Voorbeeldzoekerx
(typ in het invoerveld om het voorbeeld te wijzigen)
zoek dit voorbeeld in:
ANS
Woordenboeken
- INT (500 AD - heden)
- Etymologiebank
- Woordenlijst.org
Corpora en lexica
- Corpus Hedendaags NederlandsClarin login
- GrETEL (CGN, Lassy)
- SoNarClarin login
- Delpher
- CelexClarin login
Overige bronnen
- Taalportaal
- DBNL
- Taaladvies.net
- Wikipedia
12.4.2.2.9 De vorming van abstracta
Voor de vorming van substantieven met een abstracte betekenis zijn een aantal inheemse en uitheemse achtervoegsels, of suffixen beschikbaar. Een aantal hiervan wordt ook gebruikt voor het vormen van woorden behorend tot andere semantische categorieën, en daarom worden ze in meerdere paragrafen over de vorming van substantieven door suffigering genoemd. Tot de abstracta horen namen voorgebeurtenissen, voor eigenschappen, en voor verschijnselen. Het zijn allemaalde-woorden, met uitzondering van de woorden op-isme, diehet-woorden zijn.
Tabel 1. Afgeleide substantieven met abstracte betekenis
| suffix | type basiswoord | voorbeeldwoord |
| -age | werkwoord | arbitr-age |
| -atie | werkwoord | confront-atie |
| -dom | adjectief | rijk-dom |
| -er | werkwoord | miss-er |
| -heid | adjectief | goed-heid |
| -arij | werkwoord | rijmel-arij |
| -erij | werkwoord | poch-erij |
| -ing | werkwoord | kap-ing |
| -isme | adjectief | vulgar-isme |
| substantief | arbeider-isme | |
| -iteit | adjectief | stabil-iteit |
| -(e)nis/-tenis | adjectief | droef-enis |
| werkwoord | gebeur-tenis | |
| -schap | substantief | balling-schap |
| adjectief | zwanger-schap | |
| -st | werkwoord | kom-st |
| -te | adjectief | leeg-te |
| -de | adjectief | lief-de |
De suffixen die gebruikt worden om gebeurtenisnamen te vormen, komen ook voor in andere typen abstracte substantieven dan gebeurtenisnamen, en worden daarom hier genoemd.
Met behulp van-er kunnen gebeurtenisnamen afgeleid worden van werkwoorden. Voorbeelden van dit procedé zijn:giller,misser,schuiver,sisser.
De uitheemse suffixen die productief gebruikt kunnen worden zijn-age,-isme en-iteit. Daarnaast zijn er veel uitheemse substantieven waarin wel een suffix herkenbaar is, en dus ook een basiswoord of eenwortel, maar zonder dat er sprake is van productieve woordvormingsprocessen:
Tabel 2. Gelede uitheemse substantieven
| suffix | voorbeeldwoorden |
| -ade | kanonnáde,maskeráde,telefonáde |
| -asme | orgásme,pleonásme,sarcásme |
| beklemtoond-íe | fobíe,morfologíe,tiranníe |
| onbeklemtoond-ie | agréssie,áctie,notítie |
| -ief | aperitíef,explosíef,initiatíef |
| -iek | akoestíek,ethíek,fonetíek |
| -itis | bronchítis,meningítis,pleurítis |
| -ment | traktemént,isolemént,signalemént |
| -uur | advocatúur,censúur,kandidatúur |
| -ure | blessúre,doublúre,procedúre |
Verder lezen
Literatuur
Interessante links
ANS
Taaladvies
Dagenta
Taalportaal
Versiegeschiedenis
| versie | redacteur(en) | datum | opmerkingen |
| 3.0 | Geert Booij | juni 2022 | |
| 2.1 | januari 2019 | Automatische conversie van ANS 2.0 | |
| 2.0 | W. Haeseryn, K. Romijn, G. Geerts, J. de Rooij, M.C. van den Toorn | 1997 | hoofdstuk 12,../../data/archief/ans2/e-ans/12/body.html; |
Interessante links


