Voorbeeldzoekerx
(typ in het invoerveld om het voorbeeld te wijzigen)
zoek dit voorbeeld in:
ANS

Woordenboeken

  • INT (500 AD - heden)
  • Etymologiebank
  • Woordenlijst.org

Corpora en lexica

  • Corpus Hedendaags NederlandsClarin login
  • GrETEL (CGN, Lassy)
  • SoNarClarin login
  • Delpher
  • CelexClarin login

Overige bronnen

  • Taalportaal
  • DBNL
  • Taaladvies.net
  • Wikipedia
  • Google
20.2.2.4.iii.2 Passieve hoofdzinnen
Verder lezen
Komt er een onderwerpszin voor in een passieve hoofdzin, dan kan de onderwerpszin op de eerste zinsplaats staan, bijv.:
1Dat hij erg hard gewerkt heeft, kan niet gezegd worden.
Zoals voor onderwerpszinnen in het algemeen geldt, staat de onderwerpszin ook in dit geval echter dikwijls op de laatste zinsplaats. In dergelijke gevallen kan het presentatieveer optreden, tenminste als hetgezegde van de rompzin non-factief is, dat wil zeggen als het in de onderwerpszin uitgedrukte niet als feitelijk wordt voorgesteld. Voorbeelden:
2Er kan niet gezegd wordendat hij hard gewerkt heeft.
3Er wordt beweerddat hij gefraudeerd heeft.
4Er wordt onderzochtof ze alsnog een verblijfsvergunning kan krijgen.
5Er werd geroepen:'Leve de Republiek!'.
Is hetgezegde van de rompzin factief, dat wil zeggen wordt het in de onderwerpszin uitgedrukte als feitelijk voorgesteld, dan wordt hetvoorlopig onderwerphet gebruikt. Vergelijk respectievelijk met2,3 en4:
6Het wordt niet erg gewaardeerddat hij hard gewerkt heeft.
7Het wordt betreurddat hij gefraudeerd heeft.
8Het wordt toegejuichtdat ze alsnog een verblijfsvergunning kan krijgen.
Opmerking
Verdieping
Opmerking
Ook mogelijk is:
iHet wordt beweerd,dat hij gefraudeerd heeft.
als er tenminste nadruk ligt opbeweerd (eventueel opwordt) en de onderwerpszin voorafgegaan wordt door een pauze en op lagere toon wordt uitgesproken. Als context is denkbaar:
iiA: Zo, dus hij heeft gefraudeerd. B: Nou ja,het wordt bewéérd, dat hij gefraudeerd heeft.
Hier verwijsthet terug naar de zin van spreker A. Het is dus geen voorlopig onderwerp, zoals in de zinnen6 t/m8, maar het eigenlijke onderwerp, terwijl de onderwerpszin als herhaald onderwerp te beschouwen is: de onderwerpszin zou ook kunnen worden weggelaten.
Toch kanhet soms ook wel zonder terugwijzende functie, dus wel als voorlopig onderwerp, gebruikt worden. Zo isiii ook denkbaar zonder dat de bedoelde zegswijze al eerder in het gesprek is voorgekomen:
iiiHet wordt vaak gezegd: hoe meer zielen, hoe meer vreugd.
Literatuur
    Interessante links
    ANS
      Taaladvies
        Dagenta
          Taalportaal
            Versiegeschiedenis
            versieredacteur(en)datumopmerkingen
            2.1januari 2019Automatische conversie van ANS 2.0
            2.0W. Haeseryn, K. Romijn, G. Geerts, J. de Rooij, M.C. van den Toorn1997
            Interessante links