Movatterモバイル変換

De afleidingen van persoonsnamen met-s alsGezelliaans zijn naar betekenis bijzonder. De betekenis vanGezelliaans is bijvoorbeeld niet ‘de eigenschappen hebbend van een Gezelliaan’, maar ‘de eigenschappen hebbend van Gezelle’. Er is dus sprake van een asymmetrie tussen de vorm en de betekenis van zulke woorden. Deze asymmetrie doet zich ook voor bijgeografische adjectieven alsAmerikaans met de betekenis 'betrekking hebbend op Amerika'.

Door middel van het achtervoegsel-s worden adjectieven afgeleid van de namen van dagen, zoalsmaandags, en ook van de substantievenmaart,winter enzomer, zoals inmaartse buien enzomers weer.

Bij de afleidingen van de namen van de windstrekennoorden,oosten,westen enzuiden treedt een vormverandering op in het basiswoord:noords,oosters,westers,zuiders. Deze vier adjectieven worden vooral in staatkundige en culturele zin gebruikt (het westerse bondgenootschap,oosterse talen, enz.) in tegenstelling tot hun pendanten op-elijk (westelijk,oostelijk enz.), die in meer letterlijke zin worden gebruikt (bijv.een westelijke wind,het oostelijke halfrond). Het adjectiefzuiders wordt alleen in Belgisch-Nederlands gebruikt.

De hier genoemde adjectieven zijn (met uitzondering vanwinters enzomers) alleenattributief te gebruiken, bijv.:

Naast bijv.de winterse kou eneen zomerse temperatuur is ook predicatief gebruik mogelijk bijwinters enzomers, bijv.:

Het achtervoegsel-s komt ook voor in de volgende van substantieven afgeleide adjectieven met de betekenis 'met de eigenschap van' :

Verder wordt-s gebruikt voorsamenstellende afleidingen alsgoedgeefs,goedlachs,grootsteeds,ondergronds enbuitenschools.

Er zijn een paar adjectieven op-s die niet zijn afgeleid van een substantief, woorden alsbroeds,groots,loops,steels enwaaks.