Voorbeeldzoekerx
(typ in het invoerveld om het voorbeeld te wijzigen)
zoek dit voorbeeld in:
ANS

Woordenboeken

  • INT (500 AD - heden)
  • Etymologiebank
  • Woordenlijst.org

Corpora en lexica

  • Corpus Hedendaags NederlandsClarin login
  • GrETEL (CGN, Lassy)
  • SoNarClarin login
  • Delpher
  • CelexClarin login

Overige bronnen

  • Taalportaal
  • DBNL
  • Taaladvies.net
  • Wikipedia
  • Google
10.2Nevenschikkende voegwoorden
Verder lezen
In het algemeen verbindennevenschikkende voegwoorden syntactisch gelijksoortige taalelementen. (Voor een uitzondering zie [24.3.1.1].) Dit kunnen in principe drie verschillende soorten taalelementen zijn: zinnen, constituenten en woorddelen [10.1/1] (zie voor bijzonderheden [24]). Als nevenschikkende voegwoorden en voegwoordelijke uitdrukkingen komen voor:
  • en ,noch,alsmede,alsook (aaneenschakelend);
  • maar,doch,of ,ofwel,dan wel,dan (tegenstellend);
  • want (causaliteit aanduidend);
  • dus (gevolgaanduidend).
Enkele voorbeelden zijn:
1Het regenten het is koud.
2Ze hadden tijdnoch lust.
3Willen jullie koffieof thee?
4Dit jaar gaan we naar Toscaneofwel naar Apulië.
5Ik blijf binnen,want het regent.
6Het regent,dus ik blijf binnen.
Behalve door voegwoorden kunnen leden van een nevenschikking verbonden worden door zogenaamde reeksvormers. We spreken vanreeksvormers als alle leden van een nevenschikking door het betrokken taalelement voorafgegaan worden. Zo isen een voegwoord in7a, terwijlén...én een reeksvormer is in7b:
7aJanen Piet waren aanwezig.
bEn Janén Piet waren aanwezig.
Als reeksvormers treden op:
  • en...en,noch...noch,zowel... als,evenmin/zomin... als (aaneenschakelend);
  • of...of,ofwel...ofwel,hetzij... hetzij,hetzij...of (tegenstellend).
Voorbeelden zijn behalve7b:
8Ik hebzowel Hansals Geert uitgenodigd.
9De vergadering zalhetzij in Antwerpenhetzij in Den Haag plaatsvinden.
Voor de behandeling van de hier genoemde voegwoorden en reeksvormers wordt verwezen naar de hoofdstukken over de nevenschikking [24] [25] [26].
Opmerking
Verdieping
Opmerking
De zogenaamde voegwoordelijke bijwoorden, die niet alleen een verbindende functie hebben, maar bovendien bijwoordelijke bepaling zijn in de zin waarin ze voorkomen (bijv.bovendien,toch,zelfs), worden besproken bij de bijwoorden [8.5].
Literatuur
    Interessante links
    ANS
      Taaladvies
        Dagenta
          Taalportaal
            Versiegeschiedenis
            versieredacteur(en)datumopmerkingen
            2.1januari 2019Automatische conversie van ANS 2.0
            2.0W. Haeseryn, K. Romijn, G. Geerts, J. de Rooij, M.C. van den Toorn1997
            Interessante links