In voorzetselconstituenten met locatieve voorzetsels
De voorzetselconstituenten in (1) hebben een locatief voorzetsel als kern en drukken dus een plaats uit. De voorbepalingenrecht enpal geven hier aan dat we vanaf het referentieobject (ons ende kerk) een loodrechte lijn kunnen trekken naar die locatie.Schuin,links enrechts geven juist aan dat we van die lijn moeten afwijken.
1aOnze ervaren piloot heeftrechtvoorons een grote regenwolk gespot.
bPaltegenoverde kerk vind je nog een authentiek cafeetje.
cSchuinonderde 300 meter hoge schoorsteen … kijkt een groep mannen aandachtig omhoog.
dDe plek van het dessertschaaltje islinksbovenhet dinerbord.
e[R]echtsachtermij staat mijn vriend Dries.
In voorzetselconstituenten met directionele voorzetsels
Bij de directionele voorzetselsover endoor vinden we naastschuin ookdwars als voorbepaling. Zij geven de richting van het pad aan uitgedrukt doorover endoor ten opzichte van het referentieobject:
2aSchuinoverzijn rug heeft Kango een jachtgeweer.
b[Er] schoot … een muisjeschuindoorde hal naar de woonkamer.
cOp de Steenweg … viel een dikke eikdwarsoverde weg.
dDwarsdoorhet park komt een kronkelend pad.
In andere adpositieconstituenten
We vinden deze richtingbepalingen ook bij sommige achterzetselconstituenten (3a), omzetselconstituenten (3b) en partikelconstituenten (3c).
3aDe boorgaten gaan vanaf de Waddenkantschuinde bodemin.
b[Ze] liep met haar koninklijke allurerechtopPicassoaf.
cSchuinbeneden zie je dan de kronkelende weg van de officiële Alpe-klim.
Bij achterzetselconstituenten vinden we deze richtingbepalingen ook wel tussen het complement en de kern in, zoals in (4):
4Loophet pleinschuinover en ga rechtsaf de Calle de San Pablo in.
Ook treffen we ze aan in adpositieconstituenten waarvan het complement een voornaamwoordelijk bijwoord is, zoals in (5).
5aDe eenpersoonsbrede weggetjesdwarserdoorheen vormen een hoogtepunt van de tocht.
bPalhiertegenover verheft zich het stadhuis.
De volgorde waarin de richtingsbepaling na het voornaamwoordelijk bijwoord komt, lijkt echter vaker voor te komen:
6aHouten wandelpaden slingeren zicherdwarsdoorheen.
bDe vrouw woontdaarpaltegenover.
