Movatterモバイル変換

De stemloosheid van de begin-d van functiewoorden

De stemloosheid van de begin-d van functiewoorden

Waarom zijn het juist de begin-d's van functiewoorden in (3) die gemakkelijk alst kunnen worden, uitgesproken? In Zonneveld (1983) is als verklaring voorgesteld dat zulke functiewoorden optioneel samen met het voorafgaande woord één prosodisch woord vormen. Omdat binnen prosodische woorden obstruentclusters bij voorkeur stemloos zijn, zou dit dan ook gaan gelden voor woordcombinaties alsis dat. Probleem van deze verklaring is dat stemhebbende obstruentclusters binnen prosodische woorden niet uitgesloten zijn. Zo heb je leenwoorden alslabdalɑbda met de stemhebbende clusterbd, eigennamen alsAcdaɑɡda enAbdulɑbdul, en stemhebbende clusters in de verledentijdsvormen van werkwoorden, zoalstobdetɔbdə enraasderazdə.

Ernestus (2000: hoofdstuk 7) stelt een andere verklaring voor. In haar analyse zijn obstruenten in coda's niet gespecificeerd voor stem, krachtens de regel vanFinale Verscherping. Zo'n obstruent wordt daarom stemloos gearticuleerd, tenzij de volgende medeklinker stemhebbend is. Dan is een stemhebbende uitspraak ook een optie. Als het volgende woord een functiewoord is (zoals het woorddie in de woordgroepop die manier), levert een stemloze articulatie van de begin-d alst articulatiegemak op, vergeleken met een stemhebbende uitspraak: de stembanden hoeven niet in trilling te worden gebracht. Zo'n stemloze articulatie kan zonder problemen, omdat het functiewoord niet onherkenbaar wordt door die uitspraak. Functiewoorden hebben namelijk een hoge mate van voorspelbaarheid en herkenbaarheid vergeleken met lexicale woorden, mede door hun hoge frequentie, en dus levert een stemloze uitspraak van ded in dit geval geen problemen op.