Voorbeeldzoekerx
(typ in het invoerveld om het voorbeeld te wijzigen)
zoek dit voorbeeld in:
ANS

Woordenboeken

  • INT (500 AD - heden)
  • Etymologiebank
  • Woordenlijst.org

Corpora en lexica

  • Corpus Hedendaags NederlandsClarin login
  • GrETEL (CGN, Lassy)
  • SoNarClarin login
  • Delpher
  • CelexClarin login

Overige bronnen

  • Taalportaal
  • DBNL
  • Taaladvies.net
  • Wikipedia
  • Google
1.1.3.2.13 De glijklankw
Dew kan worden gespecificeerd als [+hoog, –laag, +gespannen, +rond, –achter]. De klank wordt dus gespecificeerd aan de hand vandistinctieve kenmerken die ook van toepassing zijn op klinkers. Samen met dej vormt dew namelijk de klasse vanglijklanken ofhalfvocalen: bij dezeapproximanten is de vernauwing in de mondholte zo zwak dat de articulatie die van de klinkers benadert.
Als twee klinkers direct op elkaar volgen, kan in sommige gevallendew worden ingevoegd. Dit gebeurt naachterklinkers, zoals inNoahnoʋa ofnoβ̞a. Dit voorbeeld laat ook zien datw twee allofonen kent, een noordelijke en een zuidelijke variant, respectievelijkʋ enβ̞.
Verder lezen
Articulatie
De plaats van articulatie van dew wordt weergegeven in Figuur 1.
Figuur 1. Schematisch beeld van de mond-keelholte met benamingen van articulatieplaatsen en bijhorende klassen van medeklinkers in het Nederlands (Bron: Rietveld & Van Heuven 2016: 76)
Figuren 2 en 3 zijn MRI-afbeeldingen van respectievelijkʋ aan het begin van een woord, namelijk inwee, en van de bilabiaal-velairew aan het woordeinde, inruw.
Figuur 2. MRI-afbeelding van de [ʋ] inwee, uitgesproken voorafgegaan en gevolgd door de neutrale klinker sjwa (Bron: Rietveld & Van Heuven 2016: 78)
Figuur 3. MRI-afbeelding van de [w] inruw, uitgesproken voorafgegaan en gevolgd door de neutrale klinker sjwa (Bron: Rietveld & Van Heuven 2016: 78)
Regionale en allofonische variatie
De Nederlandsew wordt verschillend gearticuleerd naargelang van de context in het woord en de regionale afkomst van de spreker. In het Nederlands-Nederlands is de courante variant in de aanzet van woorden destemhebbendelabiodentale glijklankʋ (zie Figuur 1), terwijl men in het Belgisch-Nederlands, maar ook in de zuidelijke provincies van Nederland, een stemhebbende bilabiale glijklankβ̞ heeft (in Figuur 1 alsw voorgesteld) (zie ook1.1.2.1.5 De uitspraak van dew) en in hetSurinaams-Nederlands eenbilabiaal-velaire approximantw (dezelfde klank als in het Engelsewait ‘wacht’). Deze bilabiaal-velaire approximant is ook de normale variant in coda's.
Dew in coda’s kan dus worden gespecificeerd als [+achter].
In aanzetten (van lettergrepen) die tussen twee klinkers in staan, kunnen beide varianten (dusʋ /β̞ enerzijds enw anderzijds) gebruikt worden.
Mees & Collins (1982).
Akoestische informatie
Tabellen 1 en 2 geven een aantal voorbeeldzinnen metw in verschillende fonologische contexten (aan het begin van een woord, tussen twee klinkers, en aan het woordeinde) voor het Nederlands-Nederlands en Belgisch Nederlands. De bijhorende spectrogrammen en geluidsbestanden worden telkens gegeven.
Tabel 1. Geluidsbestanden, golfvormen en spectrogrammen voor /w/ in verschillende fonologische contexten in het Nederlands-Nederlands.
WoordgroepFonologische contextGeluidsbestandGolfvorm/spectrogram
er was niet voldoendewerk in Marokkowoordinitieel
aleeuwen het middelpuntintervocalisch
de zestiendeeeuwwoordfinaal
Tabel 2. Geluidsbestanden, golfvormen en spectrogrammen voor /w/ in verschillende fonologische contexten in het Belgisch-Nederlands.
WoordgroepFonologische contextGeluidsbestandGolfvorm/spectrogram
terug op hetwerk dan nogwoordinitieel
tweeeeuwenintervocalisch
een bepaaldeeeuwwoordfinaal
Literatuur
Mees & Collins (1982), Van der Torre (2003), Rietveld & Van Heuven (2016).
Literatuur
    Interessante links
    ANS
      Taaladvies
        Dagenta
          Taalportaal
            Versiegeschiedenis
            versieredacteur(en)datumopmerkingen
            3.0Kathy Rysnovember 2020
            2.1januari 2019Automatische conversie van ANS 2.0
            2.0W. Haeseryn, K. Romijn, G. Geerts, J. de Rooij, M.C. van den Toorn1997hoofdstuk 1,../../data/archief/ans2/e-ans/01/body.html;
            Interessante links