Voorbeeldzoekerx
(typ in het invoerveld om het voorbeeld te wijzigen)
zoek dit voorbeeld in:
ANS
Woordenboeken
- INT (500 AD - heden)
- Etymologiebank
- Woordenlijst.org
Corpora en lexica
- Corpus Hedendaags NederlandsClarin login
- GrETEL (CGN, Lassy)
- SoNarClarin login
- Delpher
- CelexClarin login
Overige bronnen
- Taalportaal
- DBNL
- Taaladvies.net
- Wikipedia
3.5.2.3 Verandering van de klinker of tweeklank (in de slotlettergreep)
Verder lezen
Bij een aantal substantieven vindt verandering van de klinker of tweeklank (bij meerlettergrepige woorden: in de slotlettergreep) plaats. De klanken die aan verandering onderhevig zijn, zijn de korte klinkersa,e,i eno en de tweeklankei; ze resulteren in de lange klinkersaa,ee enoo.
De volgende gevallen doen zich voor (met de enkele en dubbele lettertekens worden respectievelijk de korte en lange klinkers bedoeld, niet de feitelijke spelling in de betrokken woorden):
- a wordtaa in:bad - baden,bedrag - bedragen,blad - blad(er)en, blaren [3.5.4.1],dag - dagen,dak - daken,dal - dalen,gat - gaten,gelag - gelagen,glas - glazen,graf - graven,pad - paden ('weg'),slag - slagen,staf - staven,vat - vaten,verdrag - verdragen , maar:handvat - handvatten, hoewel veelal ookhandvaten gezegd wordt;
- a wordtee in:stad - steden;
- e wordtee in:bevel - bevelen,gebed - gebeden,gebrek - gebreken,gen - genen,spel - spelen,tred - treden (meervoud weinig gebruikelijk),weg - wegen ; (Hierbij hoort ook het weinig voorkomendegemet - gemeten.)
- ei wordtee; het achtervoegsel-heid verandert in het meervoud altijd in-heden, bijv.:bijzonderheid - bijzonderheden,kleinigheid - kleinigheden,moeilijkheid - moeilijkheden;
- i wordtee in:lid - leden,rif - reven ('strook zeil'),schip - schepen,smid - smeden,spit - spitten/speten ('puntige staaf');
- o wordtoo in:gebod - geboden,god - goden,hertog - hertogen,hof - hoven,hol - holen,kot - kotten/koten,lot - loten,oorlog - oorlogen,schot - schoten (' schieten'),slot - sloten,verbod - verboden,verlof - verloven. Hierbij kunnen verder vermeld worden de meervoudsvormen van een woord alsalcohol - alcoholen (invaktaal) en van de natuurkundige termen voor deeltjes op-on, waar behalve klinkerverandering ook accentwisseling optreedt, bijv.:eléktron - elektrónen,néutron - neutrónen,próton - protónen.
Voor de woorden op-or zie ook [3.5.5.1] (categorie[2]); voor de woorden: [3.5.5.2].)
Opmerking
VerdiepingOpmerking
De hierboven beschreven klinkerverandering doet zich ook voor bijeen aantal verkleinwoorden, bijv.blaadje,gaatje.
Literatuur
Interessante links
ANS
Taaladvies
Dagenta
Taalportaal
Versiegeschiedenis
| versie | redacteur(en) | datum | opmerkingen |
| 2.1 | januari 2019 | Automatische conversie van ANS 2.0 | |
| 2.0 | W. Haeseryn, K. Romijn, G. Geerts, J. de Rooij, M.C. van den Toorn | 1997 |
Interessante links


