Voorbeeldzoekerx
(typ in het invoerveld om het voorbeeld te wijzigen)
zoek dit voorbeeld in:
ANS
Woordenboeken
- INT (500 AD - heden)
- Etymologiebank
- Woordenlijst.org
Corpora en lexica
- Corpus Hedendaags NederlandsClarin login
- GrETEL (CGN, Lassy)
- SoNarClarin login
- Delpher
- CelexClarin login
Overige bronnen
- Taalportaal
- DBNL
- Taaladvies.net
- Wikipedia
21.3.2.1.2 Elementen met een kaderscheppende functie
Verder lezen
1
Op de eerste zinsplaats komen ook vaak elementen voor die een (algemeen) kader scheppen waarbinnen het in de rest van de zin uitgedrukte gebeurt of gesitueerd moet worden.
Voorbeelden vanplaatsaanduidingen met een dergelijke kaderscheppende functie zijn:
1In de omgeving van Gent |vind| je heel wat bloemkwekers.
2Op de Filippijnen |is| het nu zomer.
3In een klein dorpje in de Kempen |heeft| jarenlang een reus gewoond.
Opmerking
VerdiepingOpmerking
In meer abstracte zin kan ook het presentatieveer als een algemeen kaderscheppend en situerend element beschouwd worden (zie [21·3·2·1/i3]).
Tijdsaanduidingen met een kaderscheppende functie kunnen een tijdstip aangeven, een volgorde in de tijd (voor, tijdens of na; bijv. metdaarna,vervolgens,vóór die tijd, enz.) of een tijdsduur. Voorbeelden:
4Gisteravond laat |was| er een erg leuk programma op de televisie.
5Met Sinterklaas |krijgen| de kinderen snoepgoed.
6Toen ze dat zei |werd| hij heel boos.
7Een week geleden |is| Geer uit Groningen vertrokken. (Nu zit hij weer ijverig te typen.)
8De volgende dag |kwam| de fee terug.
9(Die werken verschenen tussen 1970 en 1978.)Na 1978 |heeft| hij niets meer gepubliceerd.
10Voor hij besefte wat er gebeurde |lag| hij tegen de vlakte.
11Gedurende de vergadering |is| Henk twee keer in slaap gevallen.
12Tussen de middag |bleef| de medewerker op het bureau.
Hierbij sluiten zich ook een aantalfrequentie-aanduidingen aan. Het zijn doorgaans vage, heel algemene aanduidingen zoalsvaak,soms,dikwijls, enz., maar ook specifieke aanduidingen kunnen de eerste zinsplaats bezetten. Voorbeelden hiervan zijn respectievelijk:
13Vaak |wist| ze 's avonds niet meer wie ze die dag zoal ontmoet had.
14Soms |liep| hij een eindje met ons mee.
15Drie keer per week |bezocht| Karel zijn zieke moeder.
2
Bijwoordelijke bepalingen zoals de hier bedoelde hoeven niet per se aan te sluiten bij iets wat al genoemd is in de context of bij een zekere situatie, maar ze kunnen dat wel doen. Zo kan zin1 hierboven heel goed passen in een context waarin al over de omgeving van Gent gehandeld is. In zo'n geval kunnen natuurlijk ook allerlei andersoortige bijwoordelijke bepalingen de eerste zinsplaats bezetten, bijv. in de vorm van een voorzetselconstituent (vergelijk [21·3·2·1/i]):
16(Het publiek reageerde zeer enthousiast op de toespraak.)Onder een staande ovatie |verliet| de secretaris-generaal het spreekgestoelte.
17(Hij heeft altijd erg veel belangstelling gehad voor vrouwen.)Om een vrouw |heeft| hij z'n carrière afgebroken.
Literatuur
Interessante links
ANS
Taaladvies
Dagenta
Taalportaal
Versiegeschiedenis
| versie | redacteur(en) | datum | opmerkingen |
| 2.1 | januari 2019 | Automatische conversie van ANS 2.0 | |
| 2.0 | W. Haeseryn, K. Romijn, G. Geerts, J. de Rooij, M.C. van den Toorn | 1997 |
Interessante links