ΤοΣέρτοχενμπος ήΝτεν Μπος (κυριολεκτικά: «Δάσος του Δούκα» και «Δάσος», αντίστοιχα) (ολλανδικά:s-Hertogenbosch και Den Bosch) είναι δήμος τηςΟλλανδίας και πρωτεύουσα της επαρχίας τηςΒόρειας Βραβάντης. Βρίσκεται περίπου 80χλμ νότια τουΆμστερνταμ.
Η μετάφραση του ονόματος της πόλης, «Δάσος του Δούκα», αφορά στονΕρρίκο Α΄, Δούκα της Βραβάντης στου οποίου την οικογένεια ανήκε για περισσότερους από τέσσερις αιώνες μεγάλη δασική έκταση στη γειτονική Όρτεν. Ο Ερρίκος ίδρυσε την καινούρια πόλη στους δασώδεις αμμόλοφους του Ντεν Μπος και της έδωσε τα δικαιώματα πόλης καθώς και τα σχετικά εμπορικά προνόμια το 1185. Η ημερομηνία όμως αυτή είναι η αναφερόμενη παραδοσιάκα από μεταγενέστερους χρονικογράφους. Το όνομα Ντεν Μπος παρουσιάζεται για πρώτη φορά το 1196. Ο λόγος που οδήγησε τον δούκα στην ίδρυση της πόλης είχε να κάνει πρωτίστως με τα δικά του συμφέροντα, καθώς ήθελε να προστατεύσει την ιδιοκτησία του από τους καταπατητές τουΧέρλε και της επαρχίας τηςΟλλανδίας. Η πόλη χτίστηκε ως οχυρό, αλλά καταστράφηκε από τις επιθέσεις των δυο αντιπάλων του το 1203 (απομεινάρια των παλαιών τειχών μπορεί να δει κανείς ακόμα και σήμερα). Στα τέλη του 15ου αιώνα, ανεγέρθηκε ακόμα υψηλότερο τείχος με σκοπό την προστασία της περιοχής που κατοικούνταν πλέον πυκνά. Το Ντεν Μπος άνθισε ως τα 1520, αποτελώντας το δεύτερο πληθυσμιακό κέντρο της τότε Ολλανδίας μετά τηνΟυτρέχτη. Ήταν η γενέτειρα τουΙερώνυμου Μπος, ενός εκ των κορυφαίων ζωγράφων της βορειοευρωπαϊκήςαναγέννησης, και κέντρο παραγωγής μουσικών και συνθετών όπως οΙερώνυμος ντε Κλιμπάνο, που εκπαιδεύτηκαν στους καθεδρικούς ναούς της πόλης. Στο Ντεν Μπος διατήρησαν την έδρα τους, επίσης, οΜατθαίος Πιπελάρε και ο διάσημος Γερμανός συνθέτηςΠιέρ Αλαμίρ.
Οι διαμάχες για τηνΠροτεσταντική Μεταρρύθμιση άλλαξαν την πορεία της πόλης καθοριστικά. Το Ντεν Μπος έγινε ανεξάρτητη αρχιεπισκοπή και κατά τονογδοηκονταετή πόλεμο πήρε το μέρος των καθολικών (Αψβούργων) αποτρέποντας το πραξικόπημα των Καλβινιστών. Η πόλη πολιορκήθηκε πολλές φορές από τονΜαυρίκιο της Οράγγης, αρχηγό του κράτους Ηνωμένων Επαρχιών, ο οποίος επιθυμούσε να φέρει το Ντεν Μπος υπό τον έλεγχό τους. Οι πολιορκίες του Μαυρίκιου αποκρούστηκαν επιτυχώς και μάλιστα πολλές φορές από τονΚλοντ ντε Μπερλαιμόντ, γνωστόν επίσης ως «Ολπέν».
Κατά τη διάρκεια της Ανακωχής, πριν οι εχθροπραξίες ξαναρχίσουν το 1618, οι οχυρώσεις επεκτάθηκαν σημαντικά. Οι περιβάλλοντες βάλτοι έκαναν το κάστρο σχεδόν αδύνατο να πολιορκηθεί με συμβατικά πολεμικά μέσα και επειδή θεωρούνταν αδιαπέραστο, κέρδισε το προσωνύμιο «Δράκος των Βάλτων». Τελικά, ο Φρειδερίκος Ερρίκος της Οράγγης κατέλαβε την πόλη το 1629 με τη χρήση φραγμάτων που αποστράγγισαν την περιοχή υποχρεώνοντας τους πολιορκημένους να παραδοθούν έπειτα από τρεις μήνες μαχών. Η κατάληψη του Ντεν Μπος αποτέλεσε μεγάλο γεωστρατηγικό χτύπημα κατά των Αψβούργων κατά τοντριακονταετή πόλεμο. Έκτοτε, η περιοχή παρέμεινε υπό την κατοχή της Δημοκρατίας και έχασε τις πολιτικές ελευθερίες της.
Μετά τηΣυνθήκη της Βεστφαλίας, οι οχυρώσεις επεκτάθηκαν και πάλι. Το 1672, τη «χρονιά της καταστροφής» (Rampjaar) των Ολλανδών, το Ντεν Μπος αντιστάθηκε στην επίθεση τουΛουδοβίκου ΙΔ΄ της Γαλλίας. Το 1794 οι γαλλικές επαναστατικές δυνάμεις κατέλαβαν την πόλη υπό τη διοίκηση τουΣαρλ Πισεγκρύ σχεδόν αμαχητί και στηΒαταβική Δημοκρατία που ακολούθησε απέδωσαν, για πρώτη φορά, ίσα δικαιώματα σε καθολικούς και προτεστάντες. Από το 1806 και έπειτα, το Ντεν Μπος έγινε μέρος της Γαλλικής αυτοκρατορίας και μετά την ήττα των Γάλλων περιήλθε προσωρινά στα χέρια τωνΠρώσσων. Την επόμενη χρονιά, το νεοϊδρυθένΒασίλειο της Ολλανδίας όρισε την πόλη πρωτεύουσα της Βόρειας Βραβάντης. Στα περίχωρά της κατασκευάστηκαν πολλά νέα κάστρα και απαγορεύτηκε η οίκηση εκτός των τειχών της πόλης, γεγονός που οδήγησε σε υπερπληθυσμό και, τελικά, στη μεγαλύτερη παιδική θνησιμότητα της τότε Ολλανδίας. Επιπλέον, η πολιτική του δήμου αποθάρρυνε τις βιομηχανικές επενδύσεις (προκειμένου να διατηρήσει χαμηλό τον αριθμό των βιομηχανικών εργατών) και την ανώτερη εκπαίδευση (θεωρούσε τους φοιτητές υπερβολικά επαναστατικά στοιχεία) και η σπουδαιότητα της πόλης σταδιακά μειώθηκε.
Στο Ντεν Μπος λειτούργησε ένα από τα λίγαστρατόπεδα συγκέντρωσης τωνΝαζιστών εκτόςΓερμανίας καιΑυστρίας. Παρέμεινε ανοιχτό μεταξύ Ιανουαρίου 1943 και Σεπτεμβρίου 1944 με το όνομαΧερτσόγκενμπους (Herzogenbusch). Στο στρατόπεδο κλείστηκαν συνολικά περίπου 30.000 κρατούμενοι, εκ των οποίων οι 12.000Εβραίοι. Στην Ολλανδία, το στρατόπεδο είναι γνωστό ως «Στρατόπεδο Φιχτ», καθώς η ακριβής τοποθεσία του ήταν στο σημερινό χωριόΦιχτ, μόλις έξω από τα σύνορα του Ντεν Μπος. Αποτελεί τραγική ειρωνεία το γεγονός ότι στην ίδια περιοχή είχε χαθεί ολόκληρος ο ολλανδικός Εβραϊκός πληθυσμός και κατά τη μεγάλη πυρκαγιά του Ντεν Μπος τον 13ο αιώνα. Το Ντεν Μπος καταλήφθηκε από τους Γερμανούς το 1940 και απελευθερώθηκε στις 24 Οκτωβρίου του 1944 από την 53η Μεραρχία των Ουαλών.
Σε αντίθεση με τοΡότερνταμ, το Σέρτοχενμπος διασώθηκε χωρίς μεγάλες καταστροφές από τονΒ΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η ιστορική κληρονομιά της πόλης παραμένει σχεδόν ακέραια διατηρημένη και γίνονται διαρκώς έργα αναστήλωσης και συντήρησης των κτηρίων της. Το Ντεν Μπος διαθέτει το αρχαιότερο ολλανδικό σπίτι φτιαγμένο από τούβλα (De Moriaan) που χτίστηκε στις αρχές του 13ου αιώνα. Το δημαρχείο της πόλης ανεγέρθηκε τον 17ο αιώνα σε κλασσικό ρυθμό και γύρω του μπορεί να θαυμάσει κανείς αρκετά από ταμεσαιωνικά κάστρα που υπάρχουν ακόμα.
Ο καθεδρικός του Αγ. Ιωάννη
Ο καθεδρικός ναός του Αγίου Ιωάννη θεωρείται ένας από τους ομορφότερους της Ολλανδίας και κατασκευάστηκε το 1220 σε γοτθικό ρυθμό. Το Ντεν Μπος είναι, τέλος, η έδρα τωνΜπολβόνινγκεν, 50 πρωτοποριακών σφαιρικών κατοικιών που σχεδίασε ο αρχιτέκτοναςΝτρις Κρέικαμπ.[4]
Στο Ντεν Μπος έχουν την έδρα τους οι αθλητικοί σύλλογοιB.V.V. Ντεν Μπος (πρώτη ποδοσφαιρική ομάδα τουΡουντ φαν Νίστελροϊ στην Ολλανδία),Άιφφελταουερς Ντεν Μπος (καλαθοσφαίριση),ΣΧ Ντεν Μπος (χόκεϊ) και η πρωταθλήτριαράγκμπι του 2008, οιΝτιούκς. Η πόλη είναι επίσης γνωστή για το ετήσιο καθολικό καρναβάλι της καθώς και για εκδηλώσειςτένις, ποδηλατοδρομιών και μουσικής. Διαθέτει πάνω από 350 καφετέριες και εστιατόρια καθώς και τη δική της τοπική νοστιμιά, τοΜπόσχε Μπολ ένα είδος γλυκού προφιτερόλ.
.svg)
