Voorbeeldzoekerx
(typ in het invoerveld om het voorbeeld te wijzigen)
zoek dit voorbeeld in:
ANS
Woordenboeken
- INT (500 AD - heden)
- Etymologiebank
- Woordenlijst.org
Corpora en lexica
- Corpus Hedendaags NederlandsClarin login
- GrETEL (CGN, Lassy)
- SoNarClarin login
- Delpher
- CelexClarin login
Overige bronnen
- Taalportaal
- DBNL
- Taaladvies.net
- Wikipedia
1.1.3.2.13 De glijklankw
Dew kan worden gespecificeerd als [+hoog, –laag, +gespannen, +rond, –achter]. De klank wordt dus gespecificeerd aan de hand vandistinctieve kenmerken die ook van toepassing zijn op klinkers. Samen met dej vormt dew namelijk de klasse vanglijklanken ofhalfvocalen: bij dezeapproximanten is de vernauwing in de mondholte zo zwak dat de articulatie die van de klinkers benadert.
Dew kan voorkomen inaanzetten van één medeklinker (zie 1a). Verder kanw ook verschijnen als het tweede lid van een complexe aanzet (zie 1b), behalve als het eerste lid van de cluster eenp ofb is. Als eerste lid van een complexe aanzet kanw enkel voorafgaan aanr, zoals in de voorbeelden in (1c); in deze woorden wordtw vaak uitgesproken alsv (zie ook1.2.1.1 De aanzet van de lettergreep).
Deze distributie lijkt niet op die van de andere glijklank,j. Van der Torre (2003) betoogt dat de labiodentale variant,ʋ, zich als een vloeiklank gedraagt.
In eenvoudigecoda's kanw voorkomen na een gespannen voorklinker, zoals in de woorden in (2).
Als twee klinkers direct op elkaar volgen, kan in sommige gevallendew worden ingevoegd. Dit gebeurt naachterklinkers, zoals inNoahnoʋa ofnoβ̞a. Dit voorbeeld laat ook zien datw twee allofonen kent, een noordelijke en een zuidelijke variant, respectievelijkʋ enβ̞.
Verder lezen
Articulatie
De plaats van articulatie van dew wordt weergegeven in Figuur 1.
Figuur 1. Schematisch beeld van de mond-keelholte met benamingen van articulatieplaatsen en bijhorende klassen van medeklinkers in het Nederlands (Bron: Rietveld & Van Heuven 2016: 76)

Figuren 2 en 3 zijn MRI-afbeeldingen van respectievelijkʋ aan het begin van een woord, namelijk inwee, en van de bilabiaal-velairew aan het woordeinde, inruw.
Figuur 2. MRI-afbeelding van de [ʋ] inwee, uitgesproken voorafgegaan en gevolgd door de neutrale klinker sjwa (Bron: Rietveld & Van Heuven 2016: 78)

Figuur 3. MRI-afbeelding van de [w] inruw, uitgesproken voorafgegaan en gevolgd door de neutrale klinker sjwa (Bron: Rietveld & Van Heuven 2016: 78)

Regionale en allofonische variatie
De Nederlandsew wordt verschillend gearticuleerd naargelang van de context in het woord en de regionale afkomst van de spreker. In het Nederlands-Nederlands is de courante variant in de aanzet van woorden destemhebbendelabiodentale glijklankʋ (zie Figuur 1), terwijl men in het Belgisch-Nederlands, maar ook in de zuidelijke provincies van Nederland, een stemhebbende bilabiale glijklankβ̞ heeft (in Figuur 1 alsw voorgesteld) (zie ook1.1.2.1.5 De uitspraak van dew) en in hetSurinaams-Nederlands eenbilabiaal-velaire approximantw (dezelfde klank als in het Engelsewait ‘wacht’). Deze bilabiaal-velaire approximant is ook de normale variant in coda's.
Dew in coda’s kan dus worden gespecificeerd als [+achter].
In aanzetten (van lettergrepen) die tussen twee klinkers in staan, kunnen beide varianten (dusʋ /β̞ enerzijds enw anderzijds) gebruikt worden.Mees & Collins (1982).
Akoestische informatie
Tabellen 1 en 2 geven een aantal voorbeeldzinnen metw in verschillende fonologische contexten (aan het begin van een woord, tussen twee klinkers, en aan het woordeinde) voor het Nederlands-Nederlands en Belgisch Nederlands. De bijhorende spectrogrammen en geluidsbestanden worden telkens gegeven.
Tabel 1. Geluidsbestanden, golfvormen en spectrogrammen voor /w/ in verschillende fonologische contexten in het Nederlands-Nederlands.
| Woordgroep | Fonologische context | Geluidsbestand | Golfvorm/spectrogram |
| er was niet voldoendewerk in Marokko | woordinitieel | ![]() | ![]() |
| aleeuwen het middelpunt | intervocalisch | ![]() | ![]() |
| de zestiendeeeuw | woordfinaal | ![]() | ![]() |
Tabel 2. Geluidsbestanden, golfvormen en spectrogrammen voor /w/ in verschillende fonologische contexten in het Belgisch-Nederlands.
| Woordgroep | Fonologische context | Geluidsbestand | Golfvorm/spectrogram |
| terug op hetwerk dan nog | woordinitieel | ![]() | ![]() |
| tweeeeuwen | intervocalisch | ![]() | ![]() |
| een bepaaldeeeuw | woordfinaal | ![]() | ![]() |
Literatuur
Mees & Collins (1982), Van der Torre (2003), Rietveld & Van Heuven (2016).
Literatuur
Interessante links
ANS
Taaladvies
Dagenta
Taalportaal
Versiegeschiedenis
| versie | redacteur(en) | datum | opmerkingen |
| 3.0 | Kathy Rys | november 2020 | |
| 2.1 | januari 2019 | Automatische conversie van ANS 2.0 | |
| 2.0 | W. Haeseryn, K. Romijn, G. Geerts, J. de Rooij, M.C. van den Toorn | 1997 | hoofdstuk 1,../../data/archief/ans2/e-ans/01/body.html; |
Interessante links









