Voorbeeldzoekerx
(typ in het invoerveld om het voorbeeld te wijzigen)
zoek dit voorbeeld in:
ANS
Woordenboeken
- INT (500 AD - heden)
- Etymologiebank
- Woordenlijst.org
Corpora en lexica
- Corpus Hedendaags NederlandsClarin login
- GrETEL (CGN, Lassy)
- SoNarClarin login
- Delpher
- CelexClarin login
Overige bronnen
- Taalportaal
- DBNL
- Taaladvies.net
- Wikipedia
11.3 De positie van tussenwerpsels ten opzichte van de zin
Tussenwerpsels zijn zelfstandige taaluitingen. Ze worden los van andere taaluitingen gebruikt, zoals in (1), of met een andere uiting gecombineerd, zoals in (2).
1Los van andere taaluitingen
aNee.
bHaha!
cOké?
2Gecombineerd met een andere uiting
aTja, waarom nodig je die jongens dan ook alle twee uit?
CHNbDe overheid wilpotverdomme misschien gratis drugs gaan uitdelen.
CHNcNu het zover is, kan ik niet meer terug,hè.
CHNWorden tussenwerpsels gecombineerd met of geïntegreerd in een (andere) zin, dan zijn er wat hun plaats betreft drie mogelijkheden: ze staanvóór de zin (tja in 2a),in de zin (potverdomme in 2b), ofachter de zin (hè in 2c). Maar ook in die gevallen staan ze buiten de grammatische structuur van een zin: ze fungeren niet als zinsdeel of als lid van een constituent.
Verder lezen
Positie in de zin van invloed op de interpretatie?
Voor veel tussenwerpsels, zoals krachttermen en bastaardvloeken, is hun plaats ten opzichte van de zin niet van invloed op de interpretatie.
3aVerdorie, een lekke band. Dat wordt lopen de komende maanden.
bEen lekke band,verdorie. Dat wordt lopen de komende maanden.
In andere gevallen maakt die positie wel uit. Alshè bijvoorbeeld vóór een zin staat, kondigt de spreker daarmee een emotie aan, zoals verbazing in (4a) of medeleven in (4b). Achter de zin heefthè een andere functie: na een bewering vraagthè om instemming, zoals in (5a); na een aansporing heefthè een versterkende waarde, zoals in (5b).
4aHè, wat is dit?
bHè, wat vervelend nu voor jullie.
5aJij hebt drie kleinkinderen,hè? – Dat klopt, dat klopt.
bZeg het eerlijk,hè.
Literatuur
Interessante links
ANS
Taaladvies
Dagenta
Taalportaal
Versiegeschiedenis
| versie | redacteur(en) | datum | opmerkingen |
| 3.0 | Ton van der Wouden | mei 2024 | |
| 2.1 | januari 2019 | Automatische conversie van ANS 2.0 | |
| 2.0 | W. Haeseryn, K. Romijn, G. Geerts, J. de Rooij, M.C. van den Toorn | 1997 | hoofdstuk 11,../../data/archief/ans2/e-ans/11/body.html; |
Interessante links