Plan

Chargement...
Couverture fascicule

Itinéraire d'un entrepreneur de travaux publics éclectique : Edmond Bartissol (1841-1916)

[article]

Année 199514-2 pp. 229-251
  • Escudier Jean-Louis. Itinéraire d'un entrepreneur de travaux publics éclectique : Edmond Bartissol (1841-1916). In:Histoire, économie et société, 1995, 14ᵉ année, n°2. Entreprises et entrepreneurs du batiment et des travaux publics (XVIIIe-XXe siècles) sous la direction de Dominique Barjot. pp. 229-251.

    DOI :https://doi.org/10.3406/hes.1995.1771

    www.persee.fr/doc/hes_0752-5702_1995_num_14_2_1771

    doc-ctrl/global/pdfdoc-ctrl/global/pdf
    doc-ctrl/global/textdoc-ctrl/global/textdoc-ctrl/global/imagedoc-ctrl/global/imagedoc-ctrl/global/zoom-indoc-ctrl/global/zoom-indoc-ctrl/global/zoom-outdoc-ctrl/global/zoom-outdoc-ctrl/global/bookmarkdoc-ctrl/global/bookmarkdoc-ctrl/global/resetdoc-ctrl/global/reset
    doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
    Page 229

    ITINERAIRE D'UN ENTREPRENEUR DE TRAVAUX PUBLICS ECLECTIQUE : EDMOND BARTISSOL (1841-1916)

    par Jean-Louis ESCUDIER

    Edmond Bartissol voit le jour le 20 décembre 1841 dans le village de Portel dans l'Aude où sa famille est établie depuis fort longtemps. La commune se singularise par la présence d'un des plus importants gisements de gypse de la façade méditerranéenne. L'exploitation de cette « pierre à plâtre » d'abord cantonnée aux besoins locaux connaîtra, à partir du Second Empire, un certain développement sous l'effet cumulé de la prospérité viticole et du désenclavement routier des Corbières. Jusqu'aux années 1850, le niveau de vie de la famille Bartissol apparaît bien modeste. Le père d'Edmond, Alexis, maçon comme son propre père, réalise à l'occasion, de menus travaux pour le compte de la municipalité. Sans être dans le besoin, la famille qui compte six enfants est alors loin d'appartenir aux notabilités du lieu. A partir des années dix-huit-cent- soixante, le dynamisme des plâtrières dont un Bartissol est propriétaire et les travaux de construction de la route départementale dont le frère aîné, Jean Vincent, a obtenu la concession 1 favoriseront l'accession de la famille à une certaine aisance. Dans un tel contexte, l'itinéraire professionnel d'Edmond Bartissol peut être regardé comme l'aboutissement d'une culture économique locale.

    La jeunesse d'Edmond Bartissol est entourée d'incertitudes ; réalité et légendes s'entremêlent pour livrer un récit épique que Bartissol a savamment entretenu dans les biographies « officielles » ou de complaisance. C'est ainsi qu'il est difficile de

    1 . Archives Départementales Aude W° 349.

    doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
    doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
    doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
    doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
    doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
    doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
    doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
    doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
    doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
    doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
    doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
    doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
    doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
    doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
    doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
    doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
    doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
    doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
    doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
    doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
    doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw
    doc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-ccwdoc-ctrl/page/rotate-cwdoc-ctrl/page/rotate-cw