Movatterモバイル変換

Woordenboeken

• INT (500 AD - heden)
• Etymologiebank
• Woordenlijst.org

Corpora en lexica

• Corpus Hedendaags NederlandsClarin login
• GrETEL (CGN, Lassy)
• SoNarClarin login
• Delpher
• CelexClarin login

Overige bronnen

• Taalportaal
• DBNL
• Taaladvies.net
• Wikipedia
• Google

1. Onderwerpen en voorwerpen die een relatief geringe informatieve waarde hebben, volgen, als ze al niet de eerste zinsplaats bezetten, doorgaans meteen op de eerste pool. Men kan er dan ook de in [21·3·2·1/i] opgesomde elementen aantreffen, te weten vooral bepaalde constituenten, waaronder de persoonlijke, aanwijzende en wederkerende voornaamwoorden.
2. Hierna kunnen bijwoordelijke bepalingen komen, voor zover het geen inherent met het werkwoord verbonden elementen zijn.
3. Dan komen de informatief belangrijke onderwerpen en voorwerpen, vooral die, welke als zodanig formeel gekarakteriseerd zijn (bijv. onbepaalde constituenten en meewerkende voorwerpen in de vorm van een voorzetselconstituent metaan).

1. Persoonlijke voornaamwoorden hebben een lagere informatieve waarde dan aanwijzende en substantivische elementen; behalve in contrastieve zinnen staan ze steeds vóór eventuele bijwoordelijke bepalingen.
2. Bepaalde en categoriale constituenten hebben over het algemeen een lagere informatieve waarde dan onbepaalde constituenten; van deze laatste de specifieke weer een lagere dan de niet-specifieke.
3. Het onderwerp heeft meestal een lagere informatieve waarde dan de voorwerpen; het staat doorgaans het meest links in het middenstuk.

1. Persoonlijke voornaamwoorden (zowel gereduceerde als niet-gereduceerde en ook die met een vage, algemene referentie, zoalsmen) als onderwerp; aanwijzende voornaamwoorden als onderwerp.
2. Presentatiefer, indien er geen element uit[1] in de zin aanwezig is. (Zie voorer ook [21·4·6].)
3. Naamwoordelijke constituenten met een substantivische kern of onbepaalde voornaamwoorden als onderwerp, indien geen element uit[1] in de zin aanwezig is. (Zie ook [21·4·3].)
4. Gereduceerde voorwerpsvormen van de persoonlijke voornaamwoorden van de derde persoon:hetze'm
5. Gereduceerde voorwerpsvormen van de persoonlijke en wederkerende voornaamwoorden van de eerste en de tweede persoon en het wederkerendezich.
6. Niet-gereduceerde voorwerpsvormen van het persoonlijk voornaamwoord en het wederkerendeons enu.
7. Aanwijzende voornaamwoorden, onbepaalde voornaamwoorden of naamwoordelijke constituenten met substantivische kern als voorwerp.

• Ad[1]: de aanwijzende voornaamwoorden als onderwerp kunnen soms achter de persoonlijke voornaamwoorden als voorwerp of achterzich geplaatst worden. Vergelijk voorbeeld17a hieronder met [21·4·4].
• Voor[2] en[3] geldt:er treedt in het algemeen alleen terzelfdertijd met een element uit[3] op als dit laatste onbepaald, niet-specifiek is (zie [21·4·6]).
• Voor[4] en[5] geldt: lijdend voorwerp komt vóór meewerkend voorwerp. Zie bijvoorbeeld zin16a hieronder; zie verder [21·4·7] en voor indirecte objecten in de vorm van een voorzetselconstituent (metaan ofvoor) [21·4·7·3].
• Voor[7] geldt daarentegen: een meewerkend voorwerp komt gewoonlijk vóór een lijdend voorwerp (zie verder [21·4·7·3]).
• Bij de onderlinge volgorde van de voornaamwoorden blijkt het onderscheid tussen gereduceerde en niet-gereduceerde vormen van met name de persoonlijke voornaamwoorden (me-mij,je-jij, enz.) een belangrijke rol te spelen. Dit onderscheid wordt in verband met de eerste zinsplaats behandeld in [21·3·2·1/i1].
• Uit de volgorderegels komt de tendens naar voren dat elementen die 'zwaarder' of 'complexer' zijn de neiging hebben verder naar achteren te komen dan 'lichtere' of 'minder complexe': gereduceerde voornaamwoorden komen vóór volle vormen, voornaamwoorden komen vóór substantivische elementen (het onderwerp vormt hier soms een uitzondering op). Een uitvloeisel van het 'complexiteitsprincipe' is ook dat indirecte objecten in de vorm van een voorzetselconstituent verder achteraan kunnen staan dan naamwoordelijke constituenten.