Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


K wobsahej skočić
Wikipedija
Pytaś

Dolnoserbšćina

Z Wikipedije
(pósrědnjone z boka „Dolnoserbski”)
Dolnoserbska rěc,
Dolnoserbšćina
krajeNimska
zwězkowy krajBramborska
regionDolna Łužyca
powědarje14 000
znamjenja a klasifikacija
klasifikacijaIndoeuropske rěcy
Słowjańske rěcy
Pódwjacornosłowjańske rěcy
Serbskej rěcy
Dolnoserbšćina
pismikiłatyński alfabet
oficielny status
oficielna rěcDolna Łužyca (Bramborska/Nimska)
rěcne kody
ISO 639-2:

dsb

ISO 639-3 (SIL):

dsb

Wobźěłaś
p  d  w

Dolnoserbšćina,dolnoserbska rěc (nimskiNiedersorbisch abo tekeWendisch,pólskijęzyk dolnołużycki,českidolnolužická srbština) jo jadna z dweju rěcowuSerbow, kotaraž se wužywa wDolnej Łužycy, w pódpołdnjowejBramborskej, na pódzajtšu Nimskej. Dolnoserbšćina gromaźe z górnoserbšćinu słušatej k kupceserbskeju rěcowu w ramikupódwjacornosłowjańskich rěcy. Licba powědajucych dolnoserbski wucynijo něnto wokoło 7000 luźi.

Rěcna charakteristika

[wobźěłaś |žrědłowy tekst wobźěłaś]

Dolnoserbšćina jopódwjacornosłowjańska rěc a pokazujo wšykne za toś te rěcy charakteristiske znamjenja, na pś. zdźaržanje kupki *kv, *gv (kwět, gwězda, pśirownaj ruski:cvět, zvězda) a metatezu likwidow z wobchowanim slěznego wokala /ɔ/, na pś. (prasł., gs., ds.): gordъ > hród, grod (wrusojskej rěcy полногласие: gorod, wčeskej rěcy prězny wokal: hrad)

Wósebne wuwiśa dolnoserbskeje rěcy (mjazy drugimi rěcami) su eksemplarnje:

- we wokalnem systemje

  • wuwiśe pśizukowanego *ę naě (rěd, měso, pěś, pśirownajstarocerkwinosł.rędъ, męso, pętь)
  • wuwiśe pśizukowanego *ь na'e (pózdźej zdźěla, na rozdźěl ku górnoserbšćinje, dalej na'a), na pśikład (starocerkwinosł., gs., ds.): vьsь, wjes, wjas
  • změna 'e > 'a pśed twardymi konsonantami, teke pśed depalatalizěrowanymi sycawkami, n. pś. (starocerkwinosł., gs., ds.): jedinъ > jeden, jaden; vьsь > wjes, wjas; desętь > dźesać, źaseś. Toś ta tendenca dajo se teke pśi wupóžyconych słowach akobjatowaś registrěrowaś.
  • změnae >o wósebnje we werbalnych kóńcowkach (pišom, pišoš, pišo)
  • změna pśizukowanegoo pó labialach a welarach na alofonó (ze swójimi dialektalnymi wariantami), jolic až njeslědujo welar resp. labial

- w konsonantiskem systemje

  • zdźaržanjeg (góra, glědaś)
  • zdźaržanje palatalnosćiń we wuzuku:kóń, broń
  • zdźaržanje palatalnosćiŕ we wuzuku:keŕ, pśedawaŕ
  • wuwiśe*ť, *ď > ć, dź > ś, ź (pó sycawkachć, dź, pśir.śerpjeś, alesćerpny,źaržaś, alezdźaržaś)
  • wuwiśe*pŕ, *kŕ, *tŕ > pś, kś, tś, na pśikład (starocerkwinosł., gs., ds.): pri > při, pśi; krivъ > křiwy, kśiwy; tri > tři, tśi
  • wuwiśe*kr, *pr > kš, pš, na pśikład (starocerkwinosł., gs., ds.): krъvь > krej, kšej; pravъ > prawy, pšawy
  • zjadnorjenje*str > tš, ale zdźaržanje*stŕ, na pśikład (starocerkwinosł., gs., ds.): sestra > sotra, sotša; ale strěliti > třělić, stśěliś
  • depalatalizacijaž, š, na pśikład (starocerkwinosł., gs., ds.): živъ > žiwy, žywy; širokъ > šěroki, šyroki
  • depalatalizacija č a změnač > c, na pśikład (starocerkwinosł., gs., ds.): časъ > čas, cas; ? > čert, cart

Dolnoserbski alfabet

[wobźěłaś |žrědłowy tekst wobźěłaś]
Dolnoserbski alfabet
abcčćdeěfghchijkłlmnńoprŕsšśtuwyzžź
ABCČ-DE-FGHChIJKŁLMN-OPR-SŠŚTUWYZŽŹ

Stawizny dolnoserbšćiny

[wobźěłaś |žrědłowy tekst wobźěłaś]

Prědne śišćane knigły w dolnoserbšćinje jo natwarił w lěśe1574 faraŕ zTšupca,Albin Moller - to jo byli wót njogo z nimskej rěcy pśełožone psalmy a kjarliže aMały katechizmMartina Luthera.

Wótkaze

[wobźěłaś |žrědłowy tekst wobźěłaś]
pódzajtšnosłowjańske rěcy:Běłorušćina -Rusojšćina -Rusińšćina -Rutenšćina† -Stara pódzajtšnosłowjańšćina† -Stary Nowgorodski dialekt† -Ukrainšćina -Pódwjacornopolešćina
pódwjacornosłowjańske rěcy:Češćina -Knaanšćina† -Pólšćina -Połobšćina† -Pomoranšćina (Kašubšćina,Słowińšćina†) -Serbšćina (Dolnoserbšćina -Górnoserbšćina -Pódzajtšnoserbske dialekty) -Słowakšćina
pódpołdnjowosłowjańske rěcy:Bulgaršćina (Banatska Bulgaŕska rěc) -Bosnišćina -Chorwatšćina (Hradska rěc,Molizanska rěc) -Carnogóršćina -Serbišćina -Serbisko-chorwatska rěc -Makedońšćina -Słowjeńšćina (Prekmurska rěc,Rezijanska rěc) -Stara Cerkwinosłowjańšćina† -Cerkwinosłowjańšćina
skonstruěrowane słowjańske rěcy:Mjazysłowjańšćina -Slovio -Glagolica
fiktiwne słowjańske rěcy:Lydnevi -Mrezisk -Seversk -Sevorian -Skuodian -Slavisk -Slaveni -Vozgian -Wenedyk
drugi:Prasłowjańšćina
† wumarłe
Zhttps://dsb.wikipedia.org/w/index.php?title=Dolnoserbšćina&oldid=143338
Kategorije:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp