Movatterモバイル変換

Woordenboeken

• INT (500 AD - heden)
• Etymologiebank
• Woordenlijst.org

Corpora en lexica

• Corpus Hedendaags NederlandsClarin login
• GrETEL (CGN, Lassy)
• SoNarClarin login
• Delpher
• CelexClarin login

Overige bronnen

• Taalportaal
• DBNL
• Taaladvies.net
• Wikipedia
• Google

1. Een adjectivische constituent, bijv.:
   4De boom groeitkrom.
   5De aardappels kokente gaar.
   6De man sloeg het muntstukhelemaal plat.
   7De kamer werdschoon gemaakt.
   8Je maakt je jas zoerg vuil.
   9Hilda wreef mijn voetenwarm.
   10Zoiets maakt de hele zaaknog moeilijker.
   Een scherpe grens tussen werkwoorden met een op deze wijze gebruikt adjectief erbij ensamenkoppelingen van een adjectief en een werkwoord is hier niet te trekken.
2. Een naamwoordelijke constituent (vrijwel altijd met het werkwoordmaken), bijv.:
   11Ze hebben hem in de oorlogburgemeester gemaakt.
   12Toen maakten we Richardvoorzitter.
3. Een door het voegwoordals ingeleide groep (die soms naast een voorzetselconstituent mettot gebruikt kan worden), bijv.:
   13Eindelijk wordt Karel overalals de wettige vorst erkend.
   14We kozen tante Jacobaals onze vertegenwoordiger.
   15Ze benoemden Driesals zaakwaarnemer in het verre Japan.
   Voor het gebruik van het lidwoord zie men [4.5.7].
4. Een voorzetselconstituent, meestal mettot ofin, bijv.:
   16Ze benoemden Driestot zaakwaarnemer in het verre Japan.
   17Moeder stampte de bessentot moes.
   18Zij promoveerdetot doctor in de letteren.
   19De koning sloeg de jonge heldtot ridder.
   20Probeer me niettot Jehova's getuige te bekeren.
   21Het glas vielin scherven.
   22Alle bleekgezichten werdenin mootjes gehakt.

• Zinnen met een onpersoonlijk werkwoord hebben normaal het niet-verwijzende onderwerphet (zie [2.2.5]). Ze kunnen soms met een bepaling van gesteldheid gecombineerd worden en krijgen dan het geïmpliceerd onderwerp daarvan als onderwerp. Voorbeelden:
  23De buis vriestkapot.
  24Het gras regendeplat.
  Deze kunnen begrepen worden als te zijn opgebouwd uit de volgende zinsparen:
  25[Het vriest.] - [De buis is/gaat kapot.]
  26[Het regende. ] - [Het gras was/ging plat.]
• Zinnen met een werkwoord dat normaal onovergankelijk is, zoalslopen, kunnen in bijzondere gevallen een lijdend voorwerp bij zich krijgen; een bepaling van gesteldheid is dan meestal verplicht (vergelijk(2.2.3, sectie 2, groep 4[1])). Vergelijk:
  27aJan loopt.

  bJan loopt zijn schoenen.uitgesloten

  cJan loopt zijn schoenenscheef.
  Andere voorbeelden:
  28Je praat medoof.
  29Hij werkt zijn rugkapot.
  Heel frequent in dit type constructie is een wederkerend voornaamwoord als lijdend voorwerp, bijv.:
  30Die jongen werkt zichdood/ongelukkig/uit de naad.
  31Ik lach megek/ziek/wild.
  32Je slaapt jesuf.
  33Ze zingt zichschor.