Voorbeeldzoekerx
(typ in het invoerveld om het voorbeeld te wijzigen)
zoek dit voorbeeld in:
ANS

Woordenboeken

  • INT (500 AD - heden)
  • Etymologiebank
  • Woordenlijst.org

Corpora en lexica

  • Corpus Hedendaags NederlandsClarin login
  • GrETEL (CGN, Lassy)
  • SoNarClarin login
  • Delpher
  • CelexClarin login

Overige bronnen

  • Taalportaal
  • DBNL
  • Taaladvies.net
  • Wikipedia
  • Google
18.5.4.14.iHebben/krijgen met een infinitief zonderte
Verder lezen
Het werkwoordhebben kan gecombineerd worden met een (verplicht aanwezig) lijdend voorwerp en een van de infinitievenliggen,zitten,hangen (onovergankelijk),staan,lopen enwonen, meestal vergezeld van een bijwoordelijke bepaling. In plaats van infinitief + bepaling kunnen ook samenstellingen met de genoemde infinitieven gebruikt worden (bijv.klaarstaan, uithangen). De constructie komt alleen in onvoltooide tijden voor. Het lijdend voorwerp vanhebben is geïmpliceerd onderwerp van de infinitief.Hebben is in deze functie verplicht groepsvormend:
1aIk zag dat hij zijn been op de stoelhad liggen.
bIk zag dat hijhad zijn been op de stoelliggen.uitgesloten
cIk zag dat hij zijn beenhad op de stoelliggen.uitgesloten
De infinitief met de bepaling of de samengestelde infinitief duidt aan op welke plaats of in welke toestand het lijdend voorwerp vanhebben zich bevindt. Voorbeelden:
2Jehebt je haarin de warzitten.
3Op feestdagenhebben zij altijd de vlaguithangen.
4Wehebben het etenklaarstaan.
5Die boerheeftop dat weiland drie koeienlopen.
6Ikhebdaar vriendenwonen.
Zoals in [18.5.4.2] uitgelegd is, kunnen de werkwoordenliggen,zitten,hangen,staan enlopen als groepsvormende werkwoorden zelf met een infinitief verbonden worden. Als ze afhankelijk zijn vanhebben komt dat echter zelden voor. De volgende zinnen, met de daarin aan het einde gebruikte werkwoordvolgorde(s), zijn in ieder geval mogelijk (voor de weglaatbaarheid vante zie men [18.5.4.1/ii]):
7Hijheeft de waste drogen hangen.
8Op Koninginnedaghadden we hier op de markt drie drumbandsstaan (te) spelen.
9aZehad de osselappen op het petroleumstelstaan (te) sudderen.
bZehad de osselappen op het petroleumstelte sudderen staan.
Het komt ook maar zelden voor dat een niet-samengestelde infinitief zonder bepaling gebruikt wordt. Een voorbeeld is:
10Ikheb nog goede wijnliggen.
Opmerking
Verdieping
Opmerking
Het groepsvormende werkwoordhebben kan een zekere hiërarchische verhouding impliceren; daarom klinkt zinia in de mond van een schooljongen vreemd, in tegenstelling totib (met het zelfstandige werkwoordhebben):
iaWehebben op school een nieuwe onderwijzerrondlopen.
bWehebben op school een nieuwe onderwijzer.
In plaats vanhebben komt soms ookkrijgen voor. Dit groepsvormende werkwoord duidt aan dat de door lijdend voorwerp (of bepaling) en infinitief aangeduide toestand zich in de nabije toekomst zal voordoen. De mogelijkheden zijn echter zeer beperkt. Een mogelijke zin is:
11Wekrijgen een Turks gezinnaast onswonen.
Literatuur
    Interessante links
    ANS
      Taaladvies
        Dagenta
          Taalportaal
            Versiegeschiedenis
            versieredacteur(en)datumopmerkingen
            2.1januari 2019Automatische conversie van ANS 2.0
            2.0W. Haeseryn, K. Romijn, G. Geerts, J. de Rooij, M.C. van den Toorn1997
            Interessante links