ΗΛιβύη, επίσημαΚράτος της Λιβύης (αραβικά: دولة ليبيا,βερβερικά: ⵍⵉⴱⵢⴰ,κοπτικά: ⲧⲉⲙⲫⲁⲓⲁⲧ) είναι χώρα τηςΒόρειας Αφρικής και βρέχεται βόρεια από τηΜεσόγειο. Ανατολικά της βρίσκεται ηΑίγυπτος, νοτιοανατολικά της τοΣουδάν, ενώ νότια συνορεύει με τοΤσαντ και τονΝίγηρα και δυτικά με τηνΑλγερία και τηνΤυνησία. Το 90% του εδάφους της είναι έρημος και η Λιβύη είναι η τέταρτη μεγαλύτερη αφρικανική χώρα σε έκταση. Πρωτεύουσα της χώρας είναι ηΤρίπολη, όπου ζουν 1,7 εκατομμύρια κάτοικοι.
De facto ηγέτης της χώρας ήταν ο ΣυνταγματάρχηςΜουαμάρ αλ-Καντάφι, του οποίου η εξωτερική πολιτική τον είχε φέρει συχνά σε αντιπαράθεση με τη Δύση και με τις κυβερνήσεις άλλων χωρών τηςΑφρικής. Στη χώρα διεξήχθηΕμφύλιος Πόλεμος που ανέτρεψε τον Καντάφι. Για τον λόγο αυτό είχε σχηματισθεί αντικαθεστωτική κυβέρνηση με έδρα τηΒεγγάζη. Οι αντικαθεστωτικές δυνάμεις είχαν αναλάβει τον έλεγχο του μεγαλύτερου μέρους της Λιβύης, συμπεριλαμβανομένης της Τρίπολης, και είχαν αναγνωριστεί με σύναψη διεθνώς σχέσεων από κάποιες χώρες. Το 2014 ξέσπασε νέοςΕμφύλιος Πόλεμος ο οποίος έληξε τον Οκτώβριο του 2020.
Το όνομα της χώρας προέρχεται από τον αιγυπτιακό όροΛίμπου, ο οποίος αναφέρεται στους Βερβερίνους που ζούσαν δυτικά τουΝείλου. Στα ελληνικά έγινεΛιβύη, αν και στηναρχαία Ελλάδα ο όρος είχε ευρύτερη σημασία, υπονοώντας ολόκληρη τη Βόρειο Αφρική δυτικά της Αιγύπτου ή και ολόκληρη την αφρικανική ήπειρο.Η Λιβύη έχει το τρίτο κατά κεφαλήνΑΕΠ στην Αφρική μετά τιςΣεϋχέλλες και τηΝότια Αφρική, κάτι που οφείλεται στον χαμηλό πληθυσμό της και τα μεγάλα αποθέματαπετρελαίου. Ησημαία της Λιβύης ήταν η μοναδική στον κόσμο σημαία χώρας που αποτελείτο από μόνο ένα χρώμα και δεν έφερε κανένα άλλο σύμβολο ή άλλες λεπτομέρειες.
Το Ταντράρτ Ακακούς στη Σαχάρα στη νοτιοδυτική Λιβύη, στα σύνορα με την Αλγερία
Αρχαιολογικά ευρήματα δείχνουν ότι από την 8η χιλιετία π.Χ. οι παράλιες περιοχές της Λιβύης κατοικούνταν απόΝεολιθικές φυλές, οι οποίες είχαν αναπτύξει ιδιαίτερες ικανότητες στην εκτροφή βοοειδών και στις καλλιέργειες.[5]Η περιοχή αργότερα καταλήφθηκε από διαδοχικούς λαούς και πολιτισμούς, όπως οιΦοίνικες, οιΚαρχηδόνιοι, οιΠτολεμαίοι, οιΡωμαίοι, οιΒάνδαλοι και οιΒυζαντινοί, αν και μόνο από την περίοδο τωνΕλλήνων και τωνΡωμαίων υπάρχουν αρχαιολογικά ευρήματα: στηνΚυρήνη, τηΛέπτις Μάγκνα και τηΣαμπράθα.
Ερείπια του θεάτρου στη ρωμαϊκή Σαμπράθα, δυτικά της Τρίπολης
Οι Φοίνικες ήταν οι πρώτοι που εγκατέστησαν εμπορικούς σταθμούς στη Λιβύη, όταν οι έμποροι τηςΤύρου (στην περιοχή του σημερινούΛιβάνου) ανέπτυξαν εμπορικές σχέσεις με τιςβερβερικές φυλές.[6] Μέχρι τον 5ο αιώνα π.Χ., η μεγαλύτερη φοινικική αποικία, ηΚαρχηδόνα, είχε επεκτείνει την ηγεμονία της σχεδόν σε ολόκληρη τηΒόρεια Αφρική, όπου ανέπτυξε ξεχωριστό πολιτισμό. Καρχηδονιακοί οικισμοί στις ακτές της Λιβύης υπήρχαν στην Οία (σημερινήΤρίπολη), στηΛέπτις Μάγκνα και τηΣαμπράθα, περιοχή που αργότερα ονομάστηκεΤρίπολις, από τις τρεις αυτές πόλεις.
Οι αρχαίοι Έλληνες κατέλαβαν την ανατολική Λιβύη, σύμφωνα με την παράδοση, όταν άποικοι από τηΣαντορίνη έλαβαν εντολή από τοΜαντείο των Δελφών να βρουν νέο τόπο κατοικίας στηΒόρεια Αφρική. Έτσι, το 631 π.Χ., ίδρυσαν τηνΚυρήνη.[7] Μέσα σε διάστημα διακοσίων ετών, ιδρύθηκαν άλλες τέσσερις σημαντικές πόλεις στην περιοχή: ηΒάρκη (Αλ Μαρτζ), οιΕυσπερίδες (αργότεραΒερενίκη, σημερινήΒεγγάζη),Αλ Μπάυντα, ηΤαύχειρα (αργότεραΑρσινόη, σημερινήΤόκρα) και ηΑπολλωνία (Σούσαχ), το λιμάνι τηςΚυρήνης. Μαζί με τηνΚυρήνη, ήταν γνωστές ωςΠεντάπολις.
ΗΡωμαϊκή Αυτοκρατορία ένωσε τις δυο επαρχίες της Λιβύης, έμποροι και τεχνίτες από όλα τα μέρη του ρωμαϊκού κόσμου εγκαταστάθηκαν στη Βόρεια Αφρική, ωστόσο οι δυο επαρχίες διατήρησαν τον χαρακτήρα τους: η Τρίπολη παρέμεινε καρχηδονιακή και ηΚυρηναϊκή ελληνική.
Τον 7ο αιώνα, η Λιβύη κατελήφθη από τουςΆραβες και κατά τους επόμενους αιώνες, πολλοί ντόπιοι υιοθέτησαν ως θρησκεία τοΙσλάμ και τηναραβική γλώσσα και πολιτισμό. Στα μέσα του 16ου αιώνα, η χώρα πέρασε στα χέρια τηςΟθωμανικής Αυτοκρατορίας. Κατά τη διάρκεια τουΙταλοτουρκικού Πολέμου (1911-1912), ηΙταλία κατέλαβε την περιοχή και μετέτρεψε σε αποικίες τις τρεις επαρχίες της χώρας (Τρίπολη,Κυρηναϊκή,Φεζάν), ενώ το 1934 υιοθέτησε το όνομαΛιβύη[8] ως επίσημη ονομασία της αποικίας.
Ανάμεσα στους δυο Παγκόσμιους Πολέμους, ο ΒασιλιάςΙντρίς ήταν αρχηγός της λιβυϊκής αντίστασης εναντίον της ιταλικής κατοχής. Από το 1943 έως το 1951, το Φεζάν πέρασε υπό τον έλεγχο τηςΓαλλίας, ενώ οι άλλες δυο επαρχίες υπόβρετανική διοίκηση.
Στις 21 Νοεμβρίου 1949, η Γενική Συνέλευση τουΟΗΕ εξέδωσε ψήφισμα για την ανεξαρτησία της Λιβύης πριν την 1η Ιανουαρίου 1952. Στις 24 Δεκεμβρίου 1951, η Λιβύη ανακήρυξε την ανεξαρτησία της, έχοντας πολίτευμα συνταγματικής μοναρχίας, υπό τον βασιλιά Ιντρίς.
Η ανακάλυψη σημαντικής ποσότητας κοιτασμάτωνπετρελαίου το 1959 μετέτρεψε ένα από τα φτωχότερα έθνη στον κόσμο σε ένα κράτος με μεγάλο πλούτο. Αν και το πετρέλαιο βελτίωσε δραστικά τα οικονομικά της κυβέρνησης, άρχισε να αναπτύσσεται η λαϊκή δυσαρέσκεια για τη συγκέντρωση του πλούτου στα χέρια του βασιλιά Ιντρίς και της εθνικής ελίτ, η οποία συνέχισε να αυξάνεται με την άνοδο τουΝάσερ και του αραβικού εθνικισμού στη Βόρεια Αφρική και στηΜέση Ανατολή.
Χάρτης με τις σημαντικότερες πόλεις της Λιβύης
Την 1η Σεπτεμβρίου 1969, μια μικρή ομάδα στρατιωτικών υπό την ηγεσία του συνταγματάρχηΜουαμάρ Καντάφι οργάνωσανπραξικόπημα εναντίον του βασιλιά Ιντρίς, ο οποίος βρισκόταν για λόγους υγείας στην τουρκική λουτρόπολη Προύσα για ιαματικά λουτρά. Βασιλιάς έγινε ο ανιψιός του, Σαγίντ Χασάν αρ-Ριντά αλ-Μαχντί ας-Σανουσί. Οι πραξικοπηματίες εκθρόνισαν τον Σαγίντ και τον έθεσαν υπό κατ' οίκον περιορισμό, ενώ κατάργησαν τη μοναρχία και ανακήρυξαν τη Λιβύη ωςΝέα Αραβική Δημοκρατία.[9]
Από τις 15 Φεβρουαρίου 2011 και έπειτα, μια σειρά ειρηνικών διαδηλώσεων που συνάντησαν τη βίαιη αντίδραση του καθεστώτος, εξελίχθηκαν σε εξέγερση που διαδόθηκε σε όλη τη χώρα και τελικά σε ανοιχτόεμφύλιο πόλεμο. Οι αντικαθεστωτικές δυνάμεις έχουν εγκαθιδρύσει κυβέρνηση στη Βεγγάζη με το όνομαΕθνικό Μεταβατικό Συμβούλιο, με σκοπό την ανατροπή της κυβέρνησης του Καντάφι και τη διενέργεια εκλογών.
ΤοΣυμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ εξέδωσε ψήφισμα για τη δέσμευση των πόρων του Καντάφι και άλλων δέκα μελών του κύκλου του και απαγόρευση μετακίνησης. Το ψήφισμα επίσης αναφερόταν σε πράξεις της κυβέρνησης για διερεύνησης από τοΔιεθνές Ποινικό Δικαστήριο, και ένταλμα σύλληψης για τον Καντάφι εκδόθηκε στις 27 Ιουνίου. Στις αρχές Μαρτίου οι δυνάμεις του Καντάφι αντεπιτέθηκαν και ανέκτησαν αρκετές παραλιακές πόλεις πριν επιτεθούν στη Βεγγάζη. Επόμενο ψήφισμα του ΟΗΕ επέτρεπε σε χώρες-μέλη να εδραιώσουν και να επιβάλλουν μιαζώνη απαγόρευσης πτήσης πάνω από τη Λιβύη. Η κυβέρνηση του Καντάφι ανακοίνωσε ανακωχή αλλά δεν μπόρεσε να την τηρήσει. Τον Αύγουστο, οι επαναστατικές δυνάμεις ξεκίνησαν μια επιθετική εκστρατεία κατά μήκος της ακτής και ανάκτησαν τις χαμένες περιοχές καταλαμβάνοντας και την πρωτεύουσα Τρίπολη. Ο Καντάφι απέφυγε την αιχμαλωσία και οι πιστές σε αυτόν δυνάμεις ξεκίνησαν επιχειρήσεις στα μετόπισθεν.
Στις 20 Οκτωβρίου 2011 έγιναν οι τελευταίοι σφοδροί βομβαρδισμοί στη Σύρτη και ο Καντάφι, που είχε καταφύγει εκεί, συνελήφθη από τους αντάρτες και εκτελέστηκε. Τρεις ημέρες μετά, στις 23 Οκτωβρίου 2011, η Λιβύη απελευθερώθηκε. Κατά τον εμφύλιο πόλεμο σκοτώθηκαν περί τους 30.000 Λίβυοι.[10]
Στις 8 Ιανουαρίου 2013 η Λιβύη πήρε το επίσημο όνομα Κράτος της Λιβύης.[11]
Η Λιβύη είναι η 4η σε έκταση χώρα τηςΑφρικής και 17η σε έκταση χώρα της Γης. Βρέχεται από τηΜεσόγειο Θάλασσα και συνορεύει ανατολικά με τηνΑίγυπτο, δυτικά με τηνΑλγερία καιΤυνησία, νότια με τονΝίγηρα και τοΤσαντ, και νοτιοανατολικά με τοΣουδάν. Παρά το ότι οι ανακαλύψειςπετρελαίου τη δεκαετία του 1960 έφεραν τεράστιο πλούτο, την εποχή της αποκτήσεως της ανεξαρτησίας της η Λιβύη ήταν ένα πολύ φτωχό κράτος της ερήμου, του οποίου το μοναδικό φυσικό πλεονέκτημα ήταν η στρατηγική του θέση στο μέσο της βόρειας ακτής της Αφρικής.
Η Λιβύη δεν απέχει πολύ από τις σημαντικές χώρες τηςΕυρώπης, ενώ ταυτόχρονα συνέδεε τις αραβικές χώρες της βορειοδυτικής Αφρικής με αυτές τηςΜέσης Ανατολής, κάτι που επί αιώνες είχε καταστήσει τα αστικά της κέντρα πολύβουα σταυροδρόμια αντί για απομονωμένες πόλεις στερούμενες εξωτερικών επιρροών. Ως συνέπεια αναπτύχθηκε ένα τεράστιο κοινωνικό χάσμα ανάμεσα στις πόλεις, κοσμοπολίτικες και με μεγάλα ποσοστά ξένων, και στους καταυλισμούς και τους νομάδες της ερήμουΣαχάρας, όπου οι φύλαρχοι ηγεμόνευαν σε απομόνωση και οι κοινωνικές αλλαγές ήταν αμελητέες.
Η μεσογειακή ακτή και η έρημοςΣαχάρα αποτελούν τα πλέον εξέχοντα φυσικά χαρακτηριστικά της χώρας. Υπάρχουν αρκετά υψίπεδα, αλλά όχι οροσειρές, εκτός από τη σε μεγάλο μέρος ακατοίκητη νότια έρημο, κοντά στα σύνορα με το Τσαντ, όπου ο ορεινός όγκος του Τιμπεστί υψώνεται σε περισσότερο από 2.200 μέτρα. Μια σχετικώς στενή παραλιακή λωρίδα και λίγο υψηλότερες περιοχές αμέσως νοτιότερα είναι οι παραγωγικές αγροτικές περιοχές. Ακόμα νοτιότερα, μία κτηνοτροφική ζώνη με πολύ περιορισμένη ποώδη βλάστηση δίνει τη θέση της στην απέραντη έρημο Σαχάρα, μία γυμνή έκταση ανοικτόχρωμης άμμου και βραχωδών υψίπεδων. Είναι σχεδόν ακατοίκητη, καθώς η γεωργία είναι δυνατή μόνο σε λίγες διάσπαρτεςοάσεις.
Ανάμεσα στις παραγωγικές παράλιες αγροτικές ζώνες στα ανατολικά και στα δυτικά απλώνεται οΚόλπος της Σύρτης, οι ακτές του οποίου χαρακτηρίζονται από μία έκταση μήκους 500χιλομέτρων όπου η έρημος φθάνει μέχρι τη θάλασσα. Αυτή η άγονη ζώνη, γνωστή ως Συρτική (Sirtica), έχει μεγάλη ιστορική σημασία. Στα δυτικά της, η περιοχή που είναι γνωστή ως Τριπολίτιδα έχει χαρακτήρα και ιστορία παρόμοια με αυτά της Τυνησίας, της Αλγερίας και του Μαρόκου. Θεωρείται ότι μαζί με αυτά τα κράτη αποτελεί μία ευρύτερη περιοχή γνωστή ωςΜαγκρέμπ. Αντιθέτως, ανατολικά της Συρτικής βρίσκεται η έκταση που είναι γνωστή ιστορικά ωςΚυρηναϊκή, η οποία αποικίστηκε στην αρχαιότητα από τους Έλληνες και αργότερα συνδέθηκε στενά με τις αραβικές χώρες της Μέσης Ανατολής. Με αυτή την έννοια η Συρτική χωρίζει το Μαγκρέμπ από το Μασρίκ.
Κατά μήκος της ακτής της Τριπολίτιδας, για περισσότερα από 300 χλμ., παραλιακές οάσεις εναλλάσσονται με αμμώδεις περιοχές και λιμνοθάλασσες. Στο εσωτερικό της ακτής υπάρχει η πεδιάδα Τζιφαράχ, μια τριγωνική έκταση περίπου 15.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων. Περίπου 120 χλμ. από την ακτή η πεδιάδα τελειώνει σε υψώματα που σχηματίζουν τα όρη Ναφούζα, με υψόμετρο έως χίλια μέτρα περίπου, το βόρειο άκρο του Υψιπέδου της Τριπολίτιδας.
Στην Κυρηναϊκή υπάρχουν λιγότερες παραλιακές οάσεις και η πεδιάδα Μαρτζ – η χαμηλή περιοχή που αντιστοιχεί στην Τζιφαράχ της Τριπολίτιδας – καλύπτει μια πολύ μικρότερη περιοχή. Η πεδινή έκταση σχηματίζει ένα τόξο μήκους περίπου 210 χλμ. ανάμεσα στηΒεγγάζη και την Ντέρνα, που εκτείνεται προς το εσωτερικό της χώρας το πολύ 50 χλμ. Σε κάποια μέρη της ακτής της Κυρηναϊκής οι απότομες πλαγιές ενός ξηρού υψιπέδου φθάνουν ως τη θάλασσα. Πίσω από την πεδιάδα Μαρτζ, το έδαφος υψώνεται απότομα στο Τζαμπάλ αλ Αχντάρ (= «Πράσινο Βουνό»), που αποαλείται έτσι από την κάλυψή του από πεύκα,μικρούς κέδρους,κυπαρίσσια και αγριελιές. Είναι έναασβεστολιθικό υψίπεδο με μέγιστο υψόμετρο περί τα 500 μέτρα.
Νότια του Τζαμπάλ αλ Αχντάρ, στην Κυρηναϊκή, εκτείνεται μία ζώνη βοσκοτόπων με ελάχιστη βλάστηση, που παραχωρεί τη θέση της στη Σαχάρα. Η έρημος εκτείνεται μέχρι τα σύνορα με το Τσαντ. Αντίθετα με την Κυρηναϊκή, η Τριπολίτιδα δεν εκτείνεται προς τα νότια βαθιά μέσα στην έρημο, καθώς η νοτιοδυτική έρημος της Λιβύης, είναι μία ξεχωριστή περιοχή, ηΦεζάν, που είχε ξεχωριστή διοίκηση κατά το μεγαλύτερο μέρος του 20ού αιώνα. Μεγάλες εκτάσεις με κυματιστούς αμμόλοφους, γνωστές ως εργκ, καλύπτουν το περισσότερο Φεζάν.
Το 1969 η επαναστατική κυβέρνηση άλλαξε τις παραδοσιακές ονομασίες της Τριπολίτιδος σε «Δυτική Λιβύη», της Κυρηναϊκής σε «Ανατολική Λιβύη» και του Φεζάν σε «Νότια Λιβύη». Ωστόσο, οι παλιές ονομασίες ήσαν στενά συνδεδεμένες με την ιστορία της περιοχής και συνέχισαν να χρησιμοποιούνται συχνά. Η Κυρηναϊκή αποτελεί το 51%, το Φεζάν το 33% και η Τριπολίτιδα το 16% της εκτάσεως της Λιβύης.
Πριν την ανεξαρτησία της χώρας, το όνομα «Λιβύη» ακουγόταν σπάνια, Οι κάτοικοί της προτιμούσαν να αναφέρονται ως κάτοικοι μιας από τις τρεις παραπάνω περιοχές. Ο διαχωρισμός τους είναι περισσότερο από γεωγραφικός ή πολιτικός, καθώς εξελίχθηκαν ως ξεχωριστές κοινωνικοοικονομικές οντότητες, με διαφορετικό πολιτισμό, κοινωνική δομή και αξίες.
Το σύνορο ανάμεσα στην Τριπολίτιδα και την Τυνησία διασχιζόταν πάντα (και σήμερα ακόμα ελεύθερα) από αμέτρητους νόμιμους και παράνομους μετανάστες, καθώς δεν υπάρχει φυσική διαχωριστική γραμμή (βουνό, ποτάμι, κλπ.), και οι φυλετικές καταβολές, η γλώσσα, ο πολιτισμός και οι παραδόσεις των δύο λαών είναι σχεδόν ταυτόσημες. Από την άλλη, η Κυρηναϊκή επίσης εφάπτεται της Αιγύπτου χωρίς φυσικό διαχωριστικό, με τους νομάδες της ερήμου να διασχίζουν τα σύνορα κατά βούληση. Αντιθέτως, τα σύνορα του Φεζάν με την Αλγερία, τον Νίγηρα και το Τσαντ διασχίζονται σπανιότερα εξαιτίας των απέραντων εκτάσεων της ερήμου.
Κι άλλοι παράγοντες, όπως οι παραδοσιακές μορφές χρησικτησίας της γης, διαφέρουν στις τρεις περιοχές. Μέχρι το τέλος του 20ού αιώνα, η διαφορετικότητά τους ήταν ακόμα αρκετά έντονη ώστε να συνιστά σημαντικό εμπόδιο στις προσπάθειες για μια πλήρως ενοποιημένη Λιβύη.
Συγκριτική έκταση: Η Λιβύη είναι η τέταρτη μεγαλύτερη χώρα της Αφρικής, 13,3 φορές μεγαλύτερη σε έκταση από την Ελλάδα και λίγο μεγαλύτερη από τηνΑλάσκα.
Με τις συνορεύουσες χώρες: Με τηνΑλγερία 982 χλμ., με τοΤσαντ 1.055 χλμ., με τηνΑίγυπτο 1.115 χλμ., με τονΝίγηρα 354 χλμ., με τοΣουδάν 383 χλμ. και με τηνΤυνησία 459 χλμ.
Ακτογραμμή: Μήκος 1.770 χλμ.
Χωρικά ύδατα: 12ναυτικά μίλια (22,2 χλμ.). Υπάρχει επίσης αποκλειστική ζώνηαλιείας 62 ναυτ. μιλίων (114,8 χλμ.).Σημείωση: Το όριο τουΚόλπου της Σύρτης θεωρείται το γεωγραφικό πλάτος 32° 30΄ βόρειο.
Χάρτης της Λιβύης με το κλίμα των περιοχών της κατά την κλιματική ταξινόμηση Κέππεν.Αμμόλοφοι στη Σαχάρα, στην περιοχήΦεζάν.Στο Τζαμπάλ αλ Αχντάρ της Κυρηναϊκής η μέση ετήσια βροχόπτωση υπερβαίνει τα 400 mm και το τοπίο θυμίζει την ελληνική ύπαιθρο.Στρωμένο χιόνι στηνΜπάυντα, την τρίτη μεγαλύτερη πόλη της ΛιβύηςΗ ακτογραμμή τηςΒεγγάζης. Η Λιβύη έχει τη μακρύτερη ακτογραμμή στη Μεσόγειο από όλες τις βορειοαφρικανικές χώρες.
Στο έδαφος της Λιβύης έχουν αναγνωρισθεί μέχρι και 5 διαφορετικές κλιματικές ζώνες, αλλά το κλίμα που κυριαρχεί είναι το θερμόμεσογειακό και τοκλίμα θερμής ερήμου (Κλιματική ταξινόμηση ΚέππενCsa καιBWh). Στη μεγαλύτερη έκταση των παραλίων το κλίμα είναι μεσογειακό, με πολύ θερμά καλοκαίρια και πολύ ήπιους χειμώνες. Η βροχόπτωση είναι αραιή.
Στα μεγαλύτερα υψόμετρα της χώρας εμφανίζεται περιστασιακάπαγετός. Στην εσωτερική έρημο, παρά τα σημαντικά υψόμετρα στον νότο, τα καλοκαίρια είναι εξαιρετικά θερμά και μακρά και η ημερήσια διακύμανση της θερμοκρασίας είναι πολύ μεγάλη, εξαιτίας της αιθρίας και της εξαιρετικά ξηρής ατμόσφαιρας.
Η υψηλότερη επίσημηθερμοκρασία που καταγράφηκε ποτέ ήταν 72 °C, στις 13 Σεπτεμβρίου 1922 στηνΑζίζια, τιμή που επί μακρόν ήταν το παγκόσμιο ρεκόρ, αλλά σήμερα αμφισβητείται.
Λιγότερο από το 2% του εδάφους της Λιβύης δέχεται αρκετή βροχόπτωση για να στηρίξει μόνιμη γεωργική δραστηριότητα. Η μεγαλύτερη μέση ετήσια βροχόπτωση, περί τα 500mm σημειώνεται στοΤζαμπάλ αλ Αχντάρ της Κυρηναϊκής. Οι άλλες περιοχές της χώρας δέχονται λιγότερο από 400 mm βροχής και η Σαχάρα 50 mm ή λιγότερο. Επίσης, οι βροχοπτώσεις συμβαίνουν σε ακανόνιστα διαστήματα, οπότε μια περίοδος ξηρασίας μπορεί να διαρκέσει δύο χρόνια ή και περισσότερο. Π.χ. οι πλημμύρες του 1945 πλημμύρισαν τηνΤρίπολη για αρκετές ημέρες, αλλά δύο χρόνια αργότερα μία πρωτοφανής ξηρασία είχε αποτέλεσμα την απώλεια χιλιάδων βοοειδών.
Οι περιορισμένες βροχοπτώσεις είναι η αιτία για την απουσία ποταμών ή ρυακιών με συνεχή παροχή νερού, ενώ οι περίπου 20 μόνιμες λίμνες είναι υφάλμυρες ή αλμυρές. Οι συνθήκες αυτές περιορίζουν πολύ τη δυνατότητα να βασισθεί η οικονομία της χώρας στον αγροτικό τομέα. Η διανομή των περιορισμένων ποσοτήτων νερού θεωρείται τόσο σημαντική, ώστε υπάρχει Υπουργείο Φραγμάτων και Υδάτινων Πόρων, ενώ η ζημιά σε πηγή νερού μπορεί να τιμωρηθεί και με φυλάκιση.
Το λιβυκό δημόσιο έχει κατασκευάσει ένα δίκτυο απόφράγματα σεουάντι (ξεροπόταμοι που γίνονται χείμαρροι μετά από μπόρες). Τα μικρά αυτά φράγματα χρησιμεύουν τόσο ως συλλέκτες νερού, όσο και για έλεγχο των πλημμυρών και της διαβρώσεως εδαφών. Πολλοί οικισμοί βρίσκονται δίπλα σε ουάντι, γιατί το έδαφος της κοίτης τους είναι συχνά κατάλληλο για γεωργική εκμετάλλευση, ενώ ο υδροφόρος ορίζοντας σε μικρό βάθος τα καθιστά κατάλληλες τοποθεσίες για την εκσκαφήπηγαδιών. Ωστόσο, σε πολλά ουάντι ο υδροφόρος ορίζοντας χαμηλώνει με ανησυχητικούς ρυθμούς, ιδίως σε περιοχές εντατικής γεωργίας και κοντά σε αστικά κέντρα. Η κυβέρνηση έχει δηλώσει την ανησυχία της για το πρόβλημα αυτό και εξαιτίας του έχει εκτρέψει αναπτυξιακά προγράμματα με βάση το νερό, ιδίως γύρω από την Τρίπολη, προς τοποθεσίες όπου η ζήτηση υπόγειων υδάτων είναι λιγότερο έντονη. Επίσης έχουν ξεκινήσει εκτεταμένα προγράμματα αναδασώσεων.
Υπάρχουν πολυάριθμεςπηγές: με μεγαλύτερη μελλοντική σημασία είναι αυτές στις πλαγιές τωνΤζαμπάλ Ναφουζά και Τζαμπάλ αλ Αχντάρ. Οι πιο πολυσυζητημένοι υδάτινοι πόροι ωστόσο είναι τα μεγάλα υπόγεια αποθέματα νερού της ερήμου. Το γνωστότερο από αυτά βρίσκεται κάτω από την όαση Κούφρα στη νοτιοανατολική Κυρηναϊκή. Μεγαλύτερη χωρητικότητα φημίζεται ότι έχει το απόθεμα κοντά στην κοινότητα και όαση Σαμπά στη νοτιοδυτική έρημο.
Στα τέλη της δεκαετίας του 1970 ανοίχθηκαν πηγάδια στην Κούφρα και στη Σαμπά στα πλαίσια μεγάλης προσπάθειας για αγροτική ανάπτυξη. Ακόμα μεγαλύτερο πρόγραμμα αποτελεί ο λεγόμενος «Μέγας Τεχνητός Ποταμός», που άρχισε το 1984 και αποσκοπεί να εκμεταλλευθεί τα υπόγεια αποθέματα των οάσεων Κούφρα, Σαρίρ και Σαμπά, και να μεταφέρει το νερό τους μέχρι τις ακτές τις Μεσογείου για χρήση στην άρδευση και σε βιομηχανικά προγράμματα.
Η οικονομία της Λιβύης εξαρτάται κυρίως από τα έσοδα από τονπετρελαϊκό τομέα, τα οποία αντιπροσωπεύουν πάνω από το μισό του ΑΕΠ και το 97% των εξαγωγών.[13] Η Λιβύη διαθέτει τα μεγαλύτερα αποδεδειγμένα αποθέματα πετρελαίου στην Αφρική και συμβάλλει σημαντικά στην παγκόσμια προσφορά ελαφρού αργού.[14] Κατά τη διάρκεια του 2010, όταν το πετρέλαιο ήταν κατά μέσο όρο στα 80 δολάρια το βαρέλι, η παραγωγή πετρελαίου αντιπροσώπευε το 54% του ΑΕΠ.[15] Εκτός από το πετρέλαιο, άλλοι φυσικοί πόροι είναι τοφυσικό αέριο και ογύψος.[16] ΤοΔιεθνές Νομισματικό Ταμείο εκτίμησε την αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ της Λιβύης σε 122% το 2012 και 16,7% το 2013, μετά από μια βουτιά 60% το 2011.[13]
Η Λιβύη αντιμετωπίζει πολλά διαρθρωτικά προβλήματα, όπως έλλειψη θεσμών, αδύναμη διακυβέρνηση και χρόνια διαρθρωτική ανεργία.[17] Η οικονομία παρουσιάζει έλλειψη οικονομικής διαφοροποίησης και σημαντική εξάρτηση από την εργασία των μεταναστών. Η Λιβύη παραδοσιακά βασιζόταν σε μη βιώσιμα υψηλά επίπεδα προσλήψεων στον δημόσιο τομέα για τη δημιουργία θέσεων εργασίας. Στα μέσα της δεκαετίας του 2000, η κυβέρνηση απασχολούσε περίπου το 70% όλων των εθνικών υπαλλήλων.[18]
Ο Μεγάλος Ανθρωπογενής Ποταμός είναι το μεγαλύτεροαρδευτικό έργο στον κόσμο.[20] Το έργο χρησιμοποιεί ένα σύστημα αγωγών που αντλεί ορυκτό νερό από τον υδροφόρο ορίζοντα του Νουβικού ψαμμίτη κάτω από τη νότια Λιβύη και το διοχετεύει σε πόλεις της πολυπληθούς λιβυκής ακτής της βόρειας Μεσογείου, συμπεριλαμβανομένης της Τρίπολης και της Βεγγάζης. Το νερό παρέχει το 70% του συνόλου του γλυκού νερού που χρησιμοποιείται στη Λιβύη.[21]
Αρόσιμη γη: 0,99%
Μόνιμες καλλιέργειες: 0,19%
Άγονες εκτάσεις: 98,82% (2011)
Αρδευόμενη γη: 4.700 τ.χλμ. (2003)
Ολικοί ανανεώσιμοι υδάτινοι πόροι: 700 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα (2011)
Η προσωρινή κυβέρνηση ενότητας σχηματίστηκε στις 15 Μαρτίου 2021. Πρόεδρος του Προεδρικού Συμβουλίου της Λιβύης είναι οΜοχάμεντ αλ Μενφί και πρωθυπουργός ανέλαβε οΑμπντούλ Χαμίντ Ντεμπεϊντέχ. Από τις 16 Μαΐου 2023 (οπότε και διορίστηκε από τη Βουλή) υπηρεσιακός πρωθυπουργός της κυβέρνησης ενότητας είναι ο ανεξάρτητοςΟσάμα Χαμάντα.[22]
Δικαίωμα ψήφου στις εκλογές έχουν όσες και όσοι είναι ηλικίας 18 ετών και άνω.
Στις βουλευτικές εκλογές (εκλογές για την ανάδειξη του 200μελούς Εθνικού Κογκρέσου- θα ακολουθήσουν βουλευτικές εκλογές), που διεξήχθησαν στις 7 Ιουλίου 2012, ο Συνασπισμός των Εθνικών Δυνάμεων κέρδισε 39 επί συνόλου 80 εδρών για τα κόμματα και το Κόμμα για τη Δικαιοσύνη και την Οικοδόμηση πήρε 17, με τις υπόλοιπες 120 έδρες (επί συνόλου 200) να καταλαμβάνονται από ανεξάρτητους.[23]
Το 2014 διεξήχθησανεκλογές για Συντακτική Συνέλευση και λίγους μήνες αργότερα για τηΒουλή των Αντιπροσώπων. Στις 26 Αυγούστου 2014 ανατέθηκε στον ισλαμιστήΟμάρ αλ Χάσι η εντολή σχηματισμού κυβέρνησης εθνικής σωτηρίας από το Εθνικό Γενικό Συμβούλιο (CGN) (του οποίου η θητεία έληξε τον Ιούνιο).[24]
Σύμφωνα με τη μέση εκτίμηση των Ηνωμένων Εθνών για το 2025, η χώρα αριθμεί 7.459.000 κατοίκους.[2] Η Λιβύη αν και είναι μια μεγάλη χώρα, έχει σχετικά μικρό πληθυσμό και ο πληθυσμός είναι συγκεντρωμένος κατά μήκος της ακτής.[25] Η πυκνότητα πληθυσμού είναι περίπου 50 κάτοικοι ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο στις δύο βόρειες περιοχές της Τριπολιτανίας και της Κυρηναϊκής, αλλά πέφτει σε λιγότερο από 1 κάτοικο ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο αλλού. Το ενενήντα τοις εκατό των ανθρώπων ζει σε λιγότερο από το 10% της περιοχής, κυρίως κατά μήκος της ακτής. Περίπου το 88% του πληθυσμού είναι αστικός, κυρίως συγκεντρωμένος στις τρεις μεγαλύτερες πόλεις, τηνΤρίπολη, τηΒεγγάζη και τηΜισράτα. Το 27,7% του πληθυσμού είναι κάτω των 15 ετών. Το 1984 ο πληθυσμός ήταν 3,6 εκατομμύρια, αυξημένος από 1,54 εκατομμύρια που αναφέρθηκαν το 1964.[26]
Η πλειοψηφία του πληθυσμού της Λιβύης σήμερα προσδιορίζεται ως Άραβες, δηλαδή αραβόφωνος και με αραβικό πολιτισμό. ΟιΒέρβεροι Λίβυοι, εκείνοι που διατηρούν τηβερβερική γλώσσα και τον πολιτισμό των Βερβέρων, αντιπροσωπεύουν τη δεύτερη μεγαλύτερη εθνοτική ομάδα και βρίσκονται κυρίως στα βουνά Ναφούσα και Ζουβάρα. Επιπλέον, το νότιο τμήμα της Λιβύης, κυρίως οιΣέμπα,Κούφρα, Γκατ,Γκανταμές καιΜαρζούκ, κατοικούνται επίσης από δύο επιπλέον λιβυκές εθνότητες: τουςΤουαρέγκ και τοΤουμπού. Υπάρχουν περίπου 140 φυλές στη Λιβύη.[27]
↑28,028,1«World Population Prospects 2024»(XLSX) (στα Αγγλικά). United Nations Department of Economic and Social Affairs. 27 Ιουλίου 2024. Ανακτήθηκε στις 22 Οκτωβρίου 2025.
.svg)
_updated.svg)
