ΟιΑζόρες (πορτογαλικά:Açores, που σημαίνειΝησιά τωνΓυπών, επισήμως:Αυτόνομη Περιοχή των Αζορών,[4]πορτογαλικά:Região Autónoma dos Açores) είναι συστάδα (αρχιπέλαγος) εννέα νησιών τηςΠορτογαλίας σε διάταξη ΝΑ προς ΒΔ που αποτελούν τοδυτικότερο σημείο τηςΕυρωπαϊκής ηπείρου. Έχουν έκταση 2.333τετραγωνικά χιλιόμετρα καιπληθυσμό 240.125 κατοίκους[1] (2022). Τα 9 κυρίως νησιά που αποτελούν το αρχιπέλαγος των Αζορών βρίσκονται στον βόρειοΑτλαντικό ωκεανό, απέχοντας 1.300 χλμ. δυτικά της Πορτογαλίας και είναι τα νησιάΣάντα Μαρία το νοτιοανατολικότερο, τοΣάο Μιγκέλ, βορειότερα του προηγούμενου και το μεγαλύτερο νησί της συστάδας, ηΤερσέιρα ΒΔ του προηγούμενου, ηΓκρασιόσα ΒΔ του προηγούμενου, τοΣάο Ζόρζε νότια του προηγούμενου, τοΠίκο ΝΔ του προηγούμενου, τοΦαϊάλ Δ-ΒΔ του προηγούμενου, τοΦλόρες ΒΔ του προηγούμενου και η δυτικότερη της συστάδας και τοΚόρβο Β-ΒΑ του προηγούμενου, η βορειότερη όλων. Πρωτεύουσα των Αζορών είναι ηΠόντα Ντελγάδα που βρίσκεται στοΣάο Μιγκέλ, (πρωτεύουσα του νησιού). Πρόκειται για ηφαιστειογενή νησιά με συχνούς σεισμούς, κλίμα υγρό και θερμό με μέση ετήσια θερμοκρασία τους 18οC.
Σύμφωνα με πρόσφατες επιστημονικές δημοσιεύσεις, οι πρώτοι που φέρονται να ανακάλυψαν τις Αζόρες ήταν οιΒίκινγκς, οι οποίοι μάλιστα εικάζεται πως έστησαν ακόμα και οικισμό κατά τον 8ο αιώνα μ.Χ.. Οι δημοσιεύσεις βασίστηκαν στην εξέταση του μιτοχονδριακού DNA ποντικιών (η οποία έδειξε πως η καταγωγή τους ήταν Σκανδιναβική), καθώς και στον εντοπισμό (στο νησίΠίκο) σημαδιών από αποψίλωση δασών, καύση ξύλων και εκτροφή ζώων.[5][6][7][8]
Τα νησιά Αζόρες ήταν γνωστά τον 14ο αιώνα και αναφέρονται, έστω και αποσπασματικά, στονΚαταλανικό Άτλαντα (Atlas Catalan) της εποχής. Το1427, ένας κυβερνήτης των αποστολών τουΕρρίκου του Εξερευνητή της Πορτογαλίας, πιθανότατα οΓκονζάλο Βέλιο (Gonçalo Velho) ή οΝτιάγο Σεβίλα (Diago Sevila), ανακάλυψε ξανά τις Αζόρες. Άλλοι ερευνητές αποδίδουν την ανακάλυψη των νησιών από τον ΦλαμανδόΖοσουά Βάντερ Μπεργκ (Joshua Vander Berg),[9] ο οποίος φέρεται να αποβιβάστηκε εκεί μετά από μίακαταιγίδα που αποπροσανατόλισε το ταξίδι του για τηΛισαβόνα.[9] Στη συνέχεια, με βάση αυτή την εκδοχή, οι Πορτογάλοι εξερεύνησαν και αποίκησαν τα νησιά.[9]
Ο αποικισμός των μέχρι τότε ακατοίκητων νησιών ξεκίνησε το1439 και οι πρώτοι άποικοι προέρχονταν κυρίως από τις επαρχίεςΑλγκάρβε (Algarve) καιΑλεντέζου (Alentejo) της Πορτογαλίας. Από το1580, τα νησιά βρέθηκαν στην κυριαρχία του Ισπανικού στέμματος, το οποίο είχε καταλάβει την Πορτογαλική ηπειρωτική χώρα. Το1583, οΦίλιππος ο Β' της Ισπανίας, με τον τίτλο του βασιλιά της Πορτογαλίας, εκστράτευσε στις Αζόρες με στόχο να αντιμετωπίσει μία πολυεθνική δύναμη από τυχοδιώκτες, έμπορους, εθελοντές και στρατιώτες, οι οποίοι είχαν σκοπό να χρησιμοποιήσουν τα νησιά ως εφαλτήριο για να διεκδικήσουν τον θρόνο της Πορτογαλίας. Μετά την επιτυχία της εκστρατείας των Ισπανών και τη νίκη τους στημάχη της Πόντα Ντελγάδα, οι αιχμάλωτοι εχθροίαπαγχονίστηκαν ωςπειρατές. Αργότερα, το1597 μιαΑγγλική αποστολή για την κατάληψη των νησιών απέτυχε μπροστά στη σθεναρή αντίσταση των Ισπανών, οι οποίοι παρέμειναν για αρκετά χρόνια κυρίαρχοι των Αζορών.
Τα νησιά ήταν το προτελευταίο τμήμα της Πορτογαλικής αυτοκρατορίας που αντιστάθηκε στην κυριαρχία του Φιλίππου του Β' της Ισπανίας στην Πορτογαλία (τοΜακάου ήταν το τελευταίο). Μετά το τέλος τηςΙβηρικής Ένωσης το1668, οι Αζόρες επιστράφηκαν στην Πορτογαλία, όχι με σύρραξη τουστρατού, αλλά μετά από επιθέσεις κατοίκων στο βασικό οχυρό των Ισπανών στην πρωτεύουσα.
Στις αρχές του1868, η Πορτογαλία επέτρεψε τη χρήσηγραμματοσήμων με την ένδειξη «AÇORES» στα νησιά, ενώ μεταξύ1892 και1906 εξέδωσε ξεχωριστά γραμματόσημα για τις τότε τρεις διοικητικές περιφέρειες τους.
Από το1836 έως το1976, το αρχιπέλαγος διαιρούταν διοικητικά σε τρεις περιοχές, ισοδύναμες με αυτές της ηπειρωτικής Πορτογαλίας. Η διαίρεση ήταν αυθαίρετη και δεν ακολουθούσε τα νησιωτικά συγκροτήματα, αλλά γινόταν με βάση τις τρεις μεγαλύτερες πόλεις.
Το1943 κατά τη διάρκεια τουΒ΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ο Πορτογάλος δικτάτοραςΑντόνιο ντι Ολιβέιρα Σαλαζάρ (António de Oliveira Salazar) παραχώρησε αντί αντιτίμου βάσεις των Αζορών στους Βρετανούς, παρά την προηγούμενη συνεργασία του με τηΓερμανία.[10] Αυτό το γεγονός ήταν και βασικό σημείο στην αλλαγή ισορροπιών στηΜάχη του Ατλαντικού, βοηθώντας του Συμμάχους να προστατεύουν τιςνηοπομπές τους από τα γερμανικάυποβρύχια. Το1944, Αμερικανικές δυνάμεις κατασκεύασαν μία μικρή αεροπορική βάση στο νησίΣάντα Μαρία, ενώ το1945 μία νέα βάση κατασκευάστηκε στο νησί Τερσέιρα, η οποία υπάρχει και σήμερα με την ονομασία Λάσες. Σήμερα, η βάση Λάσες λειτουργεί κάτω από κοινή διοίκηση Αμερικανών και Πορτογάλων, ενώ έπαιξε σημαντικό ρόλο κατά τονΨυχρό Πόλεμο.
Το1976, οι Αζόρες απέκτησαν ειδικό καθεστώς αυτονομίας από την Πορτογαλία, ως Αυτόνομη Περιφέρεια των Αζορών (Região Autónoma dos Açores), μία από τις διοικητικές ενότητες του σύγχρονου Πορτογαλικού κράτους, ενώ οι τοπικές επαρχίες καταργήθηκαν.
Άποψη της πόλης Άνγκρα ντο Εροΐσμο στο νησί ΤερσέιραΆποψη της λίμνης Λαγόα ντας Σέτε Σιδάδες (Lagoa das Sete Cidades)Το νησί Πίκο (Pico) όπως φαίνεται από το νησί Φαϊάλ (Faial)
Τα εννέα νησιά που αποτελούν το αρχιπέλαγος των Αζορών έχουν συνολική έκταση 2.333 τετρ. χλμ., με μεγαλύτερο το νησίΣάο Μιγκέλ με 746,8 τετρ. χλμ. έκταση και μικρότερο τοΚόρβο με 17,1 τετρ. χλμ. Τρία νησιά του αρχιπελάγους, τοΣάο Μιγκέλ, τοΠίκο και ηΤερσέιρα, είναι μεγαλύτερα από το σύμπλεγμα των τριών νησιών τηςΜάλτας. Το Σάο Μιγκέλ είναι σχεδόν δύο φορές μεγαλύτερό της.
Τα εννιά νησιά χωρίζονται σε τρεις ομάδες. Η ανατολική ομάδα (Grupo Oriental) περιλαμβάνει το Σάο Μιγκέλ, τη Σάντα Μαρία και τις νησίδες Φορμίγας (Formigas), η κεντρική ομάδα (Grupo Central) τα νησιά Τερσέιρα, Γκρασιόσα, Σάο Ζόρζε, Πίκο και Φαϊάλ, ενώ η δυτική ομάδα (Grupo Ocidental) τα νησιά Φλόρες και Κόρβο.
Το αρχιπέλαγος των Αζορών εκτείνεται στην περιοχή μεταξύ των 37° Β και των παραλλήλων της Λισαβόνας (39° 43' / 39° 55' Β), έχοντας έτσι ένα ήπιο ωκεάνιο υποτροπικό κλίμα, με μικρές ετήσιες αποκλίσεις. Η ετήσια μέση βροχόπτωση αυξάνεται από ανατολικά προς δυτικά και κυμαίνεται μεταξύ 700 και 1600 χιλιοστά, και μέγιστη τιμή τα 6.300 χιλιοστά στοβουνό Πίκο,[11] το οποίο αποτελεί και το υψηλότερο σημείο των νησιών, αλλά και της Πορτογαλίας, με ύψος 2.351 μ. Στην ευρύτερη περιοχή, επικρατεί ένα σχεδόν μόνιμο βαρομετρικό υψηλό σύστημα, γνωστό και ως Αντικυκλώνας των Αζορών.
Οι Αζόρες βρίσκονται από οικολογικής άποψης στηνπαλαιαρκτική οικολογική ζώνη, σχηματίζοντας ένα μοναδικό βιότοπο που περιλαμβάνει χαρακτηριστικά δέντρα της περιοχής τηςΜακαρονησίας και πολλά ενδημικά είδη φυτών. Αν και τα νησιά φαίνεται να έχουν αρκετά ανεπτυγμένηχλωρίδα, η βλάστηση έχει μεταβληθεί σημαντικά. Τα περισσότερα δάση έχουν υλοτομηθεί για να δημιουργηθούν καλλιεργήσιμες εκτάσεις. Αρκετές παραδοσιακές καλλιέργειεςπατάτας, αραβοσίτου και άλλων αγρωστωδών, έχουν εγκαταλειφθεί ως συνέπεια της μετανάστευσης. Τα δύο πιο κοινά εξωτικά είδη των νησιών είναι τοPittosporum undulatum και ηAcacia melanoxylon, τα οποία παραμένουν απομονωμένα και προστατευόμενα.
Ορισμένα είδηPersea indica καιPicconia azorica επιβιώνουν ακόμα σε ορισμένες περιοχές, αλλά είναι ιδιαίτερα ευάλωτα. Το είδοςMyrica faya φαίνεται να έχει αντιμετωπίσει την ανθρώπινη επίδραση αρκετά καλά και μεγάλοι πληθυσμοί συναντώνται σε θαμνώδεις εκτάσεις και μεταξύ άλλων ενδημικώνδέντρων. Πιο πρόσφατες εισαγωγές φυτών θα μπορούσαν να αποτελέσουν απειλή για τον υπάρχοντα πληθυσμό, όπως το είδοςLeptospermum scoparium, με την ικανότητα να αποικεί σε ανεπηρέαστηβλάστηση μέσου ύψους. Άλλο είδος παράσιτο αποτελεί και τοHydrangea, αν και η απειλή του δεν είναι σημαντική. Αν και εισαγόμενο από τηνΑμερική, αποτελεί είδος που φυτεύεται συχνά από τους κατοίκους και έχει επεκταθεί και εκτός ελεγχόμενων καλλιεργειών. Αντίστοιχα, ηCryptomeria, είδος ιαπωνικούκέδρου, καλλιεργείται για υλοτομία και οι σπόροι του έχουν διαδοθεί μεταξύ της τοπικής ενδημικής βλάστησης.
Ως προς τη γεωλογική τους ιστορία, τα νησιά βρίσκονται πάνω από το σημείο σύνδεσης τριών τεκτονικών πλακών, της Βόρειας Αμερικανικής πλάκας, της Ευρασιατικής και της Αφρικανικής. Η ηφαιστειακή δραστηριότητα που σχετίζεται με τον σχηματισμό των νησιών, προέρχεται από καθώς ο φλοιός παρασύρεται και στα τρία σημεία σύνδεσης των πλακών. Ο σχηματισμός των νησιών ξεκίνησε κατά την Τριτογενή περίοδο, ενώ χαρακτηριστικό γεωλογικό φαινόμενο της περιοχής είναι τοηφαίστειο στο νησί Πίκο, με ύψος 2.351 μ., το μεγαλύτερο στοαρχιπέλαγος και το ψηλότερο βουνό σε όλη την επικράτεια της Πορτογαλίας.
Το τελευταίο ηφαίστειο που εξερράγη ήταν τοΚαπελίνος (Vulcão dos Capelinhos) το1957 στο δυτικό τμήμα του νησιού Φαϊάλ, αυξάνοντας το μέγεθος του νησιού κατά 2,4 χλμ., αν και εκτιμάται ότι μεγάλο μέρος θα διαβρωθεί στηθάλασσα τα επόμενα 20 χρόνια. Το νησί Σάντα Μαρία είναι το παλαιότερο από τις Αζόρες, καθώς σχηματίστηκε πριν από περίπου 4,8 εκατ. χρόνια, και είναι το μόνο στο οποίο εντοπίζονται άφθονα ιζηματογενή πετρώματα και θαλάσσιααπολιθώματα. Αντίστοιχα, τα νησιά έχουν ιδιαίτερα πολλούςσπηλαιολογικούς σχηματισμούς, με πιο γνωστούς τους Γκρούτα ντας Τόρρες (Gruta das Torres), Αλγάρ ντο Καρβάο (Algar do Carvão), Γκρούτα ντο Νατάλ (Gruta do Natal), Γκρούτα ντας Σίνκο Ριμπέιρας (Gruta das Cinco Ribeiras).
Με βάση την απογραφή του 2021, ο πληθυσμός των Αζορών ανερχόταν σε 236.413 κατοίκους,[1] ενώ η πυκνότητα του πληθυσμού ήταν 101,3 κάτοικοι ανά τετρ. χλμ. Η κατανομή του πληθυσμού στις πόλεις και τους δήμους είχε ως εξής:
Η μεγάλη πλειοψηφία των κατοίκων είναι Πορτογάλοι, απόγονοι των αποίκων του 15ου αιώνα από το Αλγκάρβε και το Μίνο, με μικρό ποσοστό προσμίξεων από τηνΟλλανδία και τηΦλάνδρα. Η φύση της οικονομίας των νησιών δεν ευνόησε την ανάπτυξη του εμπορίου σκλάβων από την Αφρική, αν και τα νησιά ήταν συχνά ενδιάμεσος σταθμός τωνπλοίων για την Αμερική.[12]
Από τον 17ο αιώνα, πολλοί κάτοικοι μετανάστευσαν κυρίως στηΒραζιλία, τιςΗΠΑ και τονΚαναδά.[13] Παροικία υπάρχει ακόμα και σήμερα στη νοτιοδυτικήΜασαχουσέτη των ΗΠΑ,[14] ενώ επίσης η βορειοδυτικήΚαλιφόρνια ήταν επίσης δημοφιλής προορισμός των μεταναστών.
Παραδοσιακές εκδηλώσεις από τον Μάιο έως και τον Σεπτέμβριο, γνωστές και ως γιορτές τουΑγίου Πνεύματος (Espírito Santo Festivals), έχουν ιδιαίτερη σημασία για τους κατοίκους των Αζορών, οι οποίοι είναι στην πλειοψηφία τουςΚαθολικοί. Οι γιορτές αυτές έχουνμεσαιωνικές ρίζες και περιλαμβάνουν παρελάσεις, πομπές και εκδηλώσεις. Ως μέρος της παράδοσης,σούπα καιψωμί μοιράζονται στους συμμετέχοντες. Τον Μάιο πραγματοποιείται το φεστιβάλ του Ιησού του Θαυματουργού (Senhor Santo Cristo dos Milagres) στην Πόντα Ντελγάδα στο νησί Σάο Μιγκέλ, το οποίο είναι και το μεγαλύτερο θρησκευτικό δρώμενο στα νησιά.
Όπως και στην ηπειρωτικήΠορτογαλία, η πιο κοινή ομάδα mDNA στις Αζόρες είναι η Η με ποσοστό 45,2%, η οποία ακολουθείται από την U (16,7%), την T (10,1%), την K (6,5%), την προ-HV (5,6%) και μία υποσαχάρια ομάδα L με ποσοστό 3,4%, μικρότερο από αυτό τηςΜαδέρα. Το τελευταίο οφείλεται στο ότι πολλοί λιγότεροι σκλάβοι από την υποσαχάριαΑφρική μεταφέρθηκαν στις Αζόρες από ότι στη Μαδέρα.[15]
Αναφορικά με τις αρσενικές ομάδες του Υ-DNA, επικρατέστερη είναι η R1b (και ειδικότερα η R1b3), καλύπτοντας περίπου το 60% των Υχρωμοσωμικών διασυνδέσεων. Αυτό το μεγάλο ποσοστό είναι τυπικό σε όλους τους πληθυσμούς της δυτικήςΕυρώπης, αντικατοπτρίζοντας μία διαδοχή από τις γενετικές ομάδες της περιοχής κατά τηνΠαλαιολιθική περίοδο. Οι ομάδες I και G, επίσης χαρακτηριστικές για πολλούς Ευρωπαϊκούς πληθυσμούς, παρουσιάζουν ποσοστά μεγαλύτερα από 5% στις Αζόρες. Αντίστοιχα, οι ομάδες J (13%) και E1b1b (9%) αποτελούν μαζί με την περίπου το 80% του Y χρωμοσωμικού γενετικού υλικού στις Αζόρες. Οι ομάδες J aκαι E1b1b αποτελούνται από φυλετικές διασυνδέσεις με διαφορετική κατανομή από τηΜέση Ανατολή, τη ΒόρειαΑφρική και την Ευρώπη. Η τυπική χρωμοσωμική ομάδα τωνΒεδουίνων είναι η E1b1b (M81) και έχει στα νησιά ποσοστό 5-6%, όπως και στην ηπειρωτική Πορτογαλία.[16]
Οι Αζόρες είναι αυτόνομος νομός της Πορτογαλίας (region) με την τοπική εξουσία να εδρεύει σε διαφορετικά μέρη. Έτσι, η έδρα της εκτελεστικής εξουσίας είναι στηνΠόντα Ντελγάδα, της Βουλής στηνΌρτα και της Δικαστικής Εξουσίας στηνΆνγκρα ντο Εροΐσμο.Πρόεδρος της αυτόνομης κυβέρνησης είναι οΖοζέ Μανουέλ Μπολιέιρο (από τις 24 Νοεμβρίου 2020). Διοικητικά υποδιαιρούνται σε 19 δήμους (concelhos). Καθένας από τους δήμους διαιρείται επιμέρους σε ενορίες (freguesias). Συνολικά οι Αζόρες διαθέτουν 156 ενορίες.
Το πολιτικό σκηνικό κυριαρχείται από τα δύο μεγαλύτερα πορτογαλικά κόμματα, το PSD και το PS, με το τελευταίο να κατέχει την πλειοψηφία στην τοπική Εθνοσυνέλευση. Τα κόμματα CDS/PP, BE, CDU και PPM εκπροσωπούνται επίσης στο τοπικό κοινοβούλιο. Παρά την πολιτική του κυριαρχία στην κυβέρνηση, το Σοσιαλιστικό Κόμμα PS δεν είναι δημοφιλές στις τοπικές και δημοτικές εκλογές σε σχέση με το PSD. Στις περιφερειακές εκλογές που έγιναν στις 25 Οκτωβρίου 2020, εξελέγησαν τα 57 μέλη της Νομοθετικής Συνέλευσης.[17] Το Σοσιαλιστικό Κόμμα (PS) κέρδισε τις πιο πολλές ψήφους με ποσοστό 39%, όμως έχασαν την αυτοδυναμία, διαψεύδοντας τα προγνωστικά. Το κόμμα έμεινε στις 25 έδρες.[18] Ο κυριότερος αντίπαλος των Σοσιαλιστών, οι Σοσιαλδημοκράτες (PSD) σημείωσαν σημαντικά κέρδη, με ποσοστό γύρω στο 34% των ψήφων και 21 έδρες, δύο περισσότερες από τις εκλογές του 2016. Το CDS–PP (Λαϊκό Κόμμα) ήρθε 3ο, με ποσοστό 7,2% και 4 έδρες.Στις πιο πρόσφατες εκλογές στις 4 Φεβρουαρίου 2024 ο συνασπισμός PSD/CDS/PPM κέρδισε τις εκλογές με το 42% των ψήφων και εξέλεξε 26 έδρες, τον ίδιο αριθμό με το 2020. Το Σοσιαλιστικό Κόμμα (PS) δεν ήταν το κόμμα με τις περισσότερες ψήφους για πρώτη φορά από το 1996, συγκεντρώνοντας λιγότερο από το 36% των ψήφων και εκλέγοντας 23 έδρες, μείον δύο σε σχέση με το 2020.[19]
.jpg)
