγιανισμού έγιναν στην Ακυληία δεκτοί στην εκκλησιαστική κοινότητα χωρίς να αποκηρύξουν τηνΑίρεση τους. Ο Λέων Α΄ καταδίκασε αυτό το φαινόμενο και ζήτησε να γίνει Σύνοδος η οποία αποφάσισε ότι όλοι οι Πελαγιανιστές θα έπρεπε για να γίνουν δεκτοί ξανά στην Καθολική θρησκεία να αρνηθούν επίσημα την Αίρεση τους.[7] Οι οπαδοί τουΜανιχαϊσμού που δραπέτευσαν όταν επιτέθηκαν οιΒάνδαλοι έφτασαν στην Ρώμη και οργανώθηκαν μυστικά (439). Ο Λέων προχώρησε εναντίον τους (443), έκαψε τα βιβλία τους και έστειλε επιστολές για να προειδοποιήσει τους Ιταλούς επισκόπους, στάθηκε εξίσου αυστηρός απέναντι στουςΠρισκιλλιανούς. Οι Ισπανοί επίσκοποι τον προειδοποίησαν για τον κίνδυνο της εξάπλωσης της Αίρεσης στην Ισπανία, έγραψε πραγματεία κατά της Αίρεσης (21 Ιουλίου 447), τόνισε την ψευδή διδασκαλία και κάλεσε ένα Ισπανικό Συμβούλιο να εξετάσει αν υπάρχουν οπαδοί του στην επισκοπή.[8] Τα φιλανθρωπικά του έργα ήταν μεγάλα όταν ξέσπασε στην Ρώμη λιμός, εισροή προσφύγων και φτώχεια, έκανε σύνδεση ανάμεσα στην νηστεία με την φιλανθρωπία και την ελεημοσύνη.[6] Την περίοδο της Παποσύνης του η ορολογία"Πάπας" περιορίστηκε μόνο στον επίσκοπο της Ρώμης.[9]
Η προσοχή του Λέων Α΄ στράφηκε απέναντι σε πολλούς μαθητευόμενους, οΠρόσπερος της Ακουιτανίας διορίστηκε γραμματέας με ιδιότητες συμβολαιογράφου.[6] Ο Λέων Α΄ προσπάθησε να εδραιώσει την Παπική κυριαρχία με την συγκέντρωση ολόκληρης της πνευματικής εξουσίας μέσα στην εκκλησία. Ο αυτοκράτοραςΘεοδόσιος Β´ σε αποστολή του στον Λέων Α΄ (450) τον αποκαλεί για πρώτη φορά"επίσκοπο της Ρώμης" και"πατριάρχη της δύσης", οι τίτλοι διατηρήθηκαν μέχρι πρόσφατα (2006). ΟΠάπας Ζώσιμος είχε διορίσει τον Πάτροκλο της Αρλ προκαθήμενο της Γαλατικής εκκλησίας ως υποτελή του, την θέση αυτή υποστήριξε με φανατισμό ο διάδοχος του Πατρόκλου Ιλάριος της Αρλ. Ο Λέων Α΄ προσπάθησε να επιβάλει την εξουσία του απέναντι στον Ιλάριο αλλά σε όλες τις προσπάθειες το αρνήθηκε επίμονα, τότε ο Λέων Α΄ ζήτησε την επέμβαση του αυτοκράτοραΟυαλεντινιανού Γ΄ παρουσιάζοντας ένα διάταγμα (6 Ιουνίου 445). Το διάταγμα παρουσίαζε την ηγεμονία του επισκόπου της Ρώμης απέναντι σε όλους τους υπόλοιπους σύμφωνα με την Πρωτοκαθεδρία του Πέτρου. ΗΠρώτη Σύνοδος της Νίκαιας είχε προβλέψει ότι ο Έπαρχος θα μπορούσε να διώξει βίαια τον επίσκοπο που αγνοούσε κλήση του Πάπα στην Ρώμη.[10] Ο Ιλάριος αναγκάστηκε να το αποδεχτεί και υποτάχθηκε στον Πάπα, με τον διάδοχο του Ιλάριου Ραβέννιο ο Λέων Α΄ μοίρασε τα αυτοκρατορικά δικαιώματα ανάμεσα στηνΑρλ και στηνΒιέν (450). ΟΔιόσκορος Α΄ Αλεξανδρείας διάδοχος τουΚύριλλου Α΄ στην Πατριαρχεία της Αλεξάνδρειας αρνήθηκε να δεχτεί την υποταγή του στον επίσκοπο της Ρώμης. Ο Λέων Α΄ αντέδρασε και του υπενθύμισε ότι οΕυαγγελιστής Μάρκος ιδρυτής της εκκλησίας της Αλεξάνδρειας ήταν μαθητής τουΑποστόλου Πέτρου, συνεπώς έπρεπε να υποταγεί στην εκκλησία του προκαθήμενου των Αποστόλων.[11] Η Αφρικανική επαρχίαΜαυριτανία Καισαρησία είχε διατηρήσει την Καθολική πίστη της Νίκαιας την εποχή που κατέλαβαν τηνΑφρική οιΒάνδαλοι, στάθηκαν πρόθυμοι να δηλώσουν υποταγή στον Λέων Α΄ και αναγνώρισαν την εξουσία του. Ο Λέων Α΄ έστειλε επιστολή στην εκκλησία της Μαυριτανίας (446) στην οποία τόνιζε τους κανόνες πειθαρχίας της εκκλησίας, ιδιαίτερα ότι οι λαϊκοί δεν έπρεπε να διοριστούν στην επισκοπή.[8]
Σε επιστολή στους επισκόπους τηςΚαμπανίας, τουΠικηνόν και τηςΤοσκάνης (443) ο Λέων Α΄ απαιτούσε να τηρηθούν όλες οι εντολές των προκατόχων του. Ο Λέων Α΄ επέπληξε δριμύτατα τους επισκόπους τηςΣικελίας (447) για την παράβαση τους στο Ρωμαϊκό έθιμο του βαπτίσματος, στην Σύνολο που ακολούθησε διέταξε επισκόπους να μετέβουν στην Σικελία για να τους διδάξουν την ορθή πρακτική. ΗΡωμαϊκή Αυτοκρατορία είχε διαιρεθεί τα περασμένα χρόνια σε Ανατολική και Δυτική (395), ηΥπαρχία του Ιλλυρικού (Βαλκάνια) υπαγόταν εκκλησιαστικά στηνΔυτική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία και τον Πάπα. ΟΠάπας Ιννοκέντιος Α΄ έστειλε τον βικάριο του στην Μητρόπολη της Θεσσαλονίκης με στόχο να την προστατέψει από τους στόχους που είχε σε αυτήν οΟικουμενικός Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως. Σε επιστολή προς τον αρχιεπίσκοπο Θεσσαλονίκης Αναστάσιο (446) ο Λέων Α΄ τον εξέπληξε έντονα για την συμπεριφορά του σε έναν επίσκοπο και του τόνισε ότι πολλές από τις εξουσίες του ανήκαν στον επίσκοπο της Ρώμης. Ο Λέων Α΄ συγκεκριμένα έγραψε"η φροντίδα της παγκόσμιας εκκλησίας συγκλίνει μόνο στην Έδρα του Αγίου Πέτρου, πουθενά δεν πρέπει να διαχωρίζεται από την κεφαλή της".[12] Μετά την δολοφονία του Έλληνα Πατριάρχη τηςΑλεξάνδρειαςΠροτέριου ο Λέων Α΄ επέλεξε ως αντικαταστάτη του τον Έλληνα Ορθόδοξο ΚόπτηΤιμόθεο.[7]
↑Davis, SJ, Leo Donald (1990). The First Seven Ecumenical Councils (325–787): Their History and Theology (Theology and Life Series 21). Collegeville, MN: Michael Glazier/Liturgical Press. σ. 342
↑7,07,17,27,3Kirsch, Johann Peter (1910). "Pope St. Leo I (the Great)" . In Herbermann, Charles (ed.). Catholic Encyclopedia. Τομ. 9. New York: Robert Appleton Company
↑Asimov, Isaac (1967) The Roman Empire, Houghton Mifflin: Boston, σ. 236
↑Henry Bettenson, Chris Maunder, Documents of the Christian Church (Oxford University Press 2011), σ. 24
↑Bright, W (1911). "Dioscorus (1), patriarch of Alexandria". In Wace, Henry (ed.). Dictionary of Christian Biography (Christian Classics Ethereal Library, online ed.). London: John Murray. σ. 266
Meyendorff, John (1989). Imperial unity and Christian divisions: The Church 450-680 A.D. The Church in history. Vol. 2. Crestwood, NY: St. Vladimir's Seminary Press.
Louise Ropes Loomis, (2006) The Book of Popes (Liber Pontificalis). Merchantville, NJ: Evolution Publishing.
John Given, (2014) The Fragmentary History of Priscus: Attila, the Huns and the Roman Empire. Merchantville, NJ: Evolution Publishing.
Basil Studer: Art."Leo the Great", in: A. DiBerardino: "Patrology IV", Westminster ML 1994, σσ. 589–612.
Alois Grillmeier: "Christ in Christian Tradition", vols. 1 and 2/1, Westminster ML 1988/1987 (2nd revised edition).
T. Jalland, The Life and Times of St. Leo the Great, London 1941.
Hans Feichtinger: Die Gegenwart Christi in der Kirche bei Leo dem Großen, Frankfurt 2007
Pope Leo's Tome ccel.org
Early Church Texts The Tome of Leo in Greek and Latin with English translation.
St Leo the Great the Pope of Rome Orthodox icon and synaxarion
Opera Omnia by Migne Patrologia Latina with analytical indexes
Hans Feichtinger: Die Gegenwart Christi in der Kirche bei Leo dem Großen, Frankfurt am Main u.a. 2007.
Basil Studer: Art.Leo the Great, in A. DiBerardino: Patrology IV, Westminster ML 1994, S. 589–612.
Alois Grillmeier: Jesus der Christus im Glauben der Kirche, Bd. 1 (Freiburg u.a. 1990), S. 734–750; Bd. 2/1 (Freiburg 1991), S. 131–200.
Ekkart Sauser (1992). "Pope Leo I". In Bautz, Traugott (ed.). Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon (BBKL) (in German). Vol. 4. Herzberg: Bautz. cols. 1425–1435.
Rudolf Schieffer (1991). "Leo I. der Große". Lexikon des Mittelalters, V: Hiera-Mittel bis Lukanien (in German). Stuttgart and Weimar: J. B. Metzler. col. 1876–1877.
