Movatterモバイル変換

(typ in het invoerveld om het voorbeeld te wijzigen)

Het plusquamperfectum stelt een werking voor als voltooid vóór het spreekmoment. De werking vond bovendien plaats vóór het referentiepunt. We kunnen de tijdsverhouding dus als volgt voorstellen (zie [2.4.8.2/i]):

w --r --s

Het tijdstip van de werking en het referentiepunt kunnen in de zin beide uitgedrukt zijn door een tijdsbepaling, zoals in1a, maar het is ook mogelijk alleen het eerste, alleen het tweede, of geen van beide uit te drukken, zoals te zien is in respectievelijk1b,1c en1d:

Uit het gebruik van het plusquamperfectum volgt voor zin1b dat het vertellen na vrijdagnacht gebeurde, voor1c dat de val van het kabinet vóór zaterdag plaatsvond, en voor1d alleen dat de val van het kabinet aan het vertellen voorafging.

Andere voorbeelden:

Uit deze voorbeelden moge blijken, dat het plusquamperfectum in het algemeen, afgezien van de boven omschreven tijdsverhouding, dezelfde functies kan vervullen als het perfectum.

In een bijzin die ingeleid wordt door het voegwoordnadat, wordt het plusquamperfectum of een andere voltooide tijd (vergelijk [10.3.3.4]) gebruikt. Het gebruik van het imperfectum, zoals in7b, is niet voor iedereenaanvaardbaar. Het imperfectum is in zo'n geval af te raden. Met dezelfde functie alsnadat komt het voegwoordtoen voor, maar dat kan zonder bezwaar ook een bijzin met een imperfectum inleiden. Vergelijk:

De zinnen8a en8b zijn overigens alleen maar allebei mogelijk omdat het 'dreigen' én als voorafgaand aan het 'komen' (zie8a) én als gelijktijdig daarmee (zie8b) kan worden voorgesteld.

In contexten waarin het praesens historicum gebruikt wordt (vergelijk [2.4.8.3/ii]), kan het perfectum de functie van het plusquamperfectum vervullen. Voorbeelden:

ANS

Taaladvies

Dagenta

Taalportaal