ΗΝέα Υόρκη (αγγλικά:New York City, New York, NYC), γνωστή επίσης ωςΠόλη της Νέας Υόρκης, για να διακριθεί από τηνομώνυμη πολιτεία εντός της οποίας βρίσκεται, με πληθυσμό πάνω από 8.104.190 κατοίκους (σύμφωνα με την απογραφή του 2020), αποτελεί τη μεγαλύτερη σε πληθυσμό και την πιο πυκνοκατοικημένη πόλη τωνΗνωμένων Πολιτειών της Αμερικής[6][7][8] και έναν από τους πιο πυκνοκατοικημένους αστικούς οικισμούς στον κόσμο.[9]
Η μητροπολιτική περιοχή της Νέας Υόρκης, έχει πληθυσμό 20.140.470 κατοίκους (σύμφωνα με την απογραφή του 2020[10]). Η συνδυασμένη στατιστική περιοχή της Νέας Υόρκης, έχει πληθυσμό 23.58 εκατομμύρια κατοίκους.[11]
Αποτελεί μία ισχυρή πόλη που ασκεί πολύ σημαντική επίδραση στο εμπόριο, την οικονομία, τα μέσα ενημέρωσης, την τέχνη, τη μόδα, την έρευνα, την τεχνολογία, την εκπαίδευση και την ψυχαγωγία,[12][13] η Νέα Υόρκη αποτελεί ένα σημαντικό κέντρο για τη διεθνή διπλωματία[14] και έχει περιγραφεί ως η πολιτιστική, η τεχνολογική και οικονομική πρωτεύουσα του κόσμου.[15][16][17][18][19] Το σύγχρονο όνομά της το έλαβε προς τιμήν του τότε δούκα Ιακώβου της ιστορικής πόλης τηςΑγγλίας, τηςΥόρκης. Αρχικά ονομάστηκε Νέο Άμστερνταμ κατά τη διάρκεια της Ολλανδικής παρουσίας στην περιοχή της Νέας Υόρκης.
Βρίσκεται σε έναν από τους μεγαλύτερους φυσικούς λιμένες του κόσμου.[20] Αποτελείται από πέντε δήμους, καθένας από τους οποίους είναι μιακομητεία της Νέας Υόρκης[21] Οι πέντε δήμοι,Μπρούκλιν,Κουίνς,Μανχάταν,Μπρονξ καιΣτάτεν Άιλαντ, ενοποιήθηκαν σε μία ενιαία πόλη το 1898.[22] Σύμφωνα με την απογραφή του 2020 στις Ηνωμένες Πολιτείες, η πόλη της Νέας Υόρκης, έχει πληθυσμό 8.804.190 κατοίκων, κατανεμημένοι σε μια έκταση μόλις 305 τετραγωνικών μιλίων / 780 τετραγωνικών χιλιομέτρων.[23][24] Στη Νέα Υόρκη ομιλούνται πάνω από 800γλώσσες,[25][26] κάνοντάς την ως αποτέλεσμα την πιο γλωσσικά ποικιλόμορφη πόλη του κόσμου.[27].
Πανοραμική άποψη του Μανχάταν
Πολλές συνοικίες και μνημεία στην πόλη της Νέας Υόρκης έχουν γίνει γνωστά σε περίπου 62 εκατομμύρια επισκέπτες που δέχεται ετησίως.[28] Αρκετές πηγές την έχουν κατατάξει ως την πιο φωτογραφημένη πόλη στον κόσμο.[29][30][31] ΗΠλατεία Τάιμς, που έχει ονομαστεί ως το "Σταυροδρόμι του Κόσμου"[32], είναι κομβικό σημείο στην καρδιά τουΜανχάταν που οδηγεί στον δρόμο τουΜπρόντγουεϊ[33], ενώ θεωρείται μια από τις πιο πολυσύχναστες διασταυρώσεις πεζών στον κόσμο[34][35], καθώς και ένα σημαντικό κέντρο για τη βιομηχανία της ψυχαγωγίας.[36] Ονόματα απόγέφυρες,ουρανοξύστες,[37] καιπάρκα της πόλης είναι γνωστά σε όλο τον κόσμο.
Η Νέα Υόρκη βρίσκεται στην ανατολική ακτή τωνΗΠΑ, στα βορειοανατολικά της χώρας. Κατά προσέγγιση βρίσκεται μεσοστρατίς ανάμεσα στην πρωτεύουσαΟυάσινγκτον Π.Κ. και τηνΒοστώνη. Το κέντρο της πόλης είναι χτισμένο επί της νήσουΜανχάταν στις εκβολές του ποταμούΧάντσον και τουποταμού Ήστ στονΑτλαντικό ωκεανό, με υψόμετρο περίπου 6 μέτρα πάνω από το επίπεδο της θάλασσας. Σήμερα η πόλη έχει επεκταθεί και στις γύρω όχθες του ποταμού Χάντσον και Ήστ αλλά και ενδότερα αυτών.
Η πόλη βρίσκεται σε έναν καλά προστατευμένο κόλπο, τοΛιμάνι της Νέας Υόρκης, όπου αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα φυσικά λιμάνια στον κόσμο.[44]
Το Κουίνς (Queens) είναι το μεγαλύτερο σε έκταση διαμέρισμα της Νέας Υόρκης, με πληθυσμό 2.405.000 κατοίκων περίπου και έκταση 282 τ.χλμ. Ιδρύθηκε το1683. Εκεί βρίσκονται και τα 2 μεγάλα αεροδρόμια της Νέας Υόρκης, το Λα Γκουάρντια και τοΤζον Κένεντι.
Στην περιοχή του Μανχάταν κατοικούσαν οι Λενάπε, από τη γλώσσα των οποίων πήρε την ονομασία της.[45] Το Μανχάταν μπορεί να χωριστεί σε τρεις περιοχές, το κάτω, κεντρικό και άνω Μανχάταν. Ως σύνορά του έχει δυτικά τονποταμό Χάντσον (Hudson River), ανατολικά τονποταμό Ηστ (East River), νότια τον κόλπο της Νέας Υόρκης και βόρεια τονποταμό Χάρλεμ (Harlem River),όπου χωρίζεται με την περιοχή του Bronx και την ηπειρωτική χώρα.[46]
Το Μανχάταν (Manhattan) έχει περίπου 1.700.000 κατοίκους και έκταση 59 τετραγωνικών χιλιομέτρων. Eίναι η πιο πυκνοκατοικημένη κομητεία τωνΗ.Π.Α. μεπυκνότητα πληθυσμού 74.781 κάτοικοι ανά τετραγωνικό μίλι. Ουσιαστικά το διαμέρισμα αποτελείται από 4 νησιά συνολικά: το ίδιο το Μανχάταν, που είναι μακράν το μεγαλύτερο από τα 4 νησιά, το μακρόστενο νησί Ρούσεβελτ, το νησί Ουόρντς και το νησί Γκόβερνορς.
Το Μπρονξ (Bronx) έχει 1.475.000 κατοίκους και έκταση 108 τ.χλμ. Είναι το μοναδικό διαμέρισμα της Νέας Υόρκης που βρίσκεται στην ηπειρωτική χώρα και όχι πάνω σε νησί. Ονομάστηκε έτσι από έναν Σουηδό μετανάστη, ο οποίος ήταν ο πρώτος άποικος σε αυτή την περιοχή.
Το Μπρούκλιν (Brooklyn) έχει 2.740.000 κατοίκους και είναι το πολυπληθέστερο διαμέρισμα της Νέας Υόρκης. Βρίσκεται στο νοτιοανατολικό κομμάτι της πόλης και έχει έκταση 182 τετραγωνικών χιλιομέτρων.
Το Στάτεν Άιλαντ (Staten Island) έχει μόνο 500.000 κατοίκους και έκταση 151 τ.χλμ. Είναι νησί και βρίσκεται νότια τουΜανχάταν. Ενώνεται ανατολικά με τοΜπρούκλιν, μέσω τηςγέφυρας Βερρατζάνο Νάροους, και στα δυτικά με την πολιτεία τουΝιου Τζέρσεϊ, μέσω των γεφυρών Άουτερμπριτζ Κρόσινγκ, Γκαθλς και Μπαγιόν.
Η πόλη της Νέας Υόρκης έχειεύκρατο κλίμα. Επηρεάζεται κυρίως από τις ηπειρωτικές αέριες μάζες δυτικά της περιοχής. Τακαλοκαίρια είναι γενικά αρκετά ζεστά, ενώ οιχειμώνες πολύ κρύοι, με συχνέςχιονοθύελλες. ΤονΙούλιο και τονΑύγουστο καταγράφονται σχεδόν καθημερινά θερμοκρασίες πάνω από 30 βαθμούς, ενώ τον Ιανουάριο ηθερμοκρασία πέφτει μερικές φορές και κάτω των -7 βαθμών Κελσίου.
Οι πρώτες αποστολές στη σημερινή περιοχή της Νέας Υόρκης έγιναν το 1524 και το 1609. Από το 1610 ξεκίνησαν Ολλανδοί έμποροι ένα επικερδές εμπόριο γούνας με τους εκεί κατοικούντες Ινδιάνους. Στις 27. 3. 1614 ιδρύθηκε η εταιρεία τωνΝέων Κάτω Χωρών.
Οι πρώτοι άποικοι άρχισαν να φθάνουν στη Νέα Υόρκη το1624 και ήτανΟλλανδοί. Το1626 αγοράστηκε το νησί Μανχάταν από τους Ινδιάνους για 24 δολάρια και έτσι εγκαταστάθηκαν περισσότεροι Ολλανδοί. Η νέα αυτή αποικία πήρε το όνομαΝέο Αμστερνταμ.[51] Με το πέρασμα των χρόνων χτίστηκε το πρώτο νοσοκομείο, το πρώτο σχολείο και η πρώτη φυλακή. Το1652 χτίστηκε, εκεί που σήμερα βρίσκεται η περίφημηΓουόλ Στριτ, ένα προστατευτικό τείχος. Το1664 η εξουσία πέρασε από τους Ολλανδούς στους Άγγλους, οι οποίοι επιτέθηκαν στην πόλη και την κατέλαβαν αναίμακτα. Τότε μετονομάστηκε σε Νέα Υόρκη προς τιμήν του δούκα τηςΥόρκης, αδελφού του τότε Βασιλέα της Αγγλίας, ο οποίος και διοικούσε τον Αγγλικό Στόλο. Το 1673 η αποικία πέρασε και πάλι στα χέρια των Ολλανδών, για λίγο όμως, καθώς από το 1674 η Νέα Υόρκη βρέθηκε οριστικά στα χέρια των Άγγλων.[52][51][53]
Στον 18ο αιώνα η Νέα Υόρκη συμμετείχε έντονα στον Αγώνα της Ανεξαρτησίας των Αμερικανών όπου οι Αμερικάνοι αντιστάθηκαν στους Άγγλους και στους φόρους τους. Το 1776 έγινε το κυρίως καταφύγιο τουΤζόρτζ Ουάσινγκτον. Το 1783 οι τελευταίοι Άγγλοι εγκατέλειψαν τη Νέα Υόρκη, καθώς αναγνωρίστηκε η Ανεξαρτησία της Αμερικής. Από το 1788 έως το 1790 η Νέα Υόρκη ήταν η πρωτεύουσα των (τότε) Η.Π.Α. Το 1792 ιδρύθηκε τοΧρηματιστήριο της Νέας Υόρκης.[51][52][53]
Στις αρχές του 19ου αιώνα η πόλη άρχισε να μεγαλώνει όσο ποτέ πριν. Το 1811 κατασκευάστηκαν σε ολόκληρο το Μανχάταν δρόμοι. Το 1825 εγκαινιάστηκε το κανάλι της λίμνης Ήρι, και έτσι οι Μεγάλες Λίμνες συνδέονταν με τη Νέα Υόρκη και τον Ατλαντικό Ωκεανό. Η Νέα Υόρκη έγινε το επίκεντρο του αμερικανικού κράτους. Στα μέσα του 19ου αιώνα ξεκίνησαν τα σχέδια για ένα μεγάλο κεντρικό πάρκο, τοΣέντραλ Παρκ.[51] Το 1866 αυτό το τεράστιο πάρκο ήταν έτοιμο. Στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα αυξήθηκε πάρα πολύ η μετανάστευση στη Νέα Υόρκη. Κυρίως μετανάστευαν Ιρλανδοί, Ιταλοί και Γερμανοί με την ελπίδα για ένα καλύτερο αύριο. Η εγκληματικότητα όμως ήταν μεγάλη και οι συνθήκες ζωής για τους νεοφερμένους αποίκους πολύ άσχημες.
Ήδη στο πρώτο μισό του20ού αιώνα, η Νέα Υόρκη έγινε το κέντρο του διεθνούς εμπορίου και της βιομηχανίας. Ωστόσο, ηπαγκόσμια οικονομική κρίση του 1929, επηρέασε πολύ βαθιά την πόλη (κραχ). Το ποσοστόανεργίας αυξήθηκε στο 25%. Η κατάσταση άρχισε να βελτιώνεται το 1933. Τότε άρχισαν να χτίζονται οι πρώτοιουρανοξύστες. Μετά τονΒ΄ Παγκόσμιο πόλεμο παρατηρήθηκε νέα οικονομική ύφεση. Η μεσαία αστική τάξη μετακινήθηκε στα προάστια και η βιομηχανία παρήκμασε. Στη δεκαετία του 1960 έγιναν έντονες και οι εκδηλώσειςρατσισμού, κυρίως προς τουςΑφροαμερικανούς. Μέχρι το τέλος της δεκαετίας η πόλη έχασε τον τίτλο της ως το επίκεντρο της ναυτιλίας των Η.Π.Α. καθώς η εμπορευματοκιβωτιοποίηση άρχισε να αλλάζει τα δεδομένα και τις απαιτήσεις των λιμανιών.[54] Μετά το 1980 άρχισε μία μεγάλη οικονομική ανάπτυξη. ΗΓουόλ Στριτ, όπως αποκαλείται το Χρηματιστήριο της πόλης, που εδρεύει στον ομώνυμο δρόμο, έγινε και πάλι παγκόσμια δύναμη. Παράλληλα σημειώθηκε σημαντική μείωση της εγκληματικότητας με τη φιλοσοφία της "μηδενικής ανοχής" του τότε Ρεπουμπλικανού ΔημάρχουΡούντι Τζουλιάνι.
Στις11 Σεπτεμβρίου του2001, η Νέα Υόρκη επλήγη απότρομοκρατικό χτύπημα. ΟιΔίδυμοι Πύργοι, το επονομαζόμενοΠαγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου (World Trade Center), χτυπήθηκαν από δύο μεγάλα επιβατηγά αεροσκάφη.[52][55]Το αποτέλεσμα ήταν οι Πύργοι να καταρρεύσουν και να χάσουν τη ζωή τους συνολικά 3.000 άνθρωποι.
Η Νέα Υόρκη διαθέτει πολλά αξιοθέατα, μεταξύ των οποίων 500 γκαλερί τέχνης, 150 μουσεία, πάνω από 100 θέατρα, δεκάδες εμπορικά καταστήματα και 17.000 εστιατόρια. Η πόλη θεωρείται ως πολιτιστικό και καλλιτεχνικό κέντρο της Ανατολικής Ακτής των ΗΠΑ. Στο Μανχάταν βρίσκονται αποκλειστικά και μόνο πανύψηλοιουρανοξύστες. Το1902 χτίστηκε ο πρώτος ουρανοξύστης, ενώ κατά τη διάρκεια του πρώτου μισού του 20ού αιώνα κατασκευάστηκαν ουρανοξύστες γοτθικού καιΑρ Ντεκό ρυθμού, όπως τοκτήριο τηςChrysler το 1930, ενώ το 1931 κατασκευάστηκε τοEmpire State Building, ψηλότερο κτίριο στον κόσμο για πάνω από 40 χρόνια.
ΤοΜετρό της Νέας Υόρκης (New York Subway), είναι το μεγαλύτερο σύστημαμετρό στον κόσμο, με 472 σταθμούς σε λειτουργία, το οποίο λειτουργεί σε 24ωρη βάση, διαθέτοντας 36 γραμμές. Με συνεχή λειτουργία από το 1904, είναι από τα παλαιότερα συστήματα μετρό παγκοσμίως. Αποτελεί το πιο πολυσύχναστο μετρό στο δυτικό ημισφαίριο, δεχόμενο περίπου 1.76 δισεκατομμύρια επιβάτες ετησίως. Ο κεντρικός σιδηροδρομικός σταθμός της Νέας Υόρκης, είναι οΤερματικός Σταθμός Γκραντ Σέντραλ (Grand Central Terminal), ο οποίος είναι ταυτόχρονα ο μεγαλύτερος σιδηροδρομικός σταθμός στον κόσμο.[56]
Το ευρύτερο σιδηροδρομικό και προαστιακό δίκτυο της Νέας Υόρκης, είναι το μεγαλύτερο στιςΗνωμένες Πολιτείες. Οι προαστιακοί σιδηρόδρομοι αποτελούνται από τους:Long Island Rail Road (Προαστιακός σιδηρόδρομος τουΛονγκ Άιλαντ),Metro-North Railroad (Προαστιακός σιδηρόδρομος που συνδέει τα βόρεια προάστια της Νέας Υόρκης, με περιοχές στοΚονέκτικατ), και τονNJ Transit Rail Operations (Προαστιακός σιδηρόδρομος που συνδέει τη Νέα Υόρκη με την πολιτεία τουΝιου Τζέρσεϊ).[57]
Το σύστημα δημόσιων λεωφορείων της Νέας Υόρκης, λειτουργεί όλο το 24ωρο και αποτελεί το μεγαλύτερο στηΒόρεια Αμερική. Ο κεντρικός τερματικός σταθμόςPort Authority Bus Terminal, με πάνω από 7.000 λεωφορεία και πάνω από 200.000 επιβάτες καθημερινά, αποτελεί τον πιο πολυσύχναστο σταθμό λεωφορείων στον κόσμο.[58]
ΤοΔιεθνές Αεροδρόμιο Τζον Φ. Κέννεντι (JFK), αποτελεί την πιο πολυσύχναστη διεθνής πύλη στις Ηνωμένες Πολιτείες από άποψη επιβατών, και επίσης αποτελεί από ένα από τα πιο πολυσύχναστα αεροδρόμια στις ΗΠΑ και στον κόσμο. Μαζί με τοΔιεθνές Αεροδρόμιο Νιούαρκ Λίμπερτι, αποτελούν από τις σημαντικότερες εναέριες αρτηρίες στη Βόρεια Αμερική.
↑Holloway, Marguerite."Urban tactics; I'll Take Mannahatta",The New York Times, May 16, 2004, accessed June 30, 2009. "He could envision what Henry Hudson saw in 1609 as he sailed along Mannahatta, which in the Lenape dialect most likely meantisland of many hills."
↑New York City Administrative Code Section 2-202 Division into boroughs and boundaries thereof – Division Into Boroughs And Boundaries Thereof., Lawyer Research Center. "The borough of Manhattan shall consist of the territory known as New York county, which shall contain all that part of the city and state, including that portion of land commonly known as Marble Hill and included within the county of New York and borough of Manhattan for all purposes pursuant to chapter nine hundred thirty-nine of the laws of nineteen hundred eighty-four and further including the islands called Manhattan Island, Governor's Island, Bedloe's Island, Ellis Island, Franklin D. Roosevelt Island, Randall's Island and Oyster Island...".Αρχειοθέτηση 28/8/2008. Νεότερη Ανάκτηση 1/2/2018.
.svg)
.jpg)
.jpg)
