Movatterモバイル変換

(typ in het invoerveld om het voorbeeld te wijzigen)

Voor voegwoorden in het algemeen wordt verwezen naar [10]. Daar worden, na een algemene inleiding, deonderschikkende voegwoorden in bijzonderheden besproken. Denevenschikkende voegwoorden (en reeksvormers) komen afzonderlijk aan de orde in de hoofdstukken 25 en 26, waar ze behandeld worden in het kader van de verschillende soorten nevenschikkingen waarin ze als verbindend element optreden. Enkele algemene kenmerken van nevenschikkende voegwoorden volgen hieronder.

2

De nevenschikkende voegwoorden kunnen, op een enkele uitzondering na, niet onderling en niet met reeksvormers verbonden worden. Ze kunnen elkaar niet aanvullen. Zo mag men het voegwoorden, dat taalelementen aaneenschakelt, niet verbinden met het voegwoordmaar, dat een tegenstellend verband uitdrukt, hoewel de betekenis van deze woorden een dergelijke verbinding niet in de weg staat:

Een (voegwoordelijk) bijwoord kan in zo'n geval echter wel gebruikt worden:

Verbindingswoorden die voegwoord en deel van een reeksvormer kunnen zijn, kunnen wel naast elkaar voorkomen als een lid dat op een voegwoord volgt, zelf met een nevenschikkende groep begint waarin een reeksvormer als verbindingsmiddel wordt gebruikt:

Van onderlingeverbinding van de betrokken woorden is hier echter geen sprake; de woordenen enof vullen elkaar niet aan, maar verbinden taalelementen op een verschillend niveau.

3

Volgens onze beschrijving van het zinsschema (zie [21.1.1] en meer in het bijzonder [21.1.1.2/2]) behoren voegwoorden niet tot de leden (vergelijk(10.1, sectie 1)). Dit heeft in het algemeen tot gevolg dat de oorspronkelijke woordvolgorde in zinnen die als leden fungeren, niet beïnvloed wordt. Het voegwoord gaat immers aan de eigenlijke zin vooraf en neemt bijgevolg nooit de eerste zinsplaats in. Zin4a kan dus niet4b worden

Voegwoordelijke bijwoorden behoren wel tot de zin en kunnen dus ook de eerste zinsplaats innemen (zie [21.3.2.1/iii],[2] en [21.3.6.2]). Voorbeeld:

Voornoch enofwel (als voegwoord en als deel van een reeksvormer) geldt echter datnoch moet enofwel kan worden gevolgd door een zin met voor-pv als eerste zinsdeel. Voorbeelden:

4

Zijn er meer dan twee leden, dan kan het voegwoord herhaald worden. Dan staat tussenelk lid van de nevenschikking een voegwoord (zie(24.2.1, sectie 3)) (8a). Het is ook mogelijk dat het voegwoord niet herhaald wordt: in dat geval staat het tussen het laatste en het voorlaatste lid in (zie(24.2.1, sectie 2)). Vergelijk8b-8c

In een geval waarin de leden zelf (ten dele) nevenschikkende groepen zijn, wordt deze regel niet geschonden. In een zin als:

bestaat het eerste lid uit de nevenschikkingSuske en Wiske (met voegwoorden), en worden de vier leden met elkaar verbonden door het voegwoorden tussen het laatste en het voorlaatste lid (zoals in8b).

ANS

Taaladvies

Dagenta

Taalportaal