Movatterモバイル変換

(typ in het invoerveld om het voorbeeld te wijzigen)

De werkwoordelijke constituent in1a duidt een activiteit aan: 'eten'. Het betreft een activiteit waarin een bepaalde ontwikkeling te zien is die op zichzelf niet gelimiteerd is. De werkwoordelijke constituent in1a is duratief en zin1a is derhalve ook duratief. In1b daarentegen zien we dat er wel een inherent eindpunt gegeven is. De constituenteen ei, die gespecificeerd is ten aanzien van de kwantiteit (in dit gevaléén ei, zie [14.4.1/1]), formuleert een eindpunt voor de activiteit aangeduid door het werkwoord en maakt de zin daarmee terminatief: zodra Henk het ei gegeten heeft is het eindpunt van de situatie bereikt. In1c hebben we weer met een duratieve zin te maken. De naamwoordelijke constituenteieren specificeert niet de hoeveelheid eieren. Gezien het feit dat deze naamwoordelijke constituent dus niet gespecificeerd is ten aanzien van de kwantiteit, kan hij ook geen begrenzing aangeven van de activiteit die door het werkwoord wordt aangeduid en is de werkwoordelijke constituent duratief. Hetzelfde geldt m. m. voor zin1d. Door de negatie wordt de afwezigheid van het voorwerp geëxpliciteerd. Er is zodoende geen voorwerp dat de activiteit aangeduid door het werkwoord, kan begrenzen. De werkwoordelijke constituent heeft geen inherent eindpunt en de zin is derhalve duratief.

Het al dan niet gespecificeerd zijn ten aanzien van de kwantiteit en het al dan niet optreden van negatie in de naamwoordelijke constituent kunnen dus mede de aspectualiteit van een zin bepalen.

Ook de werkwoordelijke constituent in2a betreft een activiteit zonder inherent eindpunt. 'Lopen' geeft een gebeuren weer waarin sprake is van een bepaalde ontwikkeling: naarmate iemand langer loopt, neemt de afstand die iemand gelopen heeft toe. Toevoeging van een naamwoordelijke constituent die gespecificeerd is ten aanzien van de kwantiteit, zoals de naamwoordelijke constituenteen kilometer in2b, kan de activiteit aangeduid door het werkwoord limiteren, zodat de werkwoordelijke constituent terminatief aspect krijgt en de zin terminatief is. Het gebeuren dat in2b wordt uitgedrukt, heeft een inherent eindpunt. In2c zien we dat een naamwoordelijke constituent die niet gespecificeerd is ten aanzien van de kwantiteit, de door het werkwoord uitgedrukte activiteit niet limiteert. Zodoende blijft2c ten opzichte van2a zijn duratief aspect houden.

Bekijkt men echter de volgende zin:

dan ziet men dat, hoewel er sprake is van een dynamisch werkwoord in combinatie met een naamwoordelijke constituent die gespecificeerd is ten aanzien van de kwantiteit, dit toch niet resulteert in terminatief aspect. Dit komt doordat de boodschappenwagen de activiteit die door het werkwoord wordt uitgedrukt, niet begrenst. De werkwoordelijke constituent heeft duratief aspect en zin3 is daarom ook duratief.

ANS

Taaladvies

Dagenta

Taalportaal