| Καρία | |
|---|---|
 | |
 | |
| Χώρα | Τουρκία |
| Γεωγραφική υπαγωγή | Ανατολία καιΜικρά Ασία |
| Γεωγραφικές συντεταγμένες | 37°30′0″N 28°0′0″E |
 Σχετικά πολυμέσα | |
| δεδομένα (π • σ • ε) | |
ΗΚαρία ήΚαρική είναι ιστορική περιοχή που βρίσκεται στα νοτιοδυτικά παράλια τηςΜικράς Ασίας. Τα εδάφη της είναι κατανεμημένα μεταξύ τηςΕπαρχίας Μούγλων και τηςΕπαρχίας Ντενιζλί στη σημερινήΤουρκία. Συνορεύει στα βόρεια με τηνΙωνία και τηΛυδία, στα ανατολικά με τηΦρυγία και στα νότια με τηΛυκία.[1] Ένα τμήμα των παραλίων της αποικίστηκε απόΔωριείς κατά τονΑ΄ ελληνικό αποικισμό και ονομάστηκε εξ αυτώνΔωρίδα (Δωρίς η εν Ασία). ΟΗρόδοτος υποστήριζε ότι ήτανΜινωικής καταγωγής.[2]
ΟιΚάρες ισχυρίζονταν ότι κατάγονται από τις ανατολικές ηπειρωτικές περιοχές, είχαν κύρια ασχολία τη ναυτιλία και ήταν συγγενείς με τους Λυδούς και τουςΜυσούς.[2]
Οι Κάρες μιλούσαν τηνΚαρική γλώσσα που ανήκει στιςΑνατολιακές γλώσσες.
Αυτό δεν συνεπάγεται Ανατολίτικη καταγωγή επειδή οι Ανατολίτικες γλώσσες ήταν ευρύτατα διαδεδομένες στην περιοχή.[εκκρεμεί παραπομπή]
Οι Κάρες σχετίζονται περισσότερο με τουςΛέλεγες που ζούσαν παλιότερα στην ίδια περιοχή και είχαν παρόμοια έθιμα, πιθανότατα ήταν απόγονοι τους.[εκκρεμεί παραπομπή]
Ο λεπτομερής κατάλογος των πόλεων της Καρίας στηνΚλασική εποχή που κατέγραψε ο Κράμερ βασίζεται σε αρχαίες πηγές.[3] Τα πολλαπλά ονόματα των πόλεων και των γεωγραφικών χαρακτηριστικών όπως οι λόφοι και οι όρμοι δείχνουν κοινή εθνική καταγωγή. Η παραλιακή Καρία ξεκινά με ταΔίδυμα Μιλήτου νότια της Μιλήτου αλλά και η ίδια ηΜίλητος περιλαμβάνεται στην προϊστορική Καρία.[4] Νοτιότερα βρισκόταν ηΒαργυλία, ηΚαρύανδα και ηΜπόντρουμ περίπου 56 μίλια νότια από τη Μίλητο.Στο άκρο της χερσονήσου του Μπόντρουμ (απέναντι από τηνΚω) βρίσκονται τα Τέρμερα και στα νότια οΚεραμεικός Κόλπος, στη χερσόνησο δημιουργήθηκαν"αμέτρητες πόλεις".[5] Η μεγάλη Δωρική πόληΑρχαία Αλικαρνασσός δημιουργήθηκε από έξι μικρότερες: Θεάγγελα, Σίβδη,Μάδνασα, Ουράνιον, Πήδασα καιΤελμησσός. Οι πόλεις αυτές όπως επίσης ηΜύνδος και οι Συάγγελα αποτελούσαν την"Οκτάπολη των Λελέγων", στη βόρεια ακτή του Κεραμεικού κόλπου βρισκόταν επίσης ηΚέραμος Καρίας. Στα νότια του Κεραμεικού κόλπου βρίσκεται η χερσόνησος της Καρίας που ονομαζόταν χερσόνησος της Δωρίδος χάρη στη Δωρική αποικίαΚνίδο που κτίστηκε στο άκρο. Στη βάση της χερσονήσου της Καρίας βρίσκεται η Βυβασσός γι'αυτό το αρχαιότερο όνομα της ήταν χερσόνησος της Βυβασσού, αργότερα ονομάστηκε Άκανθος η Δουλόπολις δηλαδή"πόλη των δούλων".
Στα νότια της χερσονήσου της Δωρίδας υπάρχει ο Κόλπος της Δωρίδας έδρα της Δωρικής Συνομοσπονδίας, σχηματίζει τρεις όρμους της Βυβασσού, της Τύμνου και της Σχοινούς που περικλείει την πόλη Υδάς. Μέσα στον κόλπο υπάρχει κοντά στη Λώρυμα ένα μικρό νησί η Ελαιούς, στη νότια ακτή απέναντι από τηΣύμη βρίσκεται η Κυνός Σήμα. Το νοτιότερο τμήμα της Καρίας περιλαμβάνει τηΡοδιακή Περαία, την ακτή απέναντι από τηΡόδο με πόλεις όπως η Άμος και η Κρήσσα, η περιοχή ανήκει σήμερα στηνΕπαρχία Μούγλων στηνΤουρκία. Στη Ροδιακή Περαία υπήρχε πανάρχαιος Λυδικός οικισμός με το όνομα Χρυσαωρίς ή Ιδριάς, το όνομα Χρυσαωρίς χρησιμοποιήθηκε στα πανάρχαια χρόνια για ολόκληρη την Καρία. ΟιΣελευκίδες αργότερα ίδρυσαν στη θέση της Χρυσαωρίς τηΣτρατονίκεια Καρίας, έδρα τουΧρυσαορικού συστήματος. ΟΕύρωμος ονομαζόταν στα πανάρχαια χρόνια"Κύρωμος", οΜαύσωλος του έδωσε το όνομα Εύρωμος στις προσπάθειες του να εξελληνίσει πλήρως την περιοχή.
Στο εσωτερικό της Καρίας, στο δρόμο προς τοΑϊδίνιο βρίσκεται η Αλάβανδα που φημίζεται για τα μάρμαρα και τους σκορπιούς της, η Ορθωσία και ηΑλεξάνδρεια στη Λάτμο. Στη συμβολή του ποταμούΜαίανδρου με τον ποταμό Άρπασο βρίσκονται τα Άρπασα, βόρεια στην κοιλάδα του Μαίανδρου βρίσκεται ηΑντιόχεια επί του Μαιάνδρου. Στα σύνορα με τηΦρυγία βρίσκεται ηΑφροδισιάδα Ρωμαϊκή πρωτεύουσα της Καρίας, ιδρύθηκε από τουςΛέλεγες και ονομαζόταν παλιότερα"Νινόη" ή"Μεγάλη Πόλις" ή"Λελέγων Πόλις". Άλλες πόλεις στα σύνορα με τη Φρυγία ήταν οι Τάβαι και η Κιβύρα που βρίσκεται σήμερα στην ΤουρκικήΕπαρχία Μπουρντούρ.
Το όνομα της Καρίας εμφανίζεται στηΧεττιτική γλώσσα ως"Κερκίγια", περί το 1250 π.χ. οιΧετταίοι την περιείχαν ανάμεσα στα κράτη που αποτελούσαν την"Ομοσπονδία τωνΑσούβα" των Μικρασιατικών παραλίων. ΟΗρόδοτος γράφει ότι ιδρυτής της Καρίας ήταν ο μυθικός ήρωαςΚαρ γιος τουΔιός και τηςΚρήτης, οι αδελφοί του ΚαρΛυδός και Μυσός ίδρυσαν αντίστοιχα τη Λυδία και τηΜυσία. Η Καρία έγινε τον 11ο αιώνα π.χ. ένα από τα Νέο-Χιττίτικα βασίλεια. Η ακτή της Καρίας έγινε τμήμα της Δωρικής Εξάπολης, οιΔωριείς έφτασαν στην ακτή της Καρίας τον 13ο αιώνα π.χ. όταν έληξε οΤρωικός Πόλεμος σε θέση προηγούμενων αποικιών από τιςΜυκήνες όπως η Κνίδος και η Αλικαρνασσός. Ο Ηρόδοτος ο πιό διάσημος Έλληνας ιστορικός ήταν και ο ίδιος από την Αλικαρνασσό και έζησε τον 5ο αιώνα π.χ. Ο Ελληνικός εποικισμός της Καρίας πραγματοποιήθηκε περισσότερο στις ακτές, στο εσωτερικό οργανώθηκαν συνομοσπονδίες κρατιδίων.ΟΌμηρος αναφέρει στηνΙλιάδα ότι στον Τρωικό Πόλεμο τη Μίλητο κατοικούσαν Κάρες που ήταν σύμμαχοι τωνΤρώων.Ο ιστορικός Τζον Λεμπριρε (1765 - 1824) σημειώνει"η Καρία αφθονούσε σε σύκα σε τέτοιο βαθμό που παρήγαγε ένα ιδιαίτερο είδος σύκων την Καρύκα, η φράση εν Κάρι κινδυνεύει έφτασε στο σημείο να σημαίνει ανθρώπους που αποφεύγουν τον κίνδυνο ή αφήνουν να κινδυνεύσουν άλλοι αντί αυτών". Η περιοχή της Καρίας παράγει ακόμα και σήμερα τα περισσότεραΣύκα στηνΤουρκία που είναι η μεγαλύτερη παραγωγός σύκων στον κόσμο.
Ο βασιλιάς της ΛυδίαςΚροίσος κατέκτησε την Καρία και την ενσωμάτωσε στο βασίλειο του λίγο πριν κατακτηθεί από την Περσική αυτοκρατορία των Αχαιμενιδών. Η Καρία ενσωματώθηκε στηνΑχαιμενιδική Αυτοκρατορία σανΣατραπεία (545 π.χ.). Η σημαντικότερη πόλη στην Περσική κυριαρχία ήταν η Αλικαρνασσός στην οποία είχε την έδρα της η τοπική δυναστεία τυράννων από την οικογένεια των Λυγδαμιδών (520 - 450 π.χ.). Άλλες μεγάλες πόλεις στην Καρία ήταν ηΛάτμος, η Αντιόχεια, ηΜύνδος, ηΝτενιζλί, ηΑλεξάνδρεια στη Λάτμο και η Αλάβανδα. Η Καρία συμμετείχε στηνΙωνική Επανάσταση απέναντι στην Περσική κυριαρχία (499 - 493 π.χ.).[6]ΣτηΔεύτερη περσική εισβολή στην Ελλάδα (480 - 479 π.χ.) οι πόλεις της Καρίας συμμάχησαν με τονΞέρξη Α΄ και πολέμησαν στηνΝαυμαχία του Αρτεμισίου και τηΝαυμαχία της Σαλαμίνας, ηΑρτεμισία Α΄ της Καρίας συμμετείχε με 70 πλοία. ΟΘεμιστοκλής πριν της ναυμαχίες του Αρτεμισίου και της Σαλαμίνας προσπάθησε να αποσπάσει τους Κάριους από την Περσική συμμαχία. Ο Θεμιστοκλής τους ζήτησε να πολεμήσουν μαζί του η να μείνουν ουδέτεροι, στην περίπτωση που είχαν δεσμευτεί με όρκο στον Πέρση βασιλιά τους ζήτησε να είναι αδιάφοροι στη μάχη.[7] ΟΠλούταρχος στο έργο τουΒίοι Παράλληλοι ειδικότερα στη"Ζωή του Θεμιστοκλή" γράφει:"ο Φαινίας γράφει ότι η μητέρα του Θεμιστοκλή δεν είναιΘρακικής καταγωγής αλλά από την Καρία και το όνομα της ήταν Ευτέρπη, ο Νεάνθης προσθέτει ότι ήταν από την Αλικαρνασσό της Καρίας".[8]
Μετά την αποτυχημένη Περσική επίθεση στην Ελλάδα (479 π.χ.) οι πόλεις της Καρίας συμμετείχαν στηΣυμμαχία της Δήλου — στους πίνακες τωνΕλληνοταμίων αναφέρονται οι πόλειςΤράλλεις,Μίλητος, Μύλασσα,Αλικαρνασσός, Τέρμερα, ηΝύσσα, Πέδασα,Κνίδος, Ιασός, Αλάβανδα, Καύνος καιΚαρύανδα. Η χώρα διακρινόταν στην «καθαρώς Ελληνικήν» και τη «δίγλωσσον», όπου μιλούσαν την ελληνική και τηνΚαρική. Οι πόλεις της Καρίας αργότερα επέστρεψαν στην κυριαρχία των Αχαιμενιδών (428 π.χ.). Στις αρχές του 4ου π.Χ. αι. οι δυνάστες των διαφόρων Καρικών πόλεων αναγνώρισαν ένα δυνάστη για όλη τη χώρα τονΕκατόμνο (391-377) που τον διαδέχθηκε ο γιος τουΜαύσωλος (377-351). Αυτός μετέφερε την πρωτεύουσα από τα Μύλασα στην Αλικαρνασσό. Τον διαδέχτηκε η αδερφή και σύζυγός τουΑρτεμισία Β΄ της Καρίας, προς τιμήν του έχτισε τοΜαυσωλείο της Αλικαρνασσού, ένα από ταΕπτά θαύματα του αρχαίου κόσμου.
Οι Κάρες ενσωματώθηκαν στηΜακεδονική αυτοκρατορία όταν κατέκτησε την περιοχή τους οΑλέξανδρος ο Μέγας στηνΠολιορκία της Αλικαρνασσού (334 π.χ.).[9]Η Καρία κατακτήθηκε από τον Μέγα Αλέξανδρο με τη βοήθεια της τοπικής βασίλισσας Άδας της Καρίας που είχε εκθρονιστεί τους Πέρσες, βοήθησε τον Μέγα Αλέξανδρο υπό τον όρο να την αφήσει να παραμείνει βασίλισσα. Η Άδα της Καρίας όρισε στη συνέχεια διάδοχο της τον ίδιο τον Μέγα Αλέξανδρο.[9] Μετά τον Μέγα Αλέξανδρο η Καρία κυβερνήθηκε διαδοχικά υπό τονΛυσίμαχο, τηΔυναστεία των Σελευκιδών, τηΔυναστεία των Πτολεμαίων, τηνΠέργαμο, τους Ρόδιους και τέλος υπό τονΜιθριδάτη ΣΤ΄ Ευπάτωρ.
Όταν έγινε επαρχία στηΡωμαϊκή αυτοκρατορία το όνομα της Καρίας χρησιμοποιήθηκε μόνο σαν γεωγραφικός προσδιορισμός, ήταν τμήμα της Ρωμαϊκής επαρχίας της Ασίας (129 π.χ.). Με τη διοικητική διαίρεση του 4ου αιώνα επί αυτοκράτοραΔιοκλητιανού η Ρωμαϊκή επαρχία της Ασίας διασπάστηκε, η Καρία έγινε ξεχωριστή διοικητική μονάδα στην επισκοπή της Ασίας. ΕπίΙουστινιανού η Καρία έγινε τμήμα τουΘέματος των «Κιβυρραιωτών».ΟΧριστιανισμός διαδόθηκε αργά στην Καρία, την περιοχή επισκέφτηκε οΑπόστολος Παύλος αλλά οι μόνες εκκλησίες που ιδρύθηκαν ήταν ηΛαοδίκεια η Φρυγική και οιΚολοσσαί, στο εσωτερικό εξακολουθούσε να επικρατεί οΠαγανισμός. Ο χριστιανισμός επικράτησε πλήρως στην Καρία μόνο όταν έγινε επίσημη θρησκεία της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας ο χριστιανισμός και η πρωτεύουσα μεταφέρθηκε στηνΚωνσταντινούπολη.[10]
Τον 7ο αιώνα ηΒυζαντινή αυτοκρατορία δημιούργησε νέο διοικητικό σύστημα με ταΒυζαντινά θέματα Την Καρία κατέκτησαν οιΤούρκοι τον 13ο αιώνα, η περιοχή μετατράπηκε στοΕμιράτο του Μεντεσέ.Την εποχή του Μεντρεσέ μεταφέρθηκαν πολλοί Τούρκοι στην Καρία από το εσωτερικό τηςΑσίας και η περιοχή εκτουρκίστηκε πλήρως. Η απογραφή πληθυσμού όταν δημιουργήθηκε ηΟθωμανική αυτοκρατορία έδειξε ότι το 90% ήταν Μουσουλμάνοι Τούρκοι και μονάχα το 10% αποτελούσαν άλλοι πληθυσμοί όπως Έλληνες χριστιανοί καιΙουδαίοι.[11] Οι Οθωμανοί μετέφεραν την πρωτεύουσα της Καρίας από τη Μύλασα στο μικρότερο χωριόΜούγλα από τα οποία μπορούσαν να ελέγξουν καλύτερα την επαρχία, διαίρεσαν την περιοχή σεΚαζάς. Ο Ελληνικός πληθυσμός της περιοχής στις αρχές του 20ου αιώνα σύμφωνα με Έλληνες ιστορικούς όπως ο Σωτηριάδης (1918) και Αναγνωστοπούλου (1997) αντιστοιχούσε στο 10% του πληθυσμού, μεταξύ 12.000 - 18.000 κατοίκους. Ο Ελληνικός πληθυσμός μετανάστευσε εξ΄ολοκλήρου στα γειτονικά νησιά, οι περισσότεροι έφυγαν το 1919 πριν τηνΕλληνοτουρκική ανταλλαγή πληθυσμών του 1923.
